جواد شمقدری:
«نفوذ»؛ روایتگر تاریخ 10 ماهه اول انقلاب/ قصد داریم به شبهات پاسخ دهیم
گروه هنر ــ کارگردان سریال «نفوذ» می‌گوید: مجموعه «نفوذ» روایتگر تاریخ 10 ماهه اول انقلاب است و در این سریال تلاش کرده‌ایم حتی از اطلاعات تاریخی غیرایرانی استفاده کنیم تا این مجموعه روایتی مستند و مستدل داشته باشد.
به شهرک سینمایی غزالی که قدم می‌گذاری گویا زمان را فراموش می‌کنید و در تاریخ پرسه می‌زنید، به محض ورود به شهرک سینمایی یاد و خاطره علی حاتمی بنیان‌گذار فقیدش برایمان زنده می‌شود. برای تهیه گزارش از پشت صحنه سریال «نفوذ» به اینجا آمده‌ایم، برای آشنایی با روند تولید این اثر مشروح این گزارش را در زیر بخوانید.
یک روز سرد زمستانی به اتفاق همکار عکاسم به شهرک سینمایی دفاع مقدس می‌رویم. لوکیشن فیلمبرداری نفوذ در انتهای شهرک واقع شده است. بسیاری از لوکیشن‌های را پشت سر می‌گذاریم. خیابان لاله زار قدیم، میدان بهارستان، لوکیشن سریال حکایت‌های کمال و سریال مریم مقدس(س) از جمله بخش‌هایی است که از آن عبور می‌کنیم. لوکیشن‌هایی نفوذ در مکان وسیعی واقع شده است و در آن یکی از خیابان‌های تهران بازسازی شده تا اتفاقات مربوط دهه ۵۰ در آنجا تصویربرداری شود. پس از گذر از این مکان به محلی می‌رسیم که بخش‌هایی از سفارت آمریکا در آنجا ساخته شده است.
در مقابل لوکیشن سفارت جمعیتی حدود ۵۰ نفر روی زمین نشسته‌اند که در پلادکار‌هایی با شعارهای انقلابی را در دست دارند. امروز قرار است تجمعات مردمی جلوی درب سفارت فیلمبرداری شود. چند بازیگر که ایفاگر نقش دانشجویان خط امام هستند بالای دیوار سفارت رفته‌اند تا برای مردم سخنرانی کنند. در این صحنه مردم شعارهای انقلاب می‌دهند و دانشجویان هم از اهمیت اشغال سفارت و مطالبات خود سخن می‌گویند.
یک روز سرد زمستانی به اتفاق همکار عکاسم به شهرک سینمایی دفاع مقدس می‌رویم. لوکیشن فیلمبرداری نفوذ در انتهای شهرک واقع شده است. بسیاری از لوکیشن‌های را پشت سر می‌گذاریم. خیابان لاله زار قدیم، میدان بهارستان، لوکیشن سریال حکایت‌های کمال و سریال مریم مقدس(س) از جمله بخش‌هایی است که از آن عبور می‌کنیم. لوکیشن‌هایی نفوذ در مکان وسیعی واقع شده است و در آن یکی از خیابان‌های تهران بازسازی شده تا اتفاقات مربوط دهه ۵۰ در آنجا تصویربرداری شود. پس از گذر از این مکان به محلی می‌رسیم که بخش‌هایی از سفارت آمریکا در آنجا ساخته شده است.
در مقابل لوکیشن سفارت جمعیتی حدود ۵۰ نفر روی زمین نشسته‌اند که در پلادکار‌هایی با شعارهای انقلابی را در دست دارند. امروز قرار است تجمعات مردمی جلوی درب سفارت فیلمبرداری شود. چند بازیگر که ایفاگر نقش دانشجویان خط امام هستند بالای دیوار سفارت رفته‌اند تا برای مردم سخنرانی کنند. در این صحنه مردم شعارهای انقلاب می‌دهند و دانشجویان هم از اهمیت اشغال سفارت و مطالبات خود سخن می‌گویند.
ضبط این سکانس وقت زیادی از گروه می‌گیرد و سرمای شدید هنروران خسته کرده است به همین جهت ناخواسته سبب کات خوردن صحنه‌ها می‌شوند. دستیار کارگردان با توجه به زمان اندک و کوتاهی روز از هنرمندان خواهش می‌کند تا از حرکات اضافه پرهیز کنند تا قبل از تاریک شدن هوا بتوانند سکان‌های مورد نظر را ضبط کنند. امروز گروه حتی برای زمان نهار هم وقت استراحت ندارد.
