عمق جریان تلاوت در حال از بین رفتن است/ صداوسیما متهم اصلی/ نقش افراد خاص
گروه فعالیت‌های قرآنی ــ پیشکسوت قرآنی کشورمان با اشاره به اینکه عمق جریان تلاوت در کشور در حال از بین رفتن است، صدا و سیما را متهم اصلی این موضوع و بی‌توجهی دانست.
سیدمحسن موسوی‌بلده، پیشکسوت قرآنی کشورمان در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا؛ با اشاره به کم‌رنگ شدن جریان تلاوت توسط صداوسیما، گفت: دیدگاهی که از صدر اسلام و در قرآن و سنت پیامبر(ص) و سیره ائمه(ع) در رابطه با بحث تلاوت قرآن بوده است، آنچنان که باید و شاید توسط شیعیان درک نشده است. البته در ابتدا، جریان تلاوت که من دوست دارم تعبیر «جریان تلاوت در جامعه اسلامی» برای آن به کار ببرم در صدر اسلام توسط شیعیان پایه‌گذاری شد.
نویسنده کتاب حلیة‌القرآن افزود: بعد از ائمه(ع) شیعیان نیز به علم تلاوت و کتابت قرآن کریم پرداختند به طوری که کتابت قرآن و نقطه‌گذاری و اعراب‌گذاری آن توسط پیروان امام علی(ع) و شیعیان صورت گرفت و حتی اولین کتاب در علم قرائات قرآن نیز توسط شیعیان نگارش یافت.
موسوی‌بلده با طرح این سوال که چه شد در طول زمان، رفته رفته شیعه از کل و یا حداقل از ظاهر قرآن فاصله گرفت و بیشتر بر عترت تأکید داشته است، گفت: البته توجه به عترت مطلوب است، اما اینکه چرا توجه به قرآن در طول زمان توسط شیعیان کم‌رنگ شده است جای سوال دارد. البته در ایران، انقلاب اسلامی رخ داد و بازگشت به اسلام اصیل، صورت گرفت، اسلامی که از دو ثقل قرآن و عترت بهره می‌گیرد، پس باید این دو را با هم مورد توجه قرار داد.
پیام تأکید به پیامبر(ص) برای تلاوت در دل شب
این داور مسابقات بین‌المللی در ادامه با بیان اینکه در توسعه فرهنگ قرآنی و تمسک به قرآن، بُعد تلاوت مهم است، گفت: در قرآن بر تلاوت تأکید شده است، بعد از این تأکیدات، توسط خود پیامبر(ص) این روند ادامه یافته است، کما اینکه تلاوت قرآن در دل شب بر خود پیامبر واجب می‌شود. اینکه پیامبر در روز روشن تلاوت کند برای عموم مردم است، اما تلاوت در دل شب توسط پیامبر، تلاوت برای بُعد شخصی است و همین موضوع اهمیت بحث تلاوت را می‌رساند.
موسوی‌بلده با اشاره به اینکه بسیاری، تلاوت را مقدمه‌ای برای فهم قرآن معرفی می‌کنند، اظهار کرد: اگر تلاوت، مقدمه‌ای برای فهم آن است، چه کسی در اسلام بیشتر و بهتر از پیامبر و ائمه، قرآن را فهمیدند؟ بنابر این اگر تلاوت صرفاً مقدمه‌ای برای فهم باشد، آنها نباید نیازی به تلاوت قرآن داشته باشند؛ چرا که مسلط بر فهم قرآن بودند؛ اما نه تنها این اتفاق نیافتده است، بلکه اتفاقاً در قرآن، تأکید بر خواندن قرآن و واجب شدن این موضوع بر پیامبر شده است، اینجا معلوم می‌شود که تلاوت، مسئله‌ای بسیار بالاتر از فهم است. معلوم می‌شود که تلاوت چیزی است که پیامبر و ائمه نیز به آن احتیاج داشته‌اند. اگر به همین نکته توجه کنیم، متوجه کاهلی خودمان در این زمینه خواهیم شد.
گسترش جریان تلاوت پس از انقلاب
این پیشکسوت قرآنی بیان کرد: آیا نباید ما به سنت تلاوت مطابق سیره و سنت پیامبر که جریان تلاوت و استماع قرآن است، بازگردیم؟ حتماً در این اثری برای جامعه اسلامی خواهد بود که پیامبر این کار را می‌کرد و قرآن نیز توصیه کرده است که صورت بگیرد. خوشبختانه به نسبت قبل از انقلاب، بسیار بیشتر به این موضوع پرداخته شده است. با اینکه نهضت تلاوت قرآن در ایران حدود 60 سال سابقه دارد به این گستردگی رسیده و به کل کشور تعمیم پیدا کرده است، با این وجود، آیا نباید مانع از بخار شدن این دریای گسترده شویم؟ چرا نباید این دریا را تعمیق ببخشیم؟ من اعتقاد دارم این جریان تلاوت که مشاهده می‌شود عمق کافی ندارد و باید به آن عمق دهیم و اگر این عمق‌دهی صورت نگیرد به زودی بخار می‌شود.
