به گزارش
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) در جلسه علنی امروز، چهارشنبه 8 شهریور، مجلس شورای اسلامی گزارش کمیسیون فرهنگی درباره طرح «ترویج کتابت قرآن کریم به رسمالخط مفاخر ملی» مورد بحث و بررسی نمایندگان قرار گرفت و موافقان و مخالفان طرح به بیان نظرات خود پرداختند.
مهرداد لاهوتی، نماینده مردم لنگرود، به عنوان مخالف این طرح گفت: برای این موضوع ضرورتی به قانوننویسی نبود. تصور کنید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اگر از هنرمندان داخلی استفاده میکرد چه جای ایرادی بود و چه کسی در کشور از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایراد میگرفت که چرا از هنرمندان داخلی استفاده کردید؟ بنابراین پرداختن به این موضوع و گرفتن وقت
مجلس و کمیسیونهای مختلف ضرورتی نداشت.
وی افزود: نکته دوم اینکه، این چه نوع قانوننویسی است؟ در طرح اولیه ارائه شده این موضوع انحصاری شده بود. ما هنرمندان زیادی در کشور داریم که نباید جلوی استعدادهای آنها گرفته شود. چرا باید این موضوع را فقط به یک رسمالخط محدود کنیم. واقعا هنرمندان و خوشنویسانی نداریم که توان انجام این کار را داشته باشند؟
لاهوتی تأکید کرد: به اعتقاد من منحصر کردن این موضوع به یک فرد و یک خط مشخص به این معناست که از وقتی که این قانون وضع شد همه ناشرین مکلفند از یک رسمالخط استفاده کنند و استعدادهایی که در این عرصه در حال فعالیت و رقابت هستند همگی محدود و نابود میشوند. لذا خواهش من از دوستان این است که به این طرح رأی ندهند.
نماینده مردم لنگرود در مجلس عنوان کرد: استفاده از خط مرحوم میرزا احمد نیریزی همین الان هم مانعی ندارد و محدودیتی در استفاده از آن وجود ندارد. فقط با تصویب این طرح همه هنرمندان و استعدادهای خوشنویسی کشور محدود میشوند. قرار دادن عبارت «مانند ملا احمد نیریزی» نیز سوق دادن ناشران به استفاده الزامی از این یک نوع رسمالخط خواهد بود.
ولی داداشی، نمابنده مردم آستارا، به عنوان موافق این طرح اظهار کرد: تجلیل و بزرگداشت مفاخر ملی یک وظیفه انسانی و اسلامی و منطبق با رهنمودهای مقام معظم رهبری و اصول و سیاستهای کلی نظام است.
وی افزود: مقام معظم رهبری همه را به حفظ و حراست از رسمالخط ایرانی سفارش کرده و برتریهای این رسمالخط را تبیین کردند. در سال 1370 ایشان در جلسه بزرگداشت مرحوم ملا احمد نیریزی به سازمان تبلیغات اسلامی تذکر جدی میدهند که رسمالخط ایشان و کتابت وی حتما اشاعه داده شود.
داداشی با اشاره به این بخش از بیانات رهبری معظم انقلاب که «مرحوم میرزا احمد نیریزی یک قله است» گفت: ما با این طرح میخواهیم جلوی تبلیغات دشمنان ایران اسلامی را بگیریم. همانطور که میدانید تکفیریها این گونه تبلیغ میکنند که قرآن ایرانیها با قرآن سایر مسلمانان فرق دارد، در حالی که از میان قراء سبعه، 5 قاری اهل ایران هستند؛ نافع اهل اصفهان، کسایی اهل طوس، ابوعمرو اهل شوش، ابن کثیر به اعتقاد بسیاری از محققین ایرانی است و همچنین حمزه که او نیز ایرانی است. لذا این برای ما کسر شأن است که از رسمالخط و کتابت غیر ایرانی استفاده کنیم.
