تحلیل ابعاد تمدنیِ گردهمائی اربعین یک پژوهش میان‌رشته‌ای و نوظهور است
گروه اجتماعی ـ مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های آزاد اسلامی چهارمحال‌وبختیاری گفت: تحلیل و بررسی ابعاد تمدنی گردهمایی عظیم اربعین و پژوهش درخصوص آن یک پژوهش تجربی مرسوم برای یک آیین مناسبتی نیست بلکه یک مطالعه بین‌رشته‌ای و نوظهور در حیطه علوم انسانی و اسلامی به شمار می‌رود که تقاطع ظریفی از کلام، تفسیر، درایه، جامعه‌شناسی، نشانه‌شناسی، ارتباط‌شناسی، اقتصاد، امنیت، رسانه جهانگردی است.
به گزارش ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری، حجت‌الاسلام‌والمسلمین رضا قاسمی‌نژاد، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان در «نشست علمی تخصصی حرکت راهبردی و تمدن‌ساز» که روز گذشته در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد برگزار شد، اظهار کرد: بیش از 1300 سال از بازگشت حضرت زینب و کاروان اسرا به کربلا و حضور جابربن عبدالله و جمعی از بنی‌هاشم در اربعین امام حسین(ع) می‌گذرد و نقل است وقتی کاروان اسرا وارد کربلا شد عده‌ای از بنی‌هاشم بر گرد تربت سیدالشهداء جمع بودند و به استقبال زینب کبری آمدند، این حرکت طوفانیِ اهل بیت جرقه‌ای بود که بعدها تبدیل به یک جریان عظیم شد و از آن روز جاذبه مغناطیسی حسینی شروع شد و هر سال میلیون‌ها مشتاق از مذاهب، ادیان، ملل و اقوام مختلف جهان در چنین روزی گرد هم می‌آیند.
وی افزود: اربعین کنگره جهانی برای شیعیان است که در ابتدا یک روح در کالبد متفرق و جاری در اجزای متشتت بود و آنچه این دانه‌های تسبیح را به هم وصل کرد رشته اطاعت و فرمانبری از مرکز تشیع بود که همه چیزشان با امامت درست شد اما فقط یک نقسصه داشت و آن هم این که شیعیان همدیگر را کمتر می‌دیدند و اربعین، این نقیصه را هم بر طرف کرد.
حجت‌الاسلام قاسمی‌نژاد اربعین را تجربه یک زندگی مؤمنانه توصیف کرد و افزود: اربعین نظمی مؤمنانه است، اربعین راهپیمایی ملی نیست و اختصاص به کشور خاصی ندارد بلکه جنبه فراملی و یک زیست‌ِ تمدنی است.
وی ادامه داد: اربعین رسانه پرقدرت عاشورا و مناره صدا و ندا و مظلومیت حسین در گوش زمین و زمان است، تجلی‌گاه قدرتی است که رعب و وحشت را در دل دشمن می‌اندازد و انداخته است، اربعین نشان‌دهنده ابهت و عظمت امام زمان(عج) در عالم است.
حجت‌الاسلام قاسمی‌نژاد با تأکید بر اینکه جریان عظیم اربعین در سال‌های اخیر توجه بسیاری از جهانیان را به خود معطوف ساخته ادامه داد: برخی عاشقانه کمر همت بسته و در تحقق این مسیر، زندگی سالانه خویش را سامان داده‌اند و برخی قائل به معجزه بودن شدند.
وی در ادامه تأکید کرد: برخی افراد عزم منحرف و ناکارآمد کردن این سیل عظیم نورانی را دارند، غافل از اینکه خورشید فروزان نه با دمیدن و سرپوش گذاشتن مشرکانه به کنار می‌رود و نه با سکوت نابخردانه از شعاع فروزانش کاسته می‌شود، چرا که وَاللهُ مُتِمُّ نُورِهِ.
وظیفه دانشگاهیان در قبال اربعین
حجت‌الاسلام قاسمی‌نژاد با یادآور شدن وظیفه جامعه نخبه دانشگاهی در قبال قیام اباعبدالله(ع)، گفت: تحلیل و بررسی ابعاد تمدنی این گردهمایی عظیم و پژوهش درخصوص اربعین یک پژوهش تجربی مرسوم برای یک آیین مناسبتی نیست بلکه یک مطالعه میان‌رشته‌ای و نوظهور در حیطه علوم انسانی و اسلامی به شمار می‌رود که تقاطع ظریفی از کلام، تفسیر، درایه، جامعه‌شناسی، نشانه‌شناسی، ارتباط‌شناسی، اقتصاد، امنیت، رسانه و جهانگردی است.