بی‌توجهی به جواد فروغی‌ها
این استاد علم قرائت قرآن با تأکید بر اینکه در حال حاضر آثار بخار شدن عمق این جریان ظهور و بروز پیدا کرده است در مورد دلایل این موضوع، اذعان کرد: اصولاً به هر دلیلی رویکرد مردم نسبت به نمادهای دینی و از جمله تلاوت در حال ضعیف شدن است. باید از این موضوع ترسید و از نگفتن آن سودی نخواهیم برد. جلوگیری از این اتفاق، نیاز به یک نهضت تبلیغی و ترویجی دارد. برای اینکه یک حرکتی را در کشور گسترش دهیم و تبلیغ کنیم، به الگوسازی نیاز داریم در ورزش و هنر و ... هم این مسئله وجود دارد. برای بحث تلاوت قرآن که فقط یک مقدمه نیست، بهترین کار این است که همین تجربه بعد از انقلاب را به کار ببریم. نمونه‌ای از این الگوها افرادی نظیر «جواد فروغی» بوده است. در همان سال که جواد فروغی دیده و شنیده شد، شاهد سیل توجه دانش‌آموزان به جلسات قرآن بودیم و این را به عنوان کسی که سال‌های سال، جلسه داشته است، بیان می‌کنم. وقتی صدای زیبای این فرد شنیده شد، شوق و ذوق مردم و والدین به ثبت نام فرزندانشان در جلسات قرآن بسیار زیاد شد؛ چرا از آن تجربه در این سال‌ها استفاده نمی‌شود؟
قاریان قرآن دیده نمی‌شوند
این مدرس قرآن با اشاره به اینکه اتفاقی نظیر معرفی جواد فروغی دیگر تکرار نشد و رسانه به آن نپرداخت، افزود: یکی از روش‌های تعمیم و گسترش تلاوت، همین نشان دادن الگوهاست، در این بخش رسانه‌ها و به ویژه صداوسیما نقش بسیار پررنگی دارند. صدا و سیما به حدی نفوذ دارد که می‌تواند مردم را در آخرین لحظات ترغیب کند تا در انتخاباتی که مردم خودشان آن را تحریم کرده‌اند، حضور یابند. به اعتقاد من صداوسیما اگر بخواهد جریانی را ایجاد کند آن را ایجاد می‌کند، پس چرا رسانه‌ای که این توان را دارد از این توان در بحث قرآن استفاده نمی‌کند و در این زمینه تا به این حد ضعیف عمل می‌کند؟ این عملکرد، گناهی است که هرگز بخشوده نخواهد شد. گسترش جریان تلاوت قرآن امروزه تنها از طریق صداوسیما امکان‌پذیر خواهد بود و لذا من اعتقاد دارم، صداوسیما در این عرصه از قصور گذشته و به تقصیر رسیده است. اصلاً اهتمامی وجود ندارد که قاریان قرآن دیده و شنیده شوند، انگار عمد و اراده‌ای پشت این قضیه وجود دارد که قاریان نباید دیده شوند.
این استاد علم قرائت قرآن کریم اظهار کرد: صدا و سیمایی که تمام اقشار را معرفی و مطرح می‌کند، چرا از مطرح کردن یک قاری قرآن عاجز است. الان جواد فروغی‌های دیگری در کشور هستند و در حال حاضر چند نفر در ذهن من هست، چرا باید جواد فروغی‌های امروز در شبکه‌های مختلف سیما شنیده و دیده نشوند. در سال‌های اخیر حتی از نشان دادن چهره قاری و حتی قاریان نوجوان در زمان تلاوت نیز خودداری می‌کردند.
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو به بی‌توجهی صدا و سیما نسبت به یک قاری که پس از سال‌ها تلاش و تمرین موفق به کسب رتبه در مسابقات بین‌المللی قرآن می‌شود، اشاره و بیان کرد: صدا و سیما در مقابل این عملکرد خود در ازای قرآن تمام تلاش خود را به کار می‌گیرد تا هنرمندان مبتدی را در شاخه‌های مختلف در بهترین زمان‌های پخش نشان دهد و آنها را به چهره‌هایی مطرح تبدیل کند.
