نگرش قرآن به نقش دین در هنجارهای جامعه

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از آذربایجان‌شرقی، دين قوی‌ترين و محكم ترين ريسمان الهی است كه انسان فقط با تمسک به آن می‌‏تواند به هدف و مأوای والای خويش كه همان مقام خليفة الهی است، نائل شود. هنجارهای دينی، اگر چه در جامعه‌ای دينی كه اكثريت آن را دينداران تشكيل داده‌‏‏اند، تا اندازه‏‌ای زياد با هنجارهای اجتماعی مطابقت داشته و تخلف از آن به عنوان انحراف اجتماعی تلقی می‌‏شود، ولی لزوماً هر هنجار دينی معيار قابل قبول جامعه و هنجار اجتماعی نیست، بلكه ممكن است هنجارهايی در اين زمينه وجود داشته باشد كه در جامعه مورد غفلت و فراموشی قرار گرفته باشد.
دين اسلام اجتماع را مسئوليت پذير می‌داند
حجت‌الاسلام عبدالله محمدی، امام جمعه میانه در گفت‌‌وگو با ایکنا، اظهار کرد: اديان الهی بخصوص دين اسلام اجتماع را زنده، پويا و مسئوليت پذير می‌داند. سعادت افراد را با يكديگر مرتبط می‌شمارد و بين افراد به صورت حقيقی مساوات و عدالت برقرار می‌كند.
وی، دین را محکم ترین ریسمان الهی دانست و افزود: دین، قوی ترین و محکم ترین ریسمان الهی است که انسان، فقط با تمسک به آن می‌تواند به هدف و مأوای والای خویش که همان مقام خلیفه الهی است نائل شود و در آیه 64 سوره آل عمران می‌خوانیم: بگو: ای اهل کتاب، بیایید از آن کلمه حق که میان ما و شما یکسان است پیروی کنیم که به جز خدای یکتا را نپرستیم و چیزی را با او شریک قرار ندهیم و برخی را به جای خدا به ربوبیّت تعظیم نکنیم، پس اگر از حق روی گردانند بگویید: شما گواه باشید که ما تسلیم فرمان خداوندیم.
حجت‌الاسلام محمدی ادامه داد: دين از طرق مختلف با هويت، فرهنگ، زبان، رفتار، تربيت و جهان بينی يک قوم گره می خورد و تا بن در آن نفوذ می‌كند و به اشكال گوناگون به آنها تأثير می‌گذارد و حتی آنها را شكل می دهد، كاركردشان را تغيير و از اساس متحول می‌سازد.
امام جمعه شهرستان میانه یادآور شد: دین در اصطلاح مجموعه عقاید، اخلاق، قوانین و مقرراتى است که براى اداره امور جامعه انسانى و پرورش انسان‌ها است، بنابراین هماهنگى قوانین و مقررات آن با نیاز واقعى جامعه و مناسبت آن با تحولات اجتماع و مطابقت آن با سرشت و سیر جوهر انسان، میزان حق بودن آن است و چون قافله انسانیت جزئى از اجزاى منسجم جهان است که به اندازه خود در آن اثر گذاشته و از آن اثر می‌پذیرد.
وی از انسحام بخشی دین در مفاهیم اخلاقی گفت و افزود: دین با ایجاد مفاهیم اخلاقی مشترک میان انسانها به هنجارها معنا می‌دهد و به آنها انسجام می بخشد و بدین وسیله نوعی نظم اخلاقی را در جامعه بوجود می‌آورد.
دین الهى تنها اصلاح کننده امور حیاتى است
حجت‌الاسلام صمد ناصری، امام جمعه خسروشاه در گفت‌‌وگو با ایکنا اظهار کرد: دین الهى تنها راه سعادت انسانى و اصلاح کننده امور حیاتى است، دین است که فطرت را با فطرت اصلاح می‌کند و قواى مختلفه را هنگام طغیان به حال اعتدال بر می‌گرداند و رشته زندگانى دنیوى و اخروى، مادى و معنوى انسان را به نظم در می‌آورد.
وی افزود: هنجارهای دینی، اگر چه در جامعه‌ای دینی که اکثریت آن را دینداران تشکیل داده‌اند، تا اندازه‌ای زیاد با هنجارهای اجتماعی مطابقت داشته و تخلف از آن، به عنوان انحراف اجتماعی تلقی می‌شود، ولی لزوماً هرهنجار دینی، معیار قابل قبول جامعه و هنجار اجتماعی نمی باشد. بلکه ممکن است هنجارهایی در این زمینه وجود داشته باشد که در جامعه مورد غفلت و فراموشی قرار گرفته باشد. به گونه‌ای که نه تنها از ارتکازات افراد حذف شده باشد، بلکه در قوانین مکتوب نیز اثری از آن دیده نشود.
وی با استناد به آیه 103 سوره آل عمران خاطرنشان کرد: در این آیه می‌خوانیم: وهمگی به ریسمان خدا قرآن و اسلام، و هرگونه وسیله وحدت‌، چنگ زنید، و پراکنده نشوید! و نعمت بزرگِ خدا را بر خود، به یاد آرید که چگونه دشمن یکدیگر بودید، و او میان دل‌های شما، الفت ایجاد کرد و به برکتِ نعمتِ او، برادر شدید! و شما بر لبِ حفره‌ای از آتش بودید، خدا شما را از آن نجات داد؛ این چنین، خداوند آیات خود را برای شما آشکار می‌سازد؛ شاید پذیرای هدایت شوید.
حجت‎الاسلام‌ ناصری ادامه داد: نقش دين در ايجاد وحدت و وفاق اجتماعی از طريق آموزش‌هايی كه در مورد انجام امور خير، صدقات، تعاون و همكاري اقشار مختلف جامعه دارد، نبايد مورد غفلت واقع شود. دين با اين گونه دستورات می‌تواند منشأ و موجب ايجاد نهادهای خاص در جامعه و يک سلسله برنامه‌ها و فعاليت‌های چشمگير و ارزنده اجتماعی شود.
امام جمعه خسروشاه دین را از ارکان اساسی جامعه دانست و یادآور شد: دین یکی از ارکان اساسی جامعه است و کارکرد آن در کارکرد کل جامعه بسیار موثر است. دین نه تنها تامین کننده بسیاری از نیازهای انسان است، بلکه خود نیازی بنیادین و نهفته در ژرفای وجود آدمی است و در بسیاری از جوامع دین نقش مهمی را بواسطه تعریف رفتار درست و نادرست در کنترل رفتار ایفا می‌کند.
حجت‌الاسلام ناصری از پشتیبانی دین از قواعد اجتماعی گفت و تاکید کرد: دین به عنوان یک نهاد اجتماعی با خصیصه فردی و اجتماعی، از ارزش‌ها و قواعد اجتماعی پشتیبانی می‌کند و جهت دهنده و مظهر قدرت جامعه و انسان، بسترساز ارتباطات انسانی و موجب ثبات، استمرار و همبستگی جامعه است. از سوی دیگر دین ارزش‌ها را می‌آفریند و هنجارها را شکل می‌دهد به ارزش‌های ثابت اخلاقی قداست می‌بخشد، زندگی انسان از آن معنی می گیرد و راهنمای مؤثری برای هدایت و سعادت انسان در دنیا و آخرت است.