نکته جالب در این لوکیشن پرده سبزی بود که پشت دیوار سفارت نصب شده بود تا با استفاده از تکنیک کروماکی دیگر نیازی به ساخت ساختمان سفارت نباشد. پوشش بازیگران و هنروران در این صحنه کاملاً یادآور دهه پنجاه است و به نظرم در طراحی لباس دقت نظر بسیاری خوبی صورت گرفته و به جزییات به خوبی توجه شده است.
پس از ضبط این سکانس نزد جواد شمقدری کارگردان این اثر رفتیم و او درباره چرایی ساخت این پروژه تلویزیونی اظهار کرد: تسخیر لانه جاسوسی یکی از مقاطع بسیار مهم در تاریخ انقلاب اسلامی است، اما درباره این اتفاق هیچ اثری در حوزه سینما و تلویزیون تولید نشده است و همین مسئله سبب شد در سال‌های اخیر شبهه‌ها و تشکیک‌های فراوانی از طریق رسانه‌های خارجی به وجود آید. به ویژه رسانه‌هایی که به عنوان اپوزیسیون در خارج از کشور فعالیت می‌کنند.
هجمه رسانه‌ای غرب به انقلاب اسلامی
وی افزود: دستگاه‌های رسانه‌ای غرب در دهه‌های گذشته با ساختن فیلم‌ها و سریال‌های متعدد سعی کرده‌اند آنچه را در ۱۳ آبان رخ داده به نحوی دیگر برای جهانیان بازگو کنند در چنین شرایطی لازم بود یک اثر درخور تولید شود تا بتواند به شبهات نادرست پاسخ گوید.
وی افزود: دستگاه‌های رسانه‌ای غرب در دهه‌های گذشته با ساختن فیلم‌ها و سریال‌های متعدد سعی کرده‌اند آنچه را در ۱۳ آبان رخ داده به نحوی دیگر برای جهانیان بازگو کنند در چنین شرایطی لازم بود یک اثر درخور تولید شود تا بتواند به شبهات نادرست پاسخ گوید.
رئیس سابق سازمان سینمایی ادامه داد: پروژه ساخت این اثر بسیار پیچیده و سخت بود، اما در نهایت در سال ۹۶ تصمیم گرفته شد این سریال ساخته شود. فیلمنامه این مجموعه را خودم نگاشته‌ام، اما تحقیقات فراوانی به صورت گروهی درباره این فیلم انجام شد تا کوچکترین جزئیات تاریخی مورد توجه قرار گیرد. بعد از تصویب فیلمنامه نیز به سرعت پیش‌تولید آغاز شد و نفوذ جلوی دوربین رفت. در ضمن از زمان آغاز فیلمبرداری تا امروز ۱۴ ماه زمان صرف شده و هنوز نزدیک به سه ماه از تصویربرداری سریال باقی مانده است.
کارگردان فیلم سینمایی «طوفان شن» در پاسخ به این سؤال که با توجه به تحقیقات مفصلی که انجام شده، آیا تسخیر لانه جاسوسی همسو با منافع ملی بوده، گفت: این دقیقاً همان شبهه‌ای است که در سال‌های اخیر به عنوان سؤال مطرح می‌شود، در‌صورتی‌که براساس تحقیقاتم تسخیر لانه جاسوسی در آن زمان درست‌ترین کار ممکن بوده است. طبق مدارکی که از لانه جاسوسی به دست آمده، ثابت شده که آمریکایی‌ها چندین طرح برای ضربه زدن به انقلاب اسلامی در دست داشتند که با تسخیر لانه جاسوسی خنثی شد و اگر این اتفاق رخ نداده بود آسیب‌های فراوانی برای انقلاب نوپای ایران به همراه داشت. طرح تجزیه ایران رقیب‌سازی برای امام خمینی (ره)، شکستن وحدت انقلابی و حمایت از افرادی نظیر بنی‌صدر فقط گوشه‌ای از اقداماتی است که آمریکا برای ضربه زدن به انقلاب اسلامی در نظر داشت. آمریکایی‌ها بسیاری از مدارک جاسوسی خود را قبل از به تسخیر درآمدن لانه جاسوسی از بین برده بودند، اما مدارک باقی نشان می‌دهد آن‌ها در کودتای نوژه، نقش ویژه‌ای داشتند؛ اقدامی که برای براندازی انقلاب شکل گرفته و از ماه‌ها قبل برای انجام آن برنامه‌ریزی شده بود.
