از تبریز تا کربلا؛ طی طریق 40 روزه کاروان پیاده امام علی(ع)

کاروان بیست‌ونهمین روز حرکت پیاده خود را می‌گذراند، این پیاده‌روی در دو بازه زمانی از تبریز تا حرم امام خمینی(ره) همزمان با رحلت بنیانگذار انقلاب آغاز شده و از شب تاسوعا نیز از حرم امام(ره) به سمت حرم سیدالشهدا(ع) در حال حرکت است.

یک روز از مسیر پاتاق (روستایی در شهرستان دالاهو) تا حبیب‌وندی در استان کرمانشاه را همراه این کاروان شده‌ایم، کاروانی که از کودک 4 ساله تا پیرمرد 70 ساله از جانبازی که علی‌رغم آسیب در ناحیه پا علمدار کاروان است و در رأس کاروان حرکت می‌کند تا بانوان به همراه کودکان خود در آن حضور دارند.

کاروان پیاده امام علی(ع) تبریز 14 سال است که هر سال در ایام اربعین، مسیری 40 روزه را از ایران تا عراق و از نجف تا کربلا طی می‌کند، حرکتی که در دو سال ایام کرونا هم متوقف نشد و یک سال تا مرز خسروی و سال دیگر تا کرمانشاه به این مسیر خود ادامه داده است. در این مسیر برنامه دقیق و مشخصی وجود دارد به‌صورتی که هر سال به تاریخ قمری، کاروان به محل مشخصی از مسیر رسیده و در منزل مشخصی اتراق می‌کند.

مسئولان این کاروان اغلب حافظ قرآن هستند، کاروان هر روز به منزلی وارد می‌شود. حرکت کاروان هر روز پس از اقامه نماز صبح، قرائت زیارت عاشورا و جلسه تفسیر قرآن آغاز می‌شود.

در حال گذر از پیچ جاده هستیم هر یک از اعضای کاروان ذکر روز را بلند بیان می‌کند و میکروفون را به نفر بعدی می‌دهد رمز حرکت امروز کاروان «یا خیرالمحسنین یا خیرالمحسنین به حق زینب کبری(س)» است.

این کاروان از روز اول که به راه افتاده به نیت هر کسی که دلش در این راه است حرکت خود را آغاز کرده، شاید خیلی از افراد نمی‌دانند اما کاروان به نیت آنها قدم برداشته هر کس که دلش در این راه است. در حین حرکت با چند نفر از اعضای کاروان از جمله مسئول کاروان، علمدار و چند نفر دیگر از اعضا به گفت‌وگو پرداختیم.

احمد تیزچنگ، مسئول کاروان پیاده امام علی(ع) تبریز در گفت‌وگو با ایکنا از همدان اظهار کرد: این کاروان برای چهاردهمین سال متوالی از تبریز به سمت مرز خسروی در حرکت است. این کاروان به نام و نیت تمام شهدای جمهوری اسلامی حرکت می‌کند امسال 70 نفر که 25 نفر آنان بانوان به همراه کودکان هستند در کاروان حضور دارند. اکنون در استان کرمانشاه هستیم و چهار منزل دیگر به نقطه صفر مرز خسروی می‌رسیم.

وی با بیان اینکه این کاروان از مبدأ تا مقصد 110 نفر ظرفیت دارد، گفت: هر سال با حضور تعداد افراد مختلفی از 40 نفر تا 90 نفر در این مسیر حرکت کرده‌ایم، با توجه به اینکه برای شرکت در این کاروان حدود دو ماه باید وقت گذاشت از این‌رو افرادی که وقت آزادتری دارند می‌توانند شرکت کنند، اما هستند کسانی که به فراخور دو یا سه روز و یا یک هفته و... با کاروان در مسیرهای مختلف همراه می‌شوند. 

تیزچنگ یادآور شد: یکی از اهداف کاروان این است که در زمینه تربیتی، اعتقادی، مذهبی و سیاسی و... مباحث و جلساتی را داشته باشد، در کنار آن نیز در ابعاد مختلف تفریحی نیز برنامه‌هایی دارد. 40 درصد فعالیت کاروان برای اعضای خود کاروان و 60 درصد آن برای بیرون از کاروان است؛ در طی این مسیر از خانواده‌های نیازمند، خانواده‌های شهدا و جانبازان نیز بازدید، سرکشی و دیدار داریم. طول این مسیر چهار یادواره شهید و 15 هیئت مذهبی برگزار شده است.

