«شبی که ماه کامل شد»؛ فیلمی ملتهب در فضای سیاسی/ نگاه واقعی به تکفیری‌ها
گروه هنر ــ یک منتقد سینما و تلویزیون گفت: «شبی که ماه کامل شد» فیلمی جسورانه به شمار می‌آید که در آن فضای سیاسی بسیار ملتهب است.
کیوان کثیریان، منتقد سینما و تلویزیون، در گفتوگو با خبرنگار ایکنا؛ درباره فیلم سینمایی «شبی که ماه کامل شد» اظهار کرد: این فیلم سینمایی به لحاظ مضمون اثری ملتهب در سینمای کشورمان محسوب می‌شود، زیرا در سینمای کشورمان کار کردن بر روی موضوعات تاریخ سیاسی معاصر، که وجه سیاسی آن هم پررنگ است، ریسک بزرگی محسوب می‌شود. دلیل این امر هم در راستی‌آزمایی است که در این قبیل تولیدات رخ می‌دهد. جسارت کارگردان اتفاق مثبت بعدی این فیلم است.
محاسن و معایب «شبی که ماه کامل شد»
مدیر روابط عمومی سی‌و‌هفتمین جشنواره فیلم فجر ادامه داد: در کنار نکات مثبتی که به لحاظ مضمونی برای فیلم برشمردم، اثر خوش‌ساختی است، چون تلاشی که برای ساخت این فیلم شده به وضوح قابل رؤیت است. این نکته زمانی پررنگ‌تر می‌شود که این فیلم را با توجه به ظرفیت سینمای ایران ارزیابی کنیم.
رئیس اسبق شورای مرکزی انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران، بازی بازیگران در این فیلم را چشمگیر توصیف کرد و گفت: گواه این ادعا هم سیمرغ‌هایی است که این اثر به دست آورد. به ویژه فرشته صدرعرفایی به خوبی به ایفای نقش پرداخت و این اثر نرگس آبیار (کارگردان) به عرفایی فرصت داد تا توانایی خود را در معرض دید قرار دهد.
این کارگردان تئاتر ادامه داد: برخی مواقع گفته می‌شود که ساخت صحنه‌های اکشن برای فیلمساز زن اتفاقی بزرگ است، چون از ظرفیت فیلم‌سازان زن خارج است. من موافق نیستم، چون نگاه جنسیتی را در سینما درست نمی‌دانم؛ بهتر است بگویم که اصولاً ساخت صحنه‌های اکشن برای فیلمساز ایرانی دشوار است. پس اگر سینماگری توانست از عهده این امر برآید، باید از او به نیکی یاد کنیم. همچنین، نرگس آبیار در آثار قبلی خود نیز تا حدودی داشته‌های فنی‌اش را به نمایش گذاشته بود. در نتیجه، نباید چندان شگفت‌زده شویم.
کثیریان با تأکید بر اینکه نگاه به تکفیری‌ها در این فیلم خارج از کلیشه‌های رایج است، بیان کرد: در این فیلم سعی نشده بود از چهره تکفیری‌ها هیولا ساخته شود؛ برای مثال رهبر گروه تکفیری خوب حرف می‌زند و سخنانش هم ظاهری دینی دارد و با همین ویژگی‌‌ها آدم‌هایی را هم جذب خود کرده است. این برخلاف آثار رایج سینما و تلویزیون است.
وی متذکر شد: در کنار امتیازات فیلم باید از فیلمبرداری به عنوان یکی از نقاط ضعف اثر نام برد، چون ناپختگی‌هایی که در این بخش وجود دارد با نقاط قوت فیلم در تعارض است. همچنین، خشونتی بود که در فیلم وجود داشت، آزار دهنده بود. این شکل خشونت (سر بریدن) برای فرهنگ ایرانی مطلوب نیست، اما فیلمساز با ذوق‌زدگی خواسته است وحشی‌گری تکفیری‌ها را به این شکل نشان دهد. البته آن‌گونه که شنیده‌ام در اکران عمومی صحنه بریدن سر حذف شده که اگر چنین باشد اتفاقی خوب رخ داده است. همچنین فیلم‌نامه هم اشکال دارد، چون می‌توانست این قدر کلی نباشد.
کثیریان نقش تهیه‌کننده را در موفقیت فیلم پررنگ خواند و اظهار کرد: امکاناتی که تهیه‌کننده توانسته برای فیلم فراهم آورد، امکان تصویرگری صحنه‌های دلخواه را برای فیلمساز مهیا کرده است.
فیلمی بالاتر از استاندارد سینمای ایران
کثیریان با تأکید بر اینکه برای سینمای ایران باید افق‌های بزرگی را در نظر داشته باشیم، گفت: آثاری نظیر شبی که ماه کامل شد از استاندارد‌های سینمای ایران بالاتر است، اما نباید این مسئله باعث رخوت و سستی ما شود، چون کشوری که توانسته دو اسکار بگیرد، مطمئناً سینمایش لیاقت بلندپروازی دارد. این فکر زمانی جدی‌تر می‌شود که بدانیم در امور تکنیکی سینما آدم‌های بسیار بزرگی را داریم که در سطح اول جهان کار می‌کنند؛ برای نمونه محمود کلاری را مثال می‌زنم که جزء بهترین‌های جهان محسوب می‌شود و در داخل ایران نیز کار می‌کند.
این کارشناس سینما ادامه داد: غافل شدن از تکنیک و تأکید دائم روی معنا، سینمای ایران را در آینده نزدیک از صحنه جهانی حذف خواهد کرد، چون این تصور که ما به دلیل محدودیت‌ها باید به تکنیک بی‌توجه باشیم و در عوض بر معنا تأکید دائم تأکید کنیم باعث شده دیگر آن درخشش لازم را در جشنواره‌ها خارجی نداشته باشیم، چون بعد از مدتی، دنیا از این دست تولیدات اشباع خواهد شد و به سراغ معیار‌های اصلی سینما، که همان فرم و ساختار است، خواهد رفت.
مشکلات فیلم‌های پروپاگاندای ایرانی
وی درباره این پرسش که آیا پروپاگاندا خواندن فیلم‌هایی نظیر شبی که ماه کامل شد درست است؟ توضیح داد: اینکه فیلم پروپاگاندا ساخته شود به‌خودی‌خود اتفاق بدی نیست، چون در آمریکا هم ساخته می‌شود، اما با این تفاوت که آن‌ها می‌دانند چگونه فیلم دولتی بسازند؛ برای مثال در فیلم‌های آمریکایی پلیس یا مقامات دولتی، فاسد و جاسوس هم می‌شوند، اما درنهایت قانون اساسی حاکم در آن کشور افراد خاطی را رسوا می‌کند. این رویکرد نوعی خدمت به پرچم است، اما در فیلم‌های ایرانی حتی ما یک پلیس را نمی‌بینیم که رشوه بگیرد یا مقام و مسئولی فاسد باشد و همین ضعف باعث شده که فیلم‌های پروپاگاندای ما مقبول واقع نشود.
این منتقد سینمایی در پایان برای فیلم در گیشه آرزوی موفقیت کرد و گفت: امیدوارم چنین آثاری در گیشه موفق باشند، چون اگر چنین اتفاقی برای شبی که ماه کامل شد رخ دهد، سینما بیشتر به سمت این دست تولیدات سوق پیدا خواهد کرد؛ آثاری که به لحاظ ساختار و فرم به سینما نزدیک‌تر است.
گفتوگو از داود کنشلو
انتهای پیام