این سینماگر به کودتای نوژه اشاره کرد و گفت: آمریکایی‌ها بسیاری از مدارک جاسوسی خود را قبل از به تسخیر درآمدن لانه جاسوسی از بین برده بودند، اما مدارک باقی نشان می‌دهد آن‌ها در کودتای نوژه، نقش ویژه‌ای داشتند؛ اقدامی که برای براندازی انقلاب شکل گرفته و از ماه‌ها قبل برای انجام آن برنامه‌ریزی شده بود. در کودتای نوژه کودتاچیان تصمیم داشتند که خانه امام (ره) و دیگر بخش‌های حساس کشور را بمباران کنند، حتی می‌خواستند بعد از وقوع کودتا از حمایت‌های خارجی برای مبارزه با انقلاب بهره بگیرند، ولی به لطف الهی نقشه آن‌ها با تسخیر لانه جاسوسی خنثی شد.
شمقدری با پرداختن به برخی شیطنت‌ها در پی تسخیر لانه جاسوسی بیان کرد: شبهه دیگر این بود که در زمان تسخیر لانه جاسوسی دانشجویان راه امام (ره) مردد بودند که آیا سفارت آمریکا را تسخیر کنند یا به سمت سفارت شوروی بروند، اما این گفته درست نیست، چون پذیرش شاه مخلوع از سوی دولت آمریکا یکی دیگر از دلایلی تسخیر لانه جاسوسی بود. پس نمی‌توان تشکیک را صحیح دانست.
رئیس سابق سازمان سینمایی ادامه داد: همانگونه که گفتم یکی از شروط دانشجویان پیرو خط امام این بود که شاه باید به ایران بازگردانده شود. برای همین آمریکایی‌ها وقتی دیدند دیگر حضور شاه برایشان مفید نیست اقداماتی انجام دادند که مرگ او تسریع شود و گرنه بیماری شاه قابل مدیریت بود و آن‌ها تصمیم داشتند که پس از موفقیت توطئه‌هایشان، شاه مجدد قدرت را در دست گیرد.
وی در پاسخ به سؤال دیگر مبنی بر اینکه برخی مقامات جمهوری اسلامی در ابتدای انقلاب در سال‌هایی که گذشته مصاحبه‌هایی انجام داده‌اند که در آن درباره چرایی و چگونگی تسخیر لانه جاسوسی سخنانی مطرح کرده‌اند، چنین توضیح داد: من هم این اظهار نظر‌ها را خوانده و شنیده‌ام، اما من آن را صادق نمی‌دانم، این ادعا هم با مدرک ثابت شده است. مثلاً ابراهیم یزدی وزیر امور خارجه وقت ایران، در مصاحبه‌ای عنوان کرده که در زمان تسخیر لانه جاسوسی نزد امام بوده و امام بیان کرده که کسانی که لانه جاسوسی را تسخیر کرده‌اند، بیرون بریزید و امام مخالف تسخیر سفارت آمریکا بودند. در‌حالی‌که ابراهیم یزدی در آن زمان اصلاً نزد امام نبوده، زیرا در آن زمان به همراه مهندس بازرگان، نخست وزیر دولت موقت، از الجزایر بازگشته بوده است.
شمقدری تأکید کرد: شاید ادعای ابراهیم یزدی درباره اشغال اول لانه جاسوسی باشد، چون ۲۴ بهمن ۱۳۵۷ چریک‌های فدایی خلق برای چند ساعت سفارت آمریکا را اشغال کردند. پس اگر نقل قول ابراهیم یزدی را صادق بدانیم، تصورم این است که به اشغال اول مربوط می‌شود، در غیر این صورت همه متفق‌القول‌اند که امام (ره) بعد از تسخیر لانه جاسوسی در ۱۳ آبان بیان کردند که دانشجویان بهترین مکان را تسخیر کرده‌اند.