این جانباز دفاع مقدس با اشاره به اینکه محتوای بحث علمی این کاروان جهاد تبیین است، تأکید کرد: از این‌رو امسال آیات «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا» قرآن کریم به‌عنوان الگو در این زمینه انتخاب شده‌ است، همچنین چند سالی است که در خصوص تفسیر دعای عرفه امام حسین(ع) و دعای جوشن کبیر کار می‌کنیم تا این دعا‌ها را از دل غربت روز عرفه و شب‌های قدر بیرون بکشیم، چراکه این ادعیه برای استفاده روزمره در خرید و فروش، تحصیل، تربیت فرزندان، برای حفظ کانون خانواده، در محل کار و... کاربرد دارد، این کار در قالب حفظ، ترجمه و تشریح در طول مسیر اجرا می‌شود. 

هر منزل کاروان، اربعین است

مسئول کاروان پیاده امام علی(ع) گفت: در این کاروان سعی می‌کنیم تفریح و تفرج اعتقادی داشته باشیم البته پیاده‌روی اربعین خود یک تفریح اعتقادی است، چراکه همه بعد از سفر اربعین احساس فرح و تبرج می‌کنند.

این مربی قرآن بیان کرد: مراسم اربعینی در منازل مختلفی که کاروان حضور دارد تا مرز دنبال می‌شود به عبارتی هر منزل ما اربعین است، در هر منزل جریان کربلا تبیین می‌شود. تابلوی پیش روی کاروان حضرت سجاد(ع) و حضرت زینب(س) است که در هر سختی باید به آن توجه داشت. کاروان در سرمای سوزان این مسیر را طی کرده تا به امسال که گرم‌ترین سال را می‌گذرانیم و در تمام آن این تابلو مقابل ما بوده است، اگر حادثه سختی هم پیش آمده با توجه به این دو بزرگوار راه هموار و آسان شده است، در این مسیر مصداق آیات «فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرَىٰ» (لیل/ آیه 7) و «فَإِنَّ مَعَ ٱلۡعُسرِ يُسرًا» (شرح/ آیه 5) را در این راه لمس کردیم. اینها برای ما پیشرفت را آسان‌تر می‌کند، چراکه متوسل شدن به اسما الهی زندگی را آسان می‌کند.

نظم و نماز اول وقت؛ شاخصه اصلی کاروان

کبری میرزایی، یکی از بانوان کاروان پیاده امام علی(ع) تبریز که برای دومین بار راهی این مسیر 40 روزه پیاده‌روی اربعین شده است، اظهار کرد: اصالتاً اهل قزوین هستیم و در تهران زندگی می‌کنیم. سال 1399 همسرم با وجود کرونا در حال پیاده‌روی به‌سوی کربلا بود که طبق گفته رهبر معظم انقلاب قرار شد این حرکت متوقف شود همسرم در مسیر برگشت با کاروان امام علی(ع) آشنا شد و به خاطر معنویت، نظم و افراد صاحبدلی که در این کاروان بود، دو سال است که همسفر این کاروان می‌شویم.

وی افزود: در این راه با استقبال خوب مردم در شهرهای مختلف از تهران تا مرز خسروی روبه‌رو شده‌ایم؛ مردم و مهمان‌نوازی آنها از زائران امام حسین(ع) به‌گونه‌ای بوده که اصلاً نگذاشته‌اند به ما سخت بگذرد. از نظر معنوی این کاروان برای ما بهره زیادی داشته است. نماز اول وقت اصلی است که در آن کاملاً رعایت می‌شود و کودکان و نوجوانان کاروان با تأکیدات مسئول کاروان(حاج احمد) همگی اهل رعایت نمار اول وقت هستند.

