آشتی جوانان با میراث مهجور مانده پیامبر

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از آذربایجان‌شرقی، وقتی در زندگی بزرگان این دیار که تمام داشته‌هایشان را صرف این مرز و بوم کرده‌اند گریزی می‌زنی بی‌اختیار مشاهده می‌کنی که مساجد منشا تحول در زندگیشان بوده است و نقش مهمی در عرصه‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی آنان داشته است. به خصوص با نگاه به زندگی شهدا نقش مساجد برجسته‌تر می‌شود چون این جوانان با مساجد انس گرفته و آموزه‌های دینی، اجتماعی، سیاسی و حتی فرهنگی که توسط روحانیون انقلابی به آنها منتقل می‌شد آن‌ها را در برابر همه خطرات مصون نگه ‌داشته و آنان را تمام قد برای دفاع از اسلام و آرمان‌هایشان مهیا می‌ساخت.

ولی امروزه، به دلایل مختلف، حضور جوانان در مساجد بسیار کم‌رنگ شده است و از این رو به بررسی این موضوع از زبان کارشناسان مذهبی و خود جوانان پرداخته شد. حال و هوای این روزهای مساجد شهر، خوب نیست، و کمتر شاهد حضور گسترده مردم در مساجد و همکاری و همدلی در کارهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... هستیم.

جهت، بررسی ریشه اصلی این موضوع به چند مسجد بزرگ و کوچک شهر تبریز سر زدم تا از نزدیک شاهد حضور تعداد افراد شرکت‌کننده در نمازهای اقامه شده باشم.

ابتدا به مسجد کریم خان تبریز رفتم، نکته قابل توجه در آنجا حضور افراد مسن و بازنشسته در این مسجد بود که توجهم را به خود جلب نمود، و تنها فرد جوان حاضر من بودم که این حضور با تعجب سایرین همراه بود.

چند ساعتی در آنجا حضور یافتم و از نزدیک شاهد رفت‌وآمد مردم و نمازگران به آنجا بودم، در این لحظه با خود گفتم بر اساس شواهد تاریخی مسجد چه در زمان پیامبراکرم(ص) و چه در زمان امیرالمومنین(ع) دارالحکومه بوده و بسیاری از تصمیمات سیاسی و اجتماعی در مسجد گرفته می‌شد ولی حال و روز مسجد‌های امروزی فاصله زیادی با آن روزها دارند.

برای تهیه گزارش، به سراغ یکی دیگر از مساجد تبریز رفتم، قبل از ورود به مسجد با صحنه‌ای مواجه شدم که وخامت اوضاع برایم روشن‌تر شد، یکی از خادمین مسجد سعی بر بیرون کردن چند جوان از مسجد آن هم به دلیل لباس‌های نامناسب آنها بود.

نزدیک‌تر رفته و از خادم علت را جویا شدم، وی با بیان اینکه باید این افراد را از مسجد که مامن مسلمانان است ریشه‌کن نمائیم، ادامه داد: باید این افراد بدانند که مسجد آداب دارد و باید حرمت آن حفظ شود و نمی‌توانند با هر شکل و لباسی به اینجا بیایند.

به این موضوع تمرکز کردم که آیا ریشه کم‌رنگی حضور جوانان می‌تواند خود مسئولین نیز باشند؟ و آیا آنها نمی‌توانند ارتباط بهتری با جوانان برقرار نمایند؟ باید به این نکته توجه شود که در برخی از موارد مدیریت مسجد در دست افرادی باشد که بتوانند ارتباط سالم و درستی با جوانان در جهت جذب داشته باشند و از این ظرفیت در جهت دفع استفاده نکنند.

حجت‌الاسلام اصغر نقدی استاد حوزه و دانشگاه تبریز در این خصوص به خبرنگار ایکنا گفت: علت کم رنگ شدن حضور جوانان در بعضی مساجد عدم اعتماد و دادن مسئولیت به نوجوانان و جوانان است.

 وی ادامه داد: باید از نیروی جوانان در مشورت گرفتن در تمامی امور مساجد استفاده کنیم تا بتوان حضور گسترده و عظیم نیروی مسجدی را قوا بخشید و در روایات نیز دوره نوجوانی به دوران وزیری تعبیر شده و این بدان معناست که از آنان برای تصمیم‌گیری و مشورت استفاده کنیم.

 حجت‌الاسلام نقدی افزود: مشکلات بوجود آمده در مسائل انسانی تک علتی و تک سببی نیست و علل و ابعاد مختلفی دارد که باید همه‌ی این ابعاد تحلیل و بررسی شود.

وی با استناد به فرمایش امام خمینی(ره) مبنی بر اینکه جبهه‌های جنگی گنجینه بزرگ است و باید در جبهه‌های ما جوانان حضور پیدا کنند، اظهار کرد: مسئولیت جنگ را امام به عهده جوانان  قرار داده بودند و آنها نیز به بهترین شکل مدیریت و هدایت کردند و اکنون ما باید از پتانسیل این جوانان در همه ی جبهه‌ ها استفاده کنیم.

استاد حوزه و دانشگاه همچنین یادآور شد: اگر از گنجینه بزرگ جوانان و ظرفیت آنها در مساجد استفاده کنیم موفق خواهیم شد و اگر افراد مسن کم‌تر به جوانان اعتماد کنند، باعث سرخوردگی آنها می‌شوند و آن هم از روی این است که گمان می‌کنند آنها تجربه کمتری دارند.

