بررسی راهکارهای افزایش ضریب نفوذ مسابقات قرآن + فیلم

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمصطفی حسینی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا در مورد چهلمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن ایران گفت: مسابقات با 40 سال سابقه برگزاری عقبه قابل توجهی دارد. در رویدادهای قرآنی پس از پیروزی انقلاب اسلامی شاید رویدادی به این قدمت نداشته باشیم که منسجم، منضبط و پی در پی برگزار شده باشد.

رئیس اسبق مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه با اشاره به اینکه این مسابقات آثار عظیم بسیاری دارد، به حضور خود در جایگاه برگزارکننده این رویداد طی چندین دوره اشاره کرد و افزود: به عنوان کسی که یک هشتم ادوار مسابقات را برگزار کرده است، اگر نقدی به این مسابقات صورت می‌گیرد، نقد به آن دوران نیز هست. 

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی با تأکید بر اینکه به نظر می‌رسد آنقدر که باید از فضای مسابقات بهره‌برداری کنیم، استفاده نکرده‌ایم، تصریح کرد: آن اتفاقی که باید در قبال این رویداد عظیم رخ دهد، صرفاً به سازمان اوقاف و یک مجموعه در کشور ارتباط ندارد، بلکه همه مجموعه‌های قرآنی باید دست به دست هم دهند تا به این بهره‌مندی برسیم. 

حسینی به جایگاه خود در شورای توسعه فرهنگ قرآنی اشاره کرد و گفت‌: احتمالاً مسئول بخشی از این بایدها خود ما در شورای توسعه هستیم، لذا امیدوارم بتوانیم بعد از مسابقات یک دورهمی با مدیران قرآنی و متولیان مجموعه‌های فعال در حوزه قرآن کریم داشته باشیم و ببینیم اقداماتی که قبل، حین و پس از این رویداد باید اتفاق بیفتد آیا انجام می‌شود؟ 

وی با طرح این سؤال که آیا بهره‌برداری لازم را در بُعد بین‌الملل از این مسابقات داشته‌ایم، اظهار کرد: یکی از مواردی که باید خیلی جدی گرفته شود، بحث دیپلماسی قرآنی است، در دوره‌ای که مسئولیت برگزاری مسابقات را به عهده داشتم، حساب کردم تا آن دوره بین دو تا سه هزار نفر به عنوان میهمان این رویداد عظیم وارد ایران شده بودند. سوالی که از خودم و همکارانم پرسیدیم، این بود که آیا ما از این افراد خبر داریم؟ ما از این افراد پس از بازگشت هیچ اطلاعی نداریم.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی اظهار کرد: یکی از فلسفه‌های این مسابقات تحکیم وحدت بین جوامع اسلامی است، بهترین بهانه برای به رخ کشیدن وحدت مسلمانان، اجتماع حول محور قرآن کریم است. شاید هیچ بهانه‌ای بهتر از این نداشته باشیم که بتوانیم با کشورهای اسلامی ارتباط برقرار کنیم، یعنی هیچ نقطه کانونی‌تری از قرآن نمی‌توانید، پیدا کنید که مسلمانان روی آن اتفاق نظر داشته باشند.

حسینی بیان کرد: پس مسابقات بین‌المللی قرآن ایران صرفاً برگزاری یک مسابقه قرآنی که در آن تعدادی شرکت‌کننده بیایند، بخوانند و اجرا کنند و بعد تمام شود، نیست. در این چهل‌سال ثابت‌ترین عنصر پای کار مسابقات رهبر معظم انقلاب بوده و هر سال شرکت‌کنندگان توفیق حضور در محضر رهبر انقلاب را داشته‌اند، این مورد بسیار عظیم است. ایشان مسابقات بین‌المللی قرآن را به عنوان یک جشنواره و یک رویداد عظیم قرآنی که هم باید استعدادهای قرآنی داخل کشور را شناسایی کند هم برای حاکمیت گفتمان قرآنی به همراه داشته باشد و هم ارتباط جوامع اسلامی را تقویت کند، نگاه می‌کنند. بنابر این مقام معظم رهبری خیلی شفاف مطالبات خود از برگزاری مسابقات بیان کرده‌اند.

وی گفت: عزیزانی که در مجموعه مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه مسابقات را برگزار می‌کنند، هر سال تلاش کرده‌اند و هرچه در توان دارند با تمام قوا پای کار آورده‌اند، اما واقعیت این است که مسابقات رویدادی نیست که یک مجموعه بتواند بار آن را به تنهایی بلند کند. اگر صدا و سیما، وزارت ارشاد، وزارت آموزش و پرورش و ... به طور کامل پای کار نایستند و اگر مجموعه‌های فرهنگی، مؤسسات قرآنی و حتی مجموعه‌های نظامی هر کدام نقشی را که باید ایفا کنند، ایفا نکنند، مشکل ایجاد می‌شود. 