میرزایی با اشاره به اصل دیگری که در این کاروان به آن اهمیت داده می‌شود، اظهار کرد: نظم از جمله شاخصه اصلی کاروان است که در تمام این یک ماه برنامه‌ریزی دقیق در حرکت، اسکان و حضور در منزل‌های مختلف رعایت می‌شود، موضوع دیگر همکاری بین اعضای کاروان است، پس از خروج از یک منزل، مسجد یا قرارگاهی که در آن اسکان داشته‌ایم، همه افراد دست به دست هم داده و در نظافت و هماهنگی کمک می‌کنند؛ هوای همدیگر را دارند، به‌طور نمونه در جمع مادرانی هستند که کودک همراه خود دارند، اما همه بانوان و افراد کاروان نسبت به او مسئولیت‌پذیری دارند و همه به نوعی خود را مادر او می‌دانند و همدلی زیادی بین آنهاست.

کاروان قرآن را برکت خود می‌داند

وی با اشاره به اینکه محبت امام حسین(ع) الفت خاصی بین اعضای کاروان که در این یک ماه با هم همراه هستند ایجاد کرده است، گفت: حاج احمد کمک به یکدیگر را همیشه تأکید می‌کند، غیر از جلسات تفسیری که وی برگزار می‌کند در طی مسیر هم نکات قرآنی بیان می‌شود، این کاروان قرآن را برکت خود می‌داند، شروع حرکت هر روز ما با قرائت قرآن است. این پیاده‌روی 40 روزه حرکتی است که حتی شده ذره‌ای از این مسیری که حضرت زینب(س) و کاروان اسرا طی کردند را درک کنیم.

میرزایی بیان کرد: مسئله حجاب امروز مسئله مطرح و مهمی است، برخی شاید بگویند در این گرما با این حجاب و چادر این مسیر طولانی را چطور تحمل می‌کنید، اما این حرکت با چادر و حجاب بهترین امر به معروف و نهی از منکر است.

سمسام نوروزی، از جانبازان دفاع مقدس و علمدار کاروان پیاده امام علی(ع) که 14 بار در کاروان 40 روزه اربعین شرکت داشته است، به ایکنا گفت: کاروان برنامه‎های فرهنگی مختلفی دارد از جمله مسابقات قرآن در طول مسیر؛ این برنامه‌ها به‌گونه‌ای نیست که موقت و در طی همان بازه اربعین و مربوط به یک سال باشد بلکه در این برنامه‌های قرآنی و فرهنگی حتی برای سال‌های بعد هم برنامه‌ریزی می‌شود.

وی ادامه داد: به‌طور نمونه بازه زمانی یک یا چند ساله برای حفظ سوره‌هایی از قرآن برای کودکان و نوجوانان حاضر در کاروان و یا حتی مخاطبان دیگر ار شهرها و روستاها که در طول مسیر با آنها روبه‌رو می‌شویم در نظر گرفته می‌شود و این ارتباط‌گیری با نسل کودک و نوجوان ادامه‌دار است، همیشه نیز همراه با اهدای جوایز نفیس به آنهاست.

نوروزی یادآور شد: طی ایام سال، هر روز شنبه جلسه تفسیر قرآن در منزل حاج احمد، مسئول کاروان امام علی(ع) برپاست، از روحانی تا افراد مسن و نوجوان در این جلسه شرکت دارند. در کنار این جلسات قرآن برنامه‌های ورزشی، کوهنوردی، کمک‌رسانی و سرکشی از خانواده‌های نیازمند نیز هم در ایام سال در شهر تبریز و هم در طی مسیر پیاده‌روی برگزار می‌شود. 

وی اظهار کرد: حاج احمد هشت سال اسیر بعثی‌ها بوده و به زبان عربی کامل تسلط دارد در مسیر نجف تا کربلا با دادن شعارهای عربی در ترویج فرهنگ قرآن و اهل بیت(ع) سعی در تبلیغ این مفاهیم دارد.

این جانباز دفاع مقدس بیان کرد: به نظر من پیاده‌روی اربعین لبیک گفتن به این ندای امام حسین(ع) «هَلْ مِنْ ناصِرٍ یَنْصُرُنیِ» و اعلام آمادگی است. از خداوند می‌خواهم به من توفیق دهد و سال‌ها در این کاروان بتوانم حضور داشه باشم.