وی تأکید کرد: ایران اسلامی گذشته درخشانی داشته و الان هم میخواهیم از ظرفیت مفاخر خودمان استفاده کنیم. به نظر من در برنامه ششم توسعه و قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، قانون در این باره وجود ندارد. ماده 71 برنامه ششم توسعه به حمایت مادی و معنوی از هنرمندان، نوآوران و محققان اشاره شده اما در مورد رسمالخط مطلبی در این ماده وجود ندارد.
داداشی عنوان کرد: در ماده 2 بند 1 قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز بر شناساندن مبانی، مظاهر و اهداف انقلاب اسلامی تا نشر و کتاب به عنوان وظایف وزارتخانه برشمرده شده است، اما مسئله این است که چون قانون الزامی برای استفاده از رسمالخط ایرانی وجود ندارد لذا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی زیر بار نمیرود و برای خودش هیچ الزامی قائل نیست که از رسمالخط ایرانی استفاده کند.
وی با اشاره به انتقاد مخالف این طرح در خصوص منحصر کردن طرح به یک رسمالخط خاص گفت: در قانوننویسی اگر مثال یا مانند به کار برده میشود انحصار نیست. در این طرح هم آمده است که از رسمالخط ایرانی مانند میرزا احمد نیریزی استفاده شود. از امثال این مفاخر در کشور فراوان داریم و اسم این شخص به عنوان مثال آمده است.
حجتالاسلام و المسلمین علیرضا سلیمی، نماینده مردم محلات و دلیجان، مخالف دوم این طرح بود که با تشکر از مخالفان و موافقان طرح گفت: نباید زمینهای فراهم شود که این تصور به وجود آید که صرفا حمایتهای مادی و معنوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از یک عده خاص صورت میگیرد.
وی ابراز کرد: اگر ما بگوییم هیچ کس حق ندارد شعر بخواند مگر از دیوان حافظ و مولوی، آیا چنین کاری نیاز به قانونگذاری دارد. کاری که الان انجام میدهیم چیزی شبیه این است. در عبارت ماده واحده طرح آمده است که کتابتهای برجسته مفاخر ملی؛ حال سؤال این است که چرا اسامی این مفاخر ملی لیست نشده است.
سلیمی عنوان کرد: وقتی در طرح عبارت «مانند میرزا احمد نیریزی» آورده شود این مسئله هر نوع تفسیری را ممکن میکند و اینجا باز باید به آییننامههایی که توسط وزارتخانه تهیه میشود مراجعه کنیم و آنجا هم هر کسی را دلشان بخواهند حذف و اضافه میکنند، لذا آوردن نام یک شخص خاص انحصار ایجاد میکند.
عضو کمیسیون آموزش مجلس اظهار کرد: علاوه بر این، در مباحث برنامه ششم توسعه در ماده 71 همانطور که موافق و مخالف گفتند؛ عبارت هنرمندان آمده که معنای عام است و اشاره به مفاخر ملی نشده است. پس چرا ما استعداداکشی کنیم. انحصار باعث میشود که استعداد و خلاقیت در بسیاری از افراد بمیرد.
وی اضافه کرد: اجازه ندهیم این اتفاق بیفتد و باید با فرهنگسازی، ذائقه مردم را تغییر دهیم. چرا با قانون و بگیر و بنند این کار را انجام دهیم. بعد سازمان تعزیرات را هم وارد کردهایم تا اگر کسی تخلف کرد تعزیر هم بشود. خیلی روشن است که جوانان دیگر رغبت نمیکنند که در این زمینه ورود پیدا کنند. مفاخر ملی هم زمانی مفاخر شدند که زمینه برای آنها فراهم شد. پس دست وزارتخانه را باز بگذاریم که از رسمالخط ایرانی استفاده کند اما این امر منحصر به فرد و خط خاصی نباشد.
سلیمی با بیان اینکه در بند 17 ماده 6 اساسنامه سازمان تبلیغات اسلامی «نظارت بر چاپ و نشر قرآن کریم و اهتمام به آموزش همگانی قرآن کریم از طریق ساماندهی و حمایت از تشکلهای قرآنی مردمی» آمده و این امر به این سازمان واگذار شده است، یادآور شد: پس چرا دوباره قانونگذاری کنیم. عجیب این است که از یک طرف معاونت تنقیح قوانین مجلس به طور جدی امر تنقیح قوانین را در دستور کار قرار داده است اما از آن طرف ما در این گونه امور که نیاز به قانون ندارد قانونگذاری میکنیم.