این مدرس دانشگاه منحصر بفرد بودن این مطالعات را نه از باب متغیرهای داخلی مانند ابررویداد بودن و وجه زیارتی و عزادارانه بلکه به خاطر متغیرهای بیرونی در خور توجه دانست و ادامه داد: باید این متغیرها راشناخت؛ پایش اوضاع اولیه جهان اسلام و جامعه شیعه دال بر این است که رکود و انحطاط تحمیل شده بر تمدن مسلمانان و غلتیدن در الگوی غرب و شرق اندیشمندان اجتماعی اسلام را به تلاش در جهت نجات و زنده ماندن این تمدن وادار کرد و زحمات این مصلحان اسلامی یک حرکت افق‌ساز و واقعی را در تقویم قرن بیستم برای جهان اسلام به ثبت رساند.
وی تأکید کرد: وقتی صحبت از تمدن می‌شود نزدیک‌ترین واژه به آن فرهنگ است یعنی این دو با هم سنخیت و هماهنگی دارند، در خصوص چگونگی تبدیل فرهنگ به تمدن باید گفت اگر راهی را در نظر بگیریم که فرهنگ ابتدای آن و تمدن انتهای آن باشد، در حقیقت تمدن نمونه عالی فرهنگ است و به تعبیر شهید مطهری «تمدن جنبه مادی فرهنگ و فرهنگ جنبه معنوی تمدن است».
سه ویژگی تمدن
حجت‌الاسلام قاسمی‌نژاد سه ویژگی را در تمدن برجسته‌تر دانست و افزود: نخست ساخت ابزار متناسب با تمدن که در غرب بیشتر ظهور و بروز پیدا کرده و جلوه آن رفاه و ابزار پیشرفته است، دوم علانیت یعنی درک بهتر مطالب قانون‌مداری و دوری از رفتارهای وحشی‌گرایانه و متجاوزانه و سوم، فضائل اخلاقی یعنی همان نقطه اصلی نقد ما به تمدن غرب، بدین معنا که اگر چه غرب در رشد ابزار و تکنیک پیشرفت دارد و در عقلانیت هم، به زعم خود، پیشرفته است اما در فضائل اخلاقی حرفی برای گفتن ندارد.
وی با بیان اینکه امروزه تمدن غربی به حالتی ایدئولوژیک تبدیل شده است، گفت: در زندگی خودمان از برخی ابزار تمدن غرب استفاده می‌کنیم اما ابزار است و ایدئولوژی محسوب نمی‌شود، تمدن اسلامی میراث گذشته را می‌آورد، تمدن غرب را می‌بیند و از آن رد می‌شود و در نهایت، یک تمدن نوین ایجاد می‌کند.
این کارشناس مذهبی اربعین را شامل دو قسمت دانست و تصریح کرد: یک قسمت، زیارت اربعین است که چیز جدیدی نیست و مربوط به گدشته است، زیارت اربعین را از گذشته داشته‌ایم چه بسا زیارت عاشورا و زیارت عرفه در متون اسلامی اهمیت بیشتری هم از آن داشته باشد.
وی ادامه داد: قسمت دوم اربعین، راهپیمایی است که این هم از گذشته وجود داشته و عکس‌های تاریخی مبین پیاده‌روی بزرگان و علما در میانه راه نجف تا کربلا است که البته این پیاده‌روی منحصر به اربعین نبوده و بلکه امری سنتی بوده و در اربعین پر رنگ‌تر شده است.
اربعین؛ تأثیر نفحات انقلاب اسلامی
حجت‌الاسلام قاسمی‌نژاد تصریح کرد: اینکه راهپیمایی اربعین بعد از سقوط صدام گستردگی می‌یابد، امری جدید است، پیداست که نفحات انقلاب اسلامی تأثیر گذاشته است و این تأثیرگذاری در احیاگری آن سنت و ظهور اجتماعی آن مشهود است.
وی با بیان اینکه تمدن غربی در فضائل اخلاقی تک‌بعدی و تمدن مادی و ناسوتی است، ادامه داد: بزرگترین شعار تمدن غربی قدسیت‌زدایی از عالم بوده است حال آنکه راهپیمایی اربعین، قدسی یعنی نقطه آخر و مرکزی آن، زیارت امام حسین(ع) است و خود این زیارت یک کانون قدسی است و این قدسیت نشان می‌دهد که راهپیمایی اربعین فرهنگی چندساحتی دارد.
حجت‌الاسلام قاسمی‌نژاد در پایان تأکید کرد: مهمترین مبحثِ راهپیمایی اربعین جلوه‌ای از نطریه پیوستگی است که توانسته یک امر سنتی را از گذشته بیاورد و با عبور از عالم مدرن در قالب یک ظهور اجتماعی با این گستردگی نشان دهد به طوری که از دیدگاه برخی محققان آمریکایی، راهپیمایی اربعین طرح خاورمیانه جدید آمریکا را کاملاً به هم زد و ملت‌های ایران، عراق، لبنان، سوریه و ... را در یک ترکیب جدید قرار داد، یعنی نه تنها این کشورها تجزیه نشدند بلکه وحدتی مؤمنانه را در راهپیمایی اربعین تجربه کردند.
انتهای پیام
