جدیدترین شماره از فصلنامه «مطالعات تاریخ اسلام» منتشر شد

به گزارش ایکنا؛ در این شماره از فصلنامه «مطالعات تاریخ اسلام»، مقالاتی با عناوین «نقش جهت‌گیری‌های سیاسی در شکل‌گیری گفتمان نمایشی واقعه‌ کربلا» نوشته محسن آقاحسنی و امیر تیمور رفیعی؛ «مقایسه تطبیقی جایگاه سیاسی قضات در عصر خلافت عباسی(656-132 ﮬ.ق) و امپراطوری عثمانی(1341-699 ﮬ.ق)» تالیف جواد جهانگیری، بهرام بهرامی و بهرام امانی چاکلی؛ «بررسی موردی نقش بندر سواکن در تجارت منطقه صحرا تا قرن دهم هجری قمری» به قلم لیلا خان احمدی؛ «بررسی نقش و جایگاه نشان‌ها و مدال‌های عصر قاجار در روابط خارجی و داخلی این دوره» نوشته سیدمسعود سیدبنکدار و مهناز کمالوند؛ «جغرافیای تاریخی مکران در سده‌های میانۀ اسلامی » به قلم نصرت خاتون علوی و احسان اشراقی؛ «پیشروی نظامی ملوک تبابعه به ایران تا مرزهای چین و تبّت در عصر قباد اوّل ساسانی (با تکیه بر روایت طبری و منابع پیش از سده هفتم هجری)» به قلم حسن محمدی، شهربانو دلبری و اردشیر اسدبیگی؛ «گفتمان فکری و سیاسی طریقت نقشبندیه در عصر تیموری» نوشته هومان محمدی شرف‌آباد، شکوه‌السادات اعرابی هاشمی و سهیلا ترابی‌فارسانی منتشر شده است.

نقش جهت‌گیری‌های سیاسی در شکل‌گیری گفتمان نمایشی واقعه‌ کربلا

در چکیده مقاله «نقش جهت‌گیری‌های سیاسی در شکل‌گیری گفتمان نمایشی واقعه‌ کربلا» می‌خوانیم واقعه‌ی کربلا، طی قرن‌های متمادی، تاثیرگذاری پایداری بر نسل‌های متوالی داشته است. جریان‌های اجتماعی که به تبع این حادثه ظهور پیدا کرده‌اند، موید این تاثیر است. هنرنمایشی شبیه‌خوانی، به عنوان یکی از گونه‌های تحول یافته گفتمان این واقعه، از جمله این جریان‌ها می‌باشد. هنری که در مسیر عرضه خود، از عوامل متعدد اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بهره برده است. اما آیا ریشه این آیین سنتی را فقط باید در آیین‌های باستانی ایران مانند؛ سوگ سیاوش و... جستجو کرد؟ آنچه که کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ بررسی نقش فعل و انفعالات سیاسی از قبیل؛ تقابل و تعامل فرق و ادیان مذهبی و ارتباط آن‌ها با حاکمان و حرکت‌های خود‌جوش مردمی، در فراز و فرود روند تکاملی شیوه نمایشی گفتمان این واقعه یا همان آیین شبیه‌خوانی می‌باشد. در این مقاله تلاش می‌شود تا به روش تحلیلی و توصیفی و با استفاده از اسناد، گزارش‌ها و کتب تاریخی موجود، نقش اینگونه عوامل سیاسی در شکل‌گیری این هنر آیینی آشکار شود.

گفتمان فکری و سیاسی طریقت نقشبندیه در عصر تیموری

نویسنده مقاله «گفتمان فکری و سیاسی طریقت نقشبندیه در عصر تیموری» در طلیعه نوشتار خود آورده است عصر تیموریان دوره ظهور، اوج‌گیری و فعالیت هر چه بیشتر فرقه‌های صوفیانه در جامعه بود. از این رو مردم نیز در این عصر در قیاس با اعصار پیشین هر چه بیشتر به این فرقه‌ها علاقه نشان داده و از دین رسمی فاصله گرفتند. در این میان اما میزان محبوبیت و شهرت سلسله های طریقتی صوفیه در جامعه عصر تیموری به هیچ وجه یکسان نبود. یکی از این طریقت‌ها که توانست جایگاه بسیار قابل توجهی چه در میان مردم و چه در میان طبقات بالای جامعه عصر تیموری بدست آورد، سلسله نقشبندیه بود. طریقتی که به وفور می‌توان نامش، فعالیت‌هایش، محبوبیت رهبرانش، جمع مریدانش و پیوستگی و همبستگیش با حکومت تیموریان را در منابع این دوره یافت.