حجت‌الاسلام نقدی با اشاره به اینکه نوجوانی سن پاکی از نظر اخلاقی و نفرت از تبعیض و بی عدالتی است، تصریح کرد: جوان هیچگاه برای این بی‌عدالتی‌ها جواب قانع کننده‌ای پیدا نمی‌کند و این باعث می‌شود که دلسرد شده و از این گونه محیط‌ ها دور شود.

وی همچنین به نحوه برگزاری مجالس ترحیم اشاره کرد و گفت: خانه خدا مرکز توحید است؛ در حالی که امروزه  تبدیل به حضور و غیاب کلاسی شده است و به بیان ساده‌تر می‌توان گفت نوعی شرک‌آمیز برگزار می‌شود؛ زیرا فقط نام افراد شاخص حاضر یافته در مجلس برده می‌شود و در هر مجلسی که تعداد نماینده مجلس یا افراد صاحب نام بیشتر باشد مجلس باشکوه‌تر و پربارتر خواهد بود.

این استاد حوزه و دانشگاه به حضور امام جماعت در منبر با سخنرانی‌های تکراری و همچنین عدم توانایی در پاسخ‌گویی به سوالات و شبهات جوانان اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه برخی از امامان جماعت از علم روز به دور هستند، پاسخگوی مناسب به سوالات مردم و مخصوصا جوانان نیستند و این مقدمه‌ای برای دوری جوانان از مساجد خواهد بود.

وی کم رنگ شدن جوانان در مساجد را بسیار خطرناک دانست و تأکید کرد: مسئولین و متولیان امر باید این مسئله را جدی دانسته و برنامه و طرح‌های مختلفی در جهت حل آن داشته باشند.

حجت‌الاسلام نقدی به نقش تاثیرگذار دشمن در جای جای میهن اسلامی ایران اشاره و خاطرنشان کرد: تبلیغات دشمن در این زمینه بسیار اثرگذار بوده و مانند میکروبی است که اگر رسیدگی نشود بزرگتر و تبدیل به غده خواهد شد و اگر رسیدگی شود از پای در خواهد آمد.

وی ادامه داد: نباید هزینه‌های مسجد به جاهای دیگر اختصاص داده شود؛ زیرا مسجد محل رفت‌وآمد مومنین بوده و باید به گونه‌ای باشد که جذابیت خود را در حین سادگی حفظ نماید.

حجت‌الاسلام روشن‌تن به نقش امام جماعت در جذب جوانان اشاره کرد و افزود: امام جماعت چه جوان و چه مسن باید با تقوا، خوش اخلاق، ولایتمدار، پایبند به ارزش‌های امام راحل و شهداء، باسواد و از اطاله کلام دوری نماید.

وی همچنین به سایر خصوصیات امام جماعت از جمله شناخت کلی از مامومین،روشنگر در برابر انحرافات، عدم وابستگی به حزب و جناح، بی تفاوت نبودن به مشکلات اهالی محل اشاره کرد و گفت: امام جماعت باید از نقش و توفیقی خداوندی خود آگاه بوده و در مسیر درست و مطلوب گام بردارد.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه برخی از همسایگان گله از پارک خودروی نمازگزاران در جلوی خانه‌هایشان دارند،گفت: باید همسایگان نیز در این راه همدلی و صبر پیشه کنند تا ترویج فرهنگ اسلامی در جامعه اتفاق بیافتد.

وی همچنین به بهداشت و نظافت مساجد و سایر مشکلات دیگر مساجد در زمینه جذب افراد اشاره کرد و ادامه داد: باید از جزئی‌ترین تا کلی‌ترین مسائل توجه شود و در صورت مشاهده مشکل در جهت رفع آن تلاش نمایند.

حجت‌الاسلام روشن‌تن در خصوص ضرورت برگزاری جلسات آموزشی و توجیه کردن هیئت امنا، امام جماعت، نحوه رفتار آنها با اهل مسجد و ترغیب آن‌ها برای حضور در مساجد گفت: باید با شناسائی ذائقه مخاطبان نسبت به آن رفتار کنند و در مقابل اندیشه‌ها و افکار مخالف آنها جبهه نگیرند.

وی با بیان اینکه امروزه باید از شیوه‌های نوین سخنرانی برای جوانان استفاده شود، اذعان داشت: با برگزاری آموزش‌های کلاسیک و جلسات پرسش و پاسخ و مسائل جانبی از جمله کانون مساجد، پایگاه مساجد، کتابخانه، صندوق قرض الحسنه، جلسات سخنرانی بصیرت‌افزا و هیئت‌های عزاداری می‌توان نقش مهمی را در جذب جوانان به مساجد ایفا کرد.

حجت‌الاسلام روشن‌تن اظهار کرد: کودک، نوجوان و جوان زبان خاص خود را دارد و باید نسبت به اقتضای سنی آن‌ها رفتار شود و رفتار هیئت امنا و افراد مسن باید به‌گونه‌ای باشد که آنها را به حضور در مساجد ترغیب کنند و بدانند که آینده این مساجد به دست این قشر خواهد افتاد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اقتضای سن کودک پرتحرکی است که از این رو که در مساجد شلوغی و سروصدا می‌کنند که در این مواقع باید با سعه صدر با کودک رفتار شود چون مساجد امن‌ترین و وسیع‌ترین سازمان در کل دنیا برای رشد و بالندگی کودک است.

در جمع‌بندی این گزارش به این نتیجه دست یافتم که در حال حاضر ما نیاز به مساجدی ساده و به دور از تجملات داریم و باید افرادی در مساجد مشغول باشند که از نظر ظاهری و باطنی، بتوانند حس و حال و بوی الهی را تجلی بخشند.

گزارش از اکرم رجایی اصل