وی افزود: در حالی که این همه مسئله و مشکل مانند بیکاری، تورم، رکود و وضعیت بغرنج بانکها در کشور وجود دارد، آن وقت ما درباره اینکه فقط و فقط با فلان رسمالخط قرآن کتابت و چاپ شود قانونگذاری میکنیم. واقعا آیا در این زمینه خلا جدی در کشور وجود دارد؟ الحمدلله مجلس به فوریت این طرح رأی نداد اما خارج از نوبت دوباره به صحن ارائه شد. این طرح انحصار ایجاد میکند و نمیتوان فضا را برای پرورش استعدادها باز کرد. این مسئله قانوننویسی نیاز ندارد بلکه نیاز به فرهنگسازی و تغییر ذائقه مردم دارد.
زهرا ساعی موافق بعدذی طرح بود که اظهار کرد: بحث اینکه این موضوع قانونمند شود از این جهت مهم است که قبل از اینکه این موضوع مطرح شود، هیچ حمایتی در زمینه استفاده از رسمالخط مفاخر ملی وجود نداشت.
وی ادامه داد: یکی از مخالفان گفتند این طرح به حمایت مادی و معنوی از یک عده خاص منجر میشود که به این صورت نیست. ما میخواهیم از ظرفیتهای ایران اسلامی استفاده کنیم و منافاتی با وضعیت فعلی هم ندارد. در این طرح ورود مصداقی صورت نگرفته است و کم نیستند افرادی که دارای رسمالخطهای زیبایی هستند و بایداز آنها حمایت شود.
ساعی اظهار کرد: امروز باید فعالیتهای قرآنی هم در جهت توجه به کتابت و هم در راستای تربیت قاریان و حفظ باشد. کما اینکه با وجود فعالیتهای بسیار زیاد قرآنی در کشور، به این امر متهم میشویم که توجه چندانی به مسائل قرآنی نداریم و لذا این امر ضرورت دارد.
وی با اشاره به صحبتهای سلیمی در خصوص ورود تعزیرات به طرح و تنبیه متخلفین گفت: فکر میکنم ایشان این طرح را نخواندند چون اصلا بحث تنبیه در آن مطرح نیست بلکه اتفاقا تشویق ذکر شده است و مسئله انحصار نیز وجود ندارد و میتوانیم در کنار رسمالخط عثمان طه، با این طرح باب این را باز کنیم که قرآن کریم با خطوط زیبای ایرانی داشته باشیم.
پس از صحبتهای موافقان و مخالفان، نماینده دولت در موافقت با تصویب این طرح عنوان کرد: این طرح قبلا با عنوان اینکه فقط خط میرزا احمد نیریزی کتابت شود تنظیم شده بود ولی در کمیسیون فرهنگی این مسئله اصلاح و تبدیل به خط مفاخر ملی شد.
وی ابراز کرد: من برای اینکه ذهن دوستان روشن شود نظراتی از علما و بزرگان حوزه و مجتهدین مانند حضرات آیات عظام جوادی آملی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی و سبحانی گرفته و اخذ شده است که همه این علما براین نظر هستند که در ایران اسلامی همانطور که قراء در سراسر جهان مقام اول را کسب میکنند باید در کتابت قرآن نیز اینگونه شود.
نماینده دولت عنوان کرد: متأسفانه امروز در کتابت قرآن خطوط نویسندگان و کاتبان ایرانی هنوز جایی ندارد و این به دلیل آن است که چاپ رسمالخط ایرانی حمایت نشده است و عموما رسمالخط عثمان طه استفاده میشود. البته ما مخالف این رسمالخط نیستیم اگرچه اشکالاتی در کتابت و نوع خط و سختیهایی در استفاده افراد ایرانی از آن وجود دارد. دولت معتقد است این مسئله به خطوط کاتبان خوب ایرانی تسری داده شود و قرآن براساس این خطوط منتشر شود و ما اجازه حمایت داشته باشیم.