بهانه‌هایی برای بی‌توجهی
موسوی‌بلده همچنین در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا عملکرد قاریان در یک دهه اخیر باعث نشده تا رسانه نیز رغبتی برای معرفی آنها از خود نشان ندهد؟ گفت: به نظر من اگر صدا و سیما به این دلیل که مبادا قاریان دچار انحرافاتی شوند و این اشکال به اصل قرآن ضربه‌ای وارد کند، قاریان و جریان تلاوت را مطرح نمی‌کند، سیاست بسیار اشتباهی است. فرض کنیم یک قاری قرآن منحرف هم شود، آیا این درست است که ما به خاطر اینکه احتمال دارد، قاریان در آینده منحرف شوند پس آنها را نشان ندهیم و جریان تلاوت را رها کنیم؟ قطعا درست نیست. اگر اینگونه باشد برای مداحان نیز این مشکل وجود داشته است، اما با اینکه موضوعاتی در بین مداحان بوده اما باز هم آنها معرفی شده‌اند.
وی با اشاره به اینکه نپرداختن به بحث تلاوت قرآن ناشی از اعتقاد نداشتن مدیران به تلاوت قرآن و داشتن دید منفی نسبت به این قضیه است، اظهار کرد: بعضاً در بین شخصیت‌ها و مسئولان فرهنگی کشور افرادی همچون حجت‌الاسلام قرائتی بوده‌اند که در کم رنگ کردن جریان تلاوت قرآن در صدا و سیما نقش داشته‌اند. این چهره رسماً به مبارزه با قاریان قرآن پرداخت. پس گویی یک عمد و اراده پشت این موضوع است که قاریان و قرائت قرآن دیده و شنیده نشود.
معرفی قله‌های قرآنی؛ خواسته بالاترین مقام کشور
این پیشکسوت قرآنی کشورمان همچنین بیان کرد: اگر رویکرد صداوسیما چیزی غیر از این بود، امروزه شاهد بی‌توجهی مردم نسبت به جلسات قرآن کریم نبودیم. من صدا و سیما را متهم اصلی می‌دانم. صدا و سیما ادعا دارد که ولایت‌مدار است و ادعا دارد کاری به جریانات سیاسی ندارد و مواضع ولی فقیه را پیگیری می‌کند، آیا ولی فقیه ما یک چهره قرآنی درجه یک در تاریخ کشورمان نیست؟ اتفاقاً بیاناتی که مقام معظم رهبری در مورد تکریم قهرمانان قرآنی دارند، بسیار زیاد است، پس چرا صدا و سیما در این قضیه پیگیر مواضع مقام معظم رهبری نیست؟ صداوسیما حداقل به خاطر تعهد نسبت به مواضع مقام معظم رهبری باید به جریان تلاوت قرآن بسیار بیشتر از این می‌پرداخت. صداوسیما در امتحان تعهد و التزام به ولایت فقیه در جریان تلاوت قرآن مردود شده و در قیامت باید جوابگو باشد.
وی با تأکید بر اینکه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، جریان تلاوت را به رادیو و شبکه قرآن تبعید کرده است، افزود: در صورتی که دیگر موضوعات اینگونه نیست، ما شبکه ورزش نیز داریم، اما تمامی شبکه‌های سیما برنامه‌های ورزشی در رشته‌های مختلف دارند. اگر شبکه ورزش وجود دارد پس همه برنامه‌ها همچون برنامه‌های قرآنی که از شبکه قرآن پخش می‌شود باید از شبکه ورزش پخش شود.
موسوی‌بلده بیان کرد: صداوسیما باید اعتقاد پیدا کند که تلاوت قرآن یک تفنن نیست و جریانی است که پیامبر(ص) نیز به آن اهتمام داشته است.
وی در بخش پایانی این گفت‌وگو به یک کوتاهی دیگر صداوسیما در مورد تلاوت قرآن اشاره کرد و گفت: براساس دیدگاه خاصی که در صدا و سیما وجود دارد، تلاوت‌های مجلسی را به تلاوت‌های استودیویی تبدیل کرده است. صدا و سیما با این کار گنجینه 40 سال تلاوت مجلسی کشور را نابود کرده است. در صداوسیما این دیدگاه وجود دارد که زمان تلاوت صدای جمعیت نباید وجود داشته باشد، در صورتی که تلاوت‌های تاریخی و طلایی قاریان مصری تماماً همراه با تشویق حاضران است. تلاوت‌های مجلسی است که می‌تواند مردم را جذب کند. من از ابتدا تا به حال 10 تلاوت استودیویی گوش نکرده‌ام، همه ما با تلاوت‌های مجلسی به این سمت گرایش پیدا کرده‌ایم و من حتی تجوید را هم از تلاوت‌های مجلسی فراگرفتم. در حالی که در مداحی، این سیاست حاکم نیست و صدای مجلس همراه مداح پخش می‌شود.
انتهای پیام