در راه امام حسین(ع) خستگی معنا ندارد

سیدعلی قادری، نوجوان 12 ساله که تا به حال هفت بار به زیارت کربلا رفته و این پنجمین بار است که با کاروان امام علی(ع) مسیری 40 روزه را طی می‌کند وقتی از او درباره سختی‌های این راه سؤال می‌کنم او که از صبح تا به حال 30 تا 40 کیلومتر را پیموده و هر کس جای او باشد ممکن است کلافه و بی‌رمق باشد و حتی غر بزند، بیان می‌کند: در راه امام حسین(ع) خستگی معنا ندارد.

وی ادامه داد: در این یک ماه هر روز با اینکه میزان خواب ما کمتر از سایر اوقات است بیدار می‌شوم با عشق امام حسین(ع) است، حاج آقا(احمد تیزچنگ) همیشه به ما می‌گوید خوابیدن زیاد ما را رفته رفته کندتر می‌کند پس نباید زیاد بخوابیم، معمولا موقع اذان ظهر و اذان مغرب هر روز به یک منزل می‌رسیم، اگر خستگی هم باشد اصلا برایم به حساب نمی‌آید به خودم می‌گویم «بی‌خیال خستگی» و وقتی که دوباره راه می‌افتم تمام خستگی از تنم در می‌آید.

این زائر کربلا با اشاره به آشنایی و حضورش در کاروان گفت: در ابتدا پدربزرگم در سال 1389 در این کاروان حضور داشت، بعد از آن پدرم حضور پیدا کرد و اکنون هم من، پدرم به‌دلیل نداشتن مرخصی نتوانست در این سفر حضور پیدا کند و من بدون پدر و مادرم در کاروان هستم، مشکلی ندارم و دلتنگی پدر و مادرم را تحمل می‌کنم. در کاروان سه یا چهار دوست همسن دارم البته سال‌های قبل تعداد افراد بیشتری حضور داشتند، من مکبر کاوران هستم، این دوستان هم که در کاروان هستند، مکبر شده‌اند و در مساجد تبریز هم موقع نماز تکبیر می‌‎گویند.

قادری با اشاره به برنامه‌های کاروان بیان کرد: کاروان برنامه‌های فرهنگی زیادی دارد، روی نماز اول وقت خیلی تأکید می‌شود گاهی برنامه تفریحی داریم و در کنار آن نماز اول وقت، حاج آقا معمولا اینجا با هدایایی ما را تشویق می‌کند، به‌طور نمونه یک بار در تبریز برنامه تفریحی استخر داشتیم مشکلی پیش آمد و معطل بودیم، وقتی موقع اذان شد و رفتیم که نماز اول وقت بخوانیم حاج آقا به هر کدام از ما انگشتری با سنگ حرم امام علی(ع) هدیه داد؛ با وجود اینکه هدایای زیادی از او و کاروان گرفته‌ام اما این هدیه و یک چراغ قوه که یک بار دیگر به خاطر کوهنوردی در مسیر کاروان که در محل تنگه مرصاد داشتم را خیلی دوست دارم.

این نوجوان تبریزی با اشاره به برنامه‌های قرآنی و برنامه حفظ قرآن کاروان گفت: از بچگی چون در کلاس قرآن حاج آقا شرکت داشتم آیاتی را حفظ می‌کردم و به خاطر این جوایزی دریافت می‌کردم، در طی مسیر پیاده‌روی در این چند سال 20 سوره را حفظ کردم.

وی افزود: این کاروان هر روز که به منزلی می‌رسد آیه‌ای از قرآن و نکته‌ای از آن، ذکر روز، حدیثی از امامان و توصیه‌ای برای پیاده‌روی را در قالب یک پوستر در منزل نصب می‌کند. معمولاً آیات هر روز را سعی می‌کنیم حفظ کنیم این حفظ کردن جایزه دارد؛ گاهی حاج آقا بعد از دو سه روز آن آیه را می‌پرسد و ما همیشه سعی می‌کنیم آماده باشیم هرچند گاهی غافلگیر می‌شویم و این کار حاج آقا به خاطر این است که آیات را مرور کنیم.

قادری بیان کرد: روز گذشته مسابقه قرآنی داشتیم حاج احمد از ما خواست ویژگی‌های 14 معصوم(ع) را از آیه 35 سوره نور پیدا کنیم، در این زمینه هم دستمان باز است، حتی می‌گوید می‌توانید تقلب کنید فقط یاد بگیرید، حالا من از دیگران و در اینترنت جست‌وجو کردم و از مطالبی که چند سال پیش حاج آقا در کلاس قرآن گفته بود نکاتی را پیدا کردم و آن‌را تحویل حاج آقا دادم و الان می‌خواهم آیه را حفظ کنم.

تکرار روزانه سوره‌های قرآن در مسیر پیاده‌روی و حفظ تدریجی آنها

یدالله ستوده، پیشکسوت دفاع مقدس نیز یکی از افراد دیگر کاروان است؛ او که از اهالی استان سیستان‌وبلوچستان و شهر زابل است، به ایکنا گفت: چهار سال است که با این کاروان آشنا شده‌ام، در ایام شیوع کرونا دنبال یک کاروان می‌گشتم که با آن به کربلا برویم بعد از جست‌وجوهایی که کردم این کاروان را در فضای مجازی پیدا کردم و متوجه شدم در همدان هستند و از سمنان به کاروان پیوستم، اما آن سال به‌دلیل کرونا قرار شد کسی برای پیاده‌روی به عراق نرود و مسئول کاروان از همان لحظه به بعد حرکت کاروان را متوقف کرد و ما بازگشتیم، اما پس از آن با برقرار شدن دوباره پیاده‌روی اربعین با این کاروان عازم شده‌ام.

وی افزود: این کاروان برنامه تربیتی و فرهنگی دارد و این فقط برای کودکان نیست، از کودک 4 ساله کاروان گرفته تا پیرمرد 70 ساله از کلاس‌های معرفتی آن بهره‌مند می‌شوند، تفسیر قرآن و ادعیه برنامه هر روز کاروان است، این کاروان همچون دفاع مقدس شروع حرکت روزانه‌اش با رمز خاصی است، معمولا نیم ساعت قبل از اذان صبح اعضای کاروان بیدار می‌شوند، پس از نماز و قرائت زیارت عاشورا و صرف صبحانه حرکت آغاز می‌شود؛ با توجه به برنامه‌های مشخص کاروان من آن‌را یک اردوی تربیتی و آمادگی برای ظهور حضرت ولی‌عصر(عج) می‌بینم. 

اربعین امسال را به سال بعد به تأخیر نیندازیم

این زائر کربلا ادامه داد: یک ساعت در مسیر پیاده‌روی، قرآن تلاوت می‌شود، زیارت جامعه کبیره، دعای عهد، سوره‌های یس، الرحمن و واقعه در زمان‌های مختلف در مسیر تلاوت می‌شود و تقریبا موجب شده اعضا این سوره‌ها را حفظ شوند، در طول مسیر اغلب سؤالات و نکات قرآنی مطرح می‌شود.

پیشکسوت دفاع مقدس گفت: تا به حال 700 کیلومتر از مسیر را پیمودیم. سالی که گرم‌ترین سال است، برخلاف دوران امام علی(ع) که در نهج‌البلاغه می‌فرماید در زمستان شما را به جهاد خواندم گفتید سرد است و در تابستان گفتید گرم است، اما با وجود گرما مردم در این مسیر قدم گذاشته و حرفی از گرم بودن هوا نمی‌زنند. راهپیمایی اربعین در اصل یک نهضت و قیام است و فقط یک پیاده‌روی نیست تا ان‌شاءالله منجر به ظهور شود.

ستوده جَو اعضای کاروان را برادرانه خواند و بیان کرد: همان‌طور که خداوند در آیه 10 سوره حجرات می‌فرماید «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ» گویی در این کاروان همه با هم برادر هستند. در مورد سختی پیاده‌روی 40 روزه باید بگویم وقتی حضرت زینب(س) با آن همه سختی و مشکلاتی که داشتند می‌فرماید «مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلًا» من شرمم می‌آید از سختی در این مسیر بگویم.

وی گفت: اگر در شهر خود در این گرما بخواهیم مسیری را پیاده برویم هیچ وقت مسیر دو کیلومتری را حاضر نیستیم پیاده طی کنیم، اما وجود مبارک امام حسین(ع) موجب شده تا برای اربعین مردم از هر نقطه دنیا این حرکت را انجام دهند. اربعین را باید دریابیم، هر کسی توانی دارد در این مسیر شرکت کند و سعی کنیم اربعین امسال را به سال بعد به تأخیر نیندازیم.

اکرم یوسفی پارسا