حسینی افزود: نقش مجموعه‌های مردمی نیز در این حوزه بسیار پررنگ است، یکی از موضوعاتی که در سال‌های ابتدایی مسابقات و به خصوص آن سال‌هایی که در حسینیه ارشاد برگزار می‌شد، خیلی پررنگ به چشم می‌آمد ترکیب هیئت‌ها و گروه‌های مردمی بود که از جای جای تهران و کشور به سالن مسابقات می‌آمدند،‌ به نظرم اینها جای تقویت دارد. امیدوارم به عنوان یک عنصر کوچک قرآنی آنچه در توان دارم به کار بگیرم تا بخشی از این آرمان‌ها به انجام برسد. 

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در پاسخ به این موضوع که همه صاحب‌نظران به اینکه تمامی نظام پای کار مسابقات هست اذعان دارند اما به نظر می‌رسد، نتوانسته‌ایم از این ظرفیت برای نفوذ مسابقات در بدنه جامعه استفاده کنیم، گفت: به هر حال در چهل سالی که مسابقات برگزار شده است فضای کلی جامعه اعم از فضای فرهنگی و اجتماعی دستخوش تغییرات و تحولات عظیمی شده است، حتی رویدادی مانند رویدادهای ورزشی و هنری هم آنجایی توانسته‌ در بین مردم نفوذ کنند و به مردم متصل شوند که مسئله و موضوع آن رویداد مردم بوده است. 

وی با اشاره به اینکه مردم وقتی به رویدادی مراجعه می‌کنند که به آن احساس نیاز داشته باشند، گفت: در اینجا با فنون قرائت و تلاوت و حفظ مواجه هستیم، چند درصد از جامعه به صورت حرفه‌ای قرائت قرآن یا موضوع حفظ را دنبال می‌کنند؟ طبعاً وظیفه ما در این زمینه خیلی سنگین است.

حسینی تصریح کرد: همانطور که در بحث ورزش ممکن است افرادی داشته باشیم که به صورت حرفه‌ای ورزش یا هنر را دنبال ‌کنند، اما افراد در آن ورزش‌ها هوادارانی دارند که در مسابقات قرآن نداریم، مثلاً هر کدام از ورزش‌های فوتبال، والیبال، بسکتبال و ... در حد خود هوادارانی دارند که در عداد با هم تفاوت دارند. آیا همه مسائل و مواردی که در مسابقات ورزشی هست، می‌توانیم در مسابقات قرآن هم پیاده کنیم؟ الزاماً خیر.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی گفت: در ورزش آنجا که کار جمعی می‌شود، مخاطب بیشتر است، شاید لازم باشد در مسابقات قرآن نیز رشته‌های جمعی داشته باشیم. الان حتی اگر کسی حافظ یا قاری قرآن باشد شاید این حوصله را نداشته باشد که از ساعت 15 تا 21 در سالن بنشیند و ده‌ها قرائت و حفظ را ببیند و بشنود حتی اگر اجراها هم خیلی زیبا و متنوع و جذاب باشد. بخشی از کار همان تنوع است، یک بخش دیگر گره خوردن کار با هنر است، یعنی ما می‌توانیم در سال‌های آینده استندآپ‌های قرآنی را به مسابقه بگذاریم یا مسابقه هنرهای قرآنی را برگزار کنیم، نه صرفاً در مسابقات بین‌المللی بلکه در قالب یک جشنواره یا المپیاد قرآنی، یعنی تئاتر قرآنی، نمایش قرآنی و هنرهای قرآنی را داشته باشیم.

وی افزود: این موضوعی است که در گذشته هم در مورد آن مطالعه زیاد انجام شده است، زمانی که سند مسابقات قرآن در حال تنظیم بود در مورد این موضوع مطالعات زیادی صورت گرفت و رویدادهای فرهنگی و هنری و ورزشی زیادی مورد مطالعه قرار گرفت که اگر بخواهیم در فضای قرآن یک کار فراگیر و همه‌گیر انجام دهیم، باید چه کار کنیم و اساساً چه مقدار مسابقه می‌تواند در این زمینه کمک کند؟ توسعه فعالیت‌های قرآنی و در بین مردم یک پازل است که یک بخش آن نمایشگاه، یک بخش مسابقات، یک بخش رسانه، یک بخش هنر، یک بخش بازی‌های قرآنی و ... است همه اینها را در کنار هم باید دنبال کنیم تا جریان و فضای قرآنی در کشور به وجود بیاید.