این کارگردان در پایان سخنانش تأکید کرد: تلاش کردیم که نگاهی یکسویه به تسخیر لانه جاسوسی نداشته باشیم. برای همین از اظهارنظر مقامات آمریکایی درباره این اتفاق استفاده کرده‌ایم. در ضمن طبق اظهارنظر‌های برخی از مقامات وقت آمریکایی، اعمال مداخله‌جویانه آمریکایی‌ها تأیید شده است.
هنرورانی که به هر قیمتی، پای عشق خود ایستاده‌اند
بعد از این گفتوگو فرصتی پیش آمد تا با هنروران این سریال هم سخن بگوییم، همه آن‌ها عاشقانه سینما را دوست دارند اما یک گلایه مشترک دارند و می‌گویند متأسفانه این عشق زندگی روزمره آن‌ها را تأمین نمی‌کند، زیرا دستمزد آن‌ها اندک است و بیمه هم ندارند اما با وجود تمامی مشقات عاشق بازیگری‌اند و به همین جهت مشکلات را به هرشکلی تحمل می‌کنند.
بعد از این گفتوگو فرصتی پیش آمد تا با هنروران این سریال هم سخن بگوییم، همه آن‌ها عاشقانه سینما را دوست دارند اما یک گلایه مشترک دارند و می‌گویند متأسفانه این عشق زندگی روزمره آن‌ها را تأمین نمی‌کند، زیرا دستمزد آن‌ها اندک است و بیمه هم ندارند اما با وجود تمامی مشقات عاشق بازیگری‌اند و به همین جهت مشکلات را به هرشکلی تحمل می‌کنند.
پس از این گفتوگو ضبط سکانس بعدی آغاز شد و در این بخش عده‌ای از مردم به سمت درب سفارت هجوم می‌برند و شعارهای ضدامپریالیستی سر می‌دهند. در این بخش ماشاالله شاهمرادیزاده که در کنار بازی‌اش در این سریال به‌عنوان بازیگردان نیز حضور دارد، به سروسامان دادن هنروران مشغول است. این سکانس بعد از چند برداشت ضبط می‌شود و همین فرصت کافی است تا با شاهمرادیزاده به گفتوگو بنشینیم.
ماشاالله شاهمرادیزاده، بازیگر و بازیگردان سریال «نفوذ»، درباره چرایی و چگونگی ساخت این مجموعه اظهار کرد: این مجموعه درباره تسخیر لانه جاسوسی است، اما این سریال نگاهی ساده‌انگارانه به موضوع ندارد و جواد شمقدری، کارگردان سریال، چهار سال برای نگارش آن زمان صرف کرده و دو سال است فیلمبرداری این اثر آغاز شده و هنوز چند ماه از تصویربرداری آن باقی مانده است. درباره حضور در این پروژه هم باید بگویم که دوستی من با شمقدری به سال‌های بسیار دور بازمی‌گردد. به همین جهت هرگاه در آثارش اگر کمکی از دستم بر‌آید انجام می‌دهم. در این اثر علاوه بر بازی به عنوان بازیگردان هم حضور دارم.
وی افزود: بازی من در نفوذ تنها محدود به قسمت‌های نخست این اثر است، زیرا بازیگردانی دیگر فرصتی برای ایفای نقش برایم باقی نمی‌گذارد. در این پروژه ۲۵۰ بازیگر حضور دارند که در این میان نهایتاً ۱۵ نفر بازیگر حرفه‌ای‌اند و دیگر هنرمندان از میان افرادی انتخاب شده‌اند که سابقه بازیگری آن‌ها بسیار کم است. به همین جهت ضرورت دارد در تک‌تک سکانس‌ها حضور داشته باشم. البته همه بازیگران فعالیت تئاتری دارند، اما نحوه حضور در مقابل دوربین با صحنه تئاتر بسیار متفاوت است.
کارگردان فیلم سینمایی «پنجشنبه آخر ماه» تأکید کرد: قصه فیلم تنها به اتفاقات ۱۳ آبان ۱۳۵۸ مربوط نمی‌شود، بلکه قصه به سال‌های ۵۴ باز می‌گردد، زیرا قصد داشتیم نگاهی کارشناسانه به موضوع داشته باشیم. اگر قرار باشد به ریشه اقدامات مداخله‌جویانه آمریکا بپردازیم باید قصه را از دهه ۲۰ و ۳۰ آغاز می‌کردیم، اما با توجه به ظرفیت تولید این قصه سعی دارد همه جوانب را در نظر بگیرد. سریال با تسخیر لانه جاسوسی و اتفاقات پس از آن به پایان می‌رسد، ولی این فاز نخست این مجموعه است و اگر شرایط فراهم باشد در فاز دو به دیگر اقدامات آمریکا علیه ایران می‌پردازیم. این مجموعه به اتفاقات بسیاری که عموم مردم از آن آگاه نیستند می‌پردازد. برای مثلاً سایت و فرودگاهی که آن‌ها در منطقه کبکان داشتند سرآغاز اخراج آن‌ها از ایران بود، زیرا مردم کبکان در رژیم قبل علیه آمریکایی‌ها قیام کردند و شهید نیز دادند.