وی تصریح کرد: این موضوع در جهت حمایت از افراد صاحبنام و مفاخر خوشنویسی ایران است که حمایت مجلس میتواند کمککننده باشد.
در پایان این صحبتها، حجتالاسلام و المسلمین احد آزادیخواه، سخنکوی کمیسیون فرهنگی، مجددا به دفاع از این طرح پرداخت و گفت: وقتی محصولی وارد کشور میشود و مشابه آن در کشور وجود دارد این یک واردات بیرویه و غیرقابل دفاع است. در پاسخ به افرادی که میگویند با وجود این همه مشکل مانند بیکاری آیا ارائه این طرح اولویت داشت، عرض میکنم اولویت دارد، زیرا این طرح میتواند اشتغالآفرینی کرده و از فرهنگ غنی اسلامی و ایرانی دفاع کند.
وی ادامه داد: وقتی به محصول وارداتی نیاز نیست چون مشابه برتر داخلی آن وجود داد چرا قانونی برای مقابله با آن وجود نداشته باشد. امروز در خانههای ما قرآنهایی که وجود دارد چه رسمالخطی دارد؟ وقتی صحبت از اقتصاد مقاومتی مبتنی بر تولید داخلی میشود در حوره فرهنگ هم تولیدات ما باید داخلی باشد اما الان اینگونه نیست.
آزادیخواه اظهار کرد: در این طرح هرگز رسمالخط محدود به یک خط نشده است و عبارت «مانند خط میرزا احمد نیریزی» آمده و رهبر معظم انقلاب نیز فرمودند این خط قله است و الا قرار نیست اگر فرد دیگری به عنوان افتخار فرهنگی کشور بتواند چنین کاری انجام دهد نگذاریم این اتفاق بیفتد، زیرا این قانون شمول و عمومیت دارد.
وی با اشاره به اینکه بنده سالهای سال توفیق خدمت قرآن را داشتم، گفت: بسیاری از متعلمین قرآن ما دنبال رسمالخطی هستند که بتوانند قرآن را بخوانند. زبان نوشتاری و گفتاری ما فارسی است. فرد فارسی زبان که میخواهد زبان عربی بیاموزد الزامی نباید باشد که کتابت هم عربی باشد. زبان میتواند عربی باشد اما به رسمالخط فارسی.
آزادیخواه یادآور شد: امروزه سازمان دارالقران سازمان تبلیغات اسلامی و سازمان اوقاف و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بسیاری از اقداماتی که در حوزه آموزش قرآن انجام میدهند براساس چاپ نسخههای سهل القرائه از روی ناچاری است. مخالف عزیزی گفتند که چرا اسامی مفاخر ملی لیست نشوند. همکاران محترم این طرح اسامی مفاخر ملی را نیاورده است چون نمیخواهد منحصر به فرد یا افراد مشخص شود.
وی اضافه کرد: اگر بخواهیم اسامی مفاخر ملی را لیست کنیم باید اسامی گذشتگان را ذکر کنیم در حالی که اینجا میدان برای آیندگان باز است. ممکن است پس از تصویب این قانون، جوانی رسمالخط خوبی را وارد بازار کند و لذا قانون باید شامل حال او نیز بشود.
آزادیخواه درباره اشاره یکی از مخالفان به بند 17 ماده 6 اساسنامه سازمان تبلیغات اسلامی، گفت: این قانون نگفته که سازمان تبلیغات اسلامی دیگر موظف نیست بلکه گفته هم دولت و هم سایر نهادهای متولی مانند سازمان تبلیغات اسلامی وظیفه دارند. منتهی این قانون جامعیت دارد و این مسئله را برنامهریزی و مهندسی میکند. این قانون حتما اولویت هم دارد و تقاضای من این است که با حداکثریت قاطع به این طرح رأی دهید.