کوتاهی‌ها را به مشیت الهی نسبت ندهیم

به گزارش ایکنا، آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی امروز، 20 مهرماه، در ادامه مباحث تفسیری سوره مبارکه غافر به آیه 82 به بعد اشاره کرد و گفت: براساس این آیات، خداوند پیامبران را با دلایل روشن به سوی مردم فرستاد، ولی آنان به دانشی که در نزد خودشان بود بسنده کردند و آن را ملاک کارشان قرار می‌دادند.

وی با بیان اینکه مردم در دوران انبیاء مختلف، حاضر نبودند به حرف جدیدی از سوی آنان گوش دهند، اظهار کرد: برخی از ما امروزی‌ها هم به این بلیه مبلتا هستیم. تمسخر یکی از انواع موجهه با انبیاء بوده است؛ خداوند در تبیین این رفتار فرموده است که عذاب و سختی الهی به این دلیل آنان را فرا گرفت و وقتی این سختی و شدت به آنان رسید گفتند که ایمان می‌آوریم، ولی به تعبیر قرآن این ایمان هیچ ثمر و فایده‌ای برای آنان ندارد.

هادوی تهرانی با بیان اینکه این یک سنت، قاعده و قانون برای همه امم است، اظهار کرد: نباید تصور کنیم برای ما و آیندگان ما این قانون وجود ندارد؛ ما هم اگر راه این اقوام را برویم به همان سرنوشت مبتلا می‌شویم؛ این درست مانند آن است که آب را روی آتش بگذاریم ولی بخواهیم یخ بزند.

قواعد الهی از علوم تجربی محکم‌تر است

استاد تفسیر حوزه علمیه با بیان اینکه قوانین و قواعد الهی از تمامی قواعد علوم تجربی محکم‌تر و یقینی‌تر است، تصریح کرد: هیچ انسان عاقلی برخلاف قوانین تجربی عمل نمی‌کند، ولی ممکن است به قوانین انسانی و الهی بی‌توجهی می‌کنند و همین سبب می‌شود تا عذاب الهی گرفتار چنین افرادی شود و به تعبیر قرآن آنان در قیامت و دنیا دچار خسران خواهند شد.

وی همچنین در تفسیر سوره مبارکه شوری به آیات 44 به بعد اشاره کرد و افزود: در این آیات به مسئله «مضل» بودن خدا اشاره شده است؛ این تعبیر به معنای این نیست که خداوند عده‌ای را مجبور به گمراهی می‌کند، بلکه مراد این است که انسان با اراده خود راه هدایت و ضلالت را طی می‌کند.

این استاد حوزه با بیان اینکه در تفسیر امور باید بدانیم هر اتفاقی که رخ می‌دهد مشیت الهی است و خدا به آن علم دارد، افزود: ولی این دلیل این نیست که هر کاری رخ می‌‍دهد درست است؛ این روش معاویه است؛ او منبر می‌رفت و می‌گفت که خدا خواسته من حاکم باشم پس کسی نمی‌تواند با حکومت من مخالفت کند.

وی ادامه داد: بر این اساس، هر جرم و جنایتی جائز است، پس خدا برای چه دزدی و زنا و ... را حرام کرده است. این استدلال‌ها نتیجه سوءفهم مطالب است که متأسفانه بخشی ازاین سوءفهم نتیجه بیان وعاظ ما در منابر است؛ زیرا ما هنوز خودمان مطالب را به خوبی یاد نگرفته‌ایم و به مردم یاد می‌دهیم و مردم نقائص و اشتباهات را با این روش، توجیه می‌کنند.

توجیه مشیت الهی در چارچوب اراده انسان

هادوی تهرانی اظهار کرد: می‌پرسیم آیا اگر خدا نمی‌خواست شمر می‌توانست سر امام حسین(ع) را ببرد و ابن ملجم امیرالمؤمنین(ع) را شهید کند؟ مطمئناً این طور نیست، ولی این مسئله دلیل بر درستی کار آنان نیست، مشیت و علم الهی باید در دایره اختیار توجیه و تبیین شود، زیرا علم الهی موجب تغییر اراده انسان نمی‌شود.

هادوی تهرانی تصریح کرد: نباید همه قصورهای انجام شده در کشور را به گردن مشیت الهی بیندازیم؛ گاهی می‌بینیم که پزشکی در درمان بیمار کوتاهی می‌کند و آن را به گردن مشیت الهی می‌اندازد، در صورتی که مشیت الهی نافی مسئولیت‌پذیری انسان نیست در این صورت همه مجرمین باید از زندان آزاد شوند.

این استاد حوزه علمیه بیان کرد: این مطالب استدلال درست برای توجیه امور نیست بلکه نتیجه سخنان جهالت‌آمیز برخی افراد و منبری‌هاست که این سخنان را بر زبان آورده و به دهان مردم می‌اندازند و می‌بینیم هر اشتباهی را در فضای جامعه به گردن خواست خدا می‌اندازند، در حالی که این برداشت‌ها به معنای اسقاط مؤاخذه و تکلیف نیست.