شاهمرادیزاده تأکید کرد: این مجموعه به اتفاقات بسیاری که عموم مردم از آن آگاه نیستند می‌پردازد. مثلاً سایت و فرودگاهی که آن‌ها در منطقه کبکان داشتند سرآغاز اخراج آن‌ها از ایران بود، زیرا مردم کبکان در رژیم قبل علیه آمریکایی‌ها قیام کردند و شهید نیز دادند.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا در نفوذ به شبهات مطرح شده درباره تسخیر لانه جاسوسی پاسخ داده شده است؟ چنین توضیح داد: اینکه عده‌ای بخواهند به واسطه اهرم‌هایی که در دست دارند، اقدامات انقلابی را زیر سؤال ببرند، موضوع عجیبی نیست و تازگی هم ندارد و حالا دیگر گوشمان از این حرف‌ها پر است، اما در ساخت نفوذ تلاش کرده‌ایم در حد امکان به شبهات پاسخ دهیم. برای مثال در بخش‌هایی از این مجموعه به نقش آمریکا در غائله کردستان پرداخته‌ایم که آسیب‌های گوناگونی به کشور وارد کرد، یا اتفاقاتی که در شمال یا گنبد رخ داد آبشخور دخالت‌های آمریکاست و در این شرایط راهی جز تسخیر لانه جاسوسی باقی نمی‌ماند.
انقلاب منافع آمریکا را در ایران مسدود کرد
بازیگر فیلم «دست‌های خالی» ادامه داد: دولت آمریکا پیش از انقلاب اسلامی منافع بسیاری مادی فراوانی در کشور داشت، اما به واسطه انقلاب اسلامی دستش از همه این ذخایر کوتاه شد. به همین جهت تلاش کرد تا به هر طریق ممکن مجدداً به این کانون ثروت بازگردد. اگر نقل قول‌های مقامات آمریکایی را در آن زمان مرور کنیم کاملاً اهمیت این موضوع را برای آن‌ها درمی‌یابید.
بازیگر فیلم «دست‌های خالی» ادامه داد: دولت آمریکا پیش از انقلاب اسلامی منافع بسیاری مادی فراوانی در کشور داشت، اما به واسطه انقلاب اسلامی دستش از همه این ذخایر کوتاه شد. به همین جهت تلاش کرد تا به هر طریق ممکن مجدداً به این کانون ثروت بازگردد. اگر نقل قول‌های مقامات آمریکایی را در آن زمان مرور کنیم کاملاً اهمیت این موضوع را برای آن‌ها درمی‌یابید.
وی تأکید کرد: این سؤال می‌تواند چراغ راه آینده هم باشد، چون نفوذ نشان می‌دهد که اطمینان به حکومت‌هایی که کارنامه سیاهی دارند اشتباه محض است. در این اثر به برخی از شخصیت‌های تاریخ انقلاب نیز پرداخته شده است، برای مثال قطب‌زاده و بنی‌صدر از جمله افرادی‌اند که سند همکاری آن‌ها با آمریکا در این مجموعه ارائه شده است. از سوی دیگر درمی‌یابیم که آمریکا چگونه با تبلیغاتش تلاش کرده چهره برخی شخصیت‌های انقلابی را منفی جلوه دهد؛ نظیر اتفاقی که برای آیت‌الله بهشتی رخ داد.
شاهمرادیزاده در پاسخ به سؤالی دیگر مبنی بر اینکه چرا باید چنین مجموعه‌ای ساخته شود؟ گفت: برخی می‌پرسند که چرا باید هزینه‌های گزافی را برای ساخت آثاری صرف کرد که دیگر تاریخ مصرفشان تمام شده است. این نگاه دقیقاً ادامه همان راهی است که آمریکایی‌ها مایلند در جامعه حاکم شود و برهه‌های گوناگون تاریخ ایران به فراموشی سپرده شود. اگر سریال‌هایی نظیر نفوذ ساخته نشود در آینده باز هم شاهد دخالت‌های آمریکا خواهیم بود. پس ضروری است با چنین تولیداتی جامعه را هوشیار نگاه داریم.
وی ابراز کرد: اینکه دولت از ساخت چنین آثاری حمایت کند ضرورت است و در اغلب کشور‌های جهان دولت از بسیاری از موضوعات حمایت‌های استراتژیکی می‌کند. البته تنها دولت می‌تواند هزینه ساخت چنین آثاری را متقبل شود و بخش خصوصی نمی‌تواند در این زمینه سرمایه‌گذاری کند.
یکی دیگر از سکانس‌های امروز به بازی کیمیا اکرمی بازیگر نقش محبوبه اختصاص داشت. در این صحنه اکرمی باید از مقابل جمعیت عبور می‌کرد و پس از گفتوگو با دانشجویانی که حفاظت از سفارت را برعهده داشتند به داخل می‌رفت. این سکانس جزء قسمت‌های سخت این روز بود اما با تلاش گروه بالاخره تصویربرداری شد.
در ادامه با بازیگران جوان به دلیل شروع سکانس بعدی میسر نشد و در این قسمت عده‌ای از دانشجویان خط امام(ره) قرار بود بیانیه خود را برای حاضران در مقابل سفارت قرائت کنند، اما وزش باد شدید و سرمای هوا ضبط این سکانس را دشوار کرد و کارگردان مجبور شد دقایقی را برای استراحت گروه در نظر بگیرد و در نهایت این سکانس هم با چند برداشت ضبط شد و برای آخرین گفتوگو با محسن علی‌اکبری، تهیه‌کننده این مجموعه، به گفتوگو نشستیم.
علی‌اکبری با بیان اینکه «نفوذ» روایتگر ناگفته‌های زیادی از تاریخ انقلاب اسلامی است، اظهار کرد: متأسفانه بعد از چهار دهه هنوز فیلم یا سریالی در این زمینه تولید نشده که موشکافانه به اتفاقات تسخیر لانه جاسوسی پرداخته باشد. به‌هر‌حال بعد از چهار دهه جواد شمقدری تصمیم گرفت این رویداد مهم را در قالب یک سریال تلویزیونی به‌صورت دقیق ارزیابی کند. به همین جهت تحقیقات مفصلی در این باره انجام و حدود چهار سال زمان صرف شد تا این فیلمنامه نگاشته شود.
پژوهش اولین شرط موفقیت آثار انقلابی در سینما و تلویزیون
وی افزود: اگر فیلم یا سریالی درصدد است که یکی از رویداد‌های مهم تاریخ انقلاب را بررسی کند، باید تحقیقات جدی و وسیعی درباره آن انجام شود، در غیر این صورت هر اثری دچار آسیب‌های جدی خواهد شد. حتی مقام معظم رهبری هم درباره ساخت تولیدات نمایشی درباره تاریخ انقلاب تأکید فراوانی داشتند و بیان کردند برای ترسیم این موضوعات با تمام ظرفیت ورود کنید.
تهیه‌کننده سریال «مریم مقدس (س)» با بیان اینکه ساخت سریال درباره تاریخ معاصر دشوارتر از آثار تاریخی است، تصریح کرد: زمانی که می‌خواستیم سریال مریم مقدس را بسازیم یک لوکیشن ساختیم و داخل آن تمام کار‌های مربوط به سریال را انجام دادیم، اما در حوزه تاریخ معاصر نمی‌توان با یک لوکیشن کار را پیش برد، بلکه باید یک برهه تاریخی را هم در فضای بیرونی و هم در فضای داخلی بازسازی کرد و ما شهرک سینمایی مناسب این امر را نداریم تا بتوانیم به راحتی فیلم‌ها و تولیدات خودمان را درباره تاریخ معاصر ایران مقابل دوربین ببریم. در سریال نفوذ مجبور شدیم بخش‌هایی از فضا‌های مورد نظرمان را بسازیم برای نمونه بخشی از سفارت آمریکا یا خیابان طالقانی و چند جای دیگر ساخته شد.
وی افزود: اگر فیلم یