نگرش قرآن به خودشناسی

به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از آذربایجانشرقی، «خود» از ديدگاه قرآن ساختاری فطری دارد كه در اصل آفرينش، قابليتها، توانمندیها، زمينههای تحول و كسب ويژگیهای شناختی، عاطفی و رفتاری گوناگون در آن سرشته شده است و بايد با شناخت توانمندی ها و ضعفهای خويش، استعدادها را پرورش دهد و برای نيل به اهداف عالی تربيتی كوشش كند. توانمندیهای "خود" ابعاد گوناگون شناختی، عاطفی، فردی، اجتماعی، اخلاقی و معنوی دارد. شناخت، پرورش و بارور كردن همه آنها در جهت هدف آفرينش است. انسان در رشد و ارتقای خود نقش اساسی و محوری دارد و چنين نيست كه محكوم شرايط اجتماعی باشد.

«خود» به صورت طبيعی خير است و به سوی امور خير گام برمی دارد؛ می‌تواند بر عوامل عارضی و تحميلی كه او را به انحراف می‌كشاند فائق آيد و در جهت اهداف تربيتی فعال عمل كند و به خوشبختی جاويد برسد.

یکی از گام‌های نخستین در راه اصلاح نفس خودشناسی است

حجت‌الاسلام سعید مرادپور، امام جمعه اسکو، در گفت‌‌وگو با ایکنا، اظهار کرد: یکی از گام‌های نخستین در راه اصلاح نفس و تهذیب اخلاق و پرورش ملکات والای انسانی، خودشناسی است.

وی افزود: دسته‌ای از آيات سرمايه‌های وجودی انسان و به عبارت ديگر ابزارهای شناخت او را برمی‌شمارد تا از اين طريق انسان را متوجه اين مطلب کند.

وی با استناد به آیه 105 سوده مائده خاطرنشان کرد: در این آیه می‌خوانیم: ای كسانی كه ايمان آورده‌ايد مراقب خود باشيد گمراهی كسانی ‌كه گمراه شدند به‌شما زيانی نمی‌رساند هنگامی كه هدايت يافتيد.

حجت‌الاسلام مرادپور  ادامه داد: اگر آدمی قبل از هر چیز خود را بشناسد، بهتر می‌تواند از سرمایه‌های وجودی خود بهره ببرد و آنها را شکوفا سازد؛ زیرا نقطه آغاز همان شناخت سرمایه های وجودی است.

امام جمعه اسکو یادآور شد: انسان از طریق خودشناسی به کرامت نفس و عظمت خلقت الهی و اهمیت روح آدمی که پرتویی از انوار الهی است، پی می‌برد.

وی با اشاره به فرموده مولی الموحدین علی(ع) افزود: امام علی(ع) می‌فرمایند: دانا کسی است که قدر خود را بشناسد و در نادانی از آن همین بس که ارزش خویش را نشناسد.

حجت‌الاسلام مرادپور، ساده ترین راه خودشناسی را مطالعه دانست و تاکید کرد: اولین و ساده ترین راه خودشناسی مطالعه است. انسان با مطالعه کتب مختلف همچون کتب دینی، روان شناسی، جامعه شناسی، علمی و... می‌تواند به درون خود راهی برای شناخت باز کند و از استعدادها و علایق خود آگاهی پیدا کند، بنابراین در سایه این شناخت و کشف این استعدادها خواهد توانست مسیری را برای تکامل پیدا کند.

دعوت به خودشناسی در واقع دعوت به خداشناسی است

حجت‌الاسلام محمود شربیانی، امام جمعه شهرستان عجب‌شیر در گفت‌وگو با ایکنا اظهار کرد: از آنجا که فطرت آدمی با معرفت خدا عجین است، دعوت به خودشناسی در واقع دعوت به خداشناسی و ارتباط با خدا است.

 وی افزود: اگر انسان قدمی را در راه خودشناسی برداشت، آن وقت به ارزش وجودی خودش پی می‌برد و می‌فهمد که به جای آنکه استعدادهای ذاتی خویش را صرف گناه کند، قلبش را حریم امن الهی کند، چون اگر کسی پی به شرافت خود برد، هیچ وقت اسیر خواهش‌های نفسانی خویش نمی‌شود.

وی با استناد به آیه 21 سوره ذاریات خاطرنشان کرد: در این آیه می خوانیم: در وجود شما نيز آياتی است آيا نمی‌بينید؟!

حجت‌الاسلام شربیانی ادامه داد: وجود انسان، وجودی وابسته و ممکن الوجود است و چنین موجودی نمی‌تواند، آفریننده خود باشد، بنابراین، هنگامی که آدمی به خودشناسی می پردازد، وابستگی خود را به خدا احساس می کند.

امام جمعه شهرستان عجب‌شیر یادآور شد: آدمی در پرتو خودشناسی به نیازهای درونی و برونی خویش پی می‌برد و عواملی را که مایه تعالی و تکامل اوست تشخیص می‌دهد.

وی با اشاره به فرموده مولای متقیان علی(ع) افزود: امام علی(ع) می‌فرمایند: کسی که خود را نشناسد، از مسیر صحیح و نجات بخش دور می‌شود و به راه جهالت و گمراهی می‌گراید.

حجت‌الاسلام شربیانی خودشناسی را زیربنای سعادت بشر دانست و تاکید کرد: خودشناسی یا معرفت نفس، زیربنای سعادت بشر در جمیع شئون مادی و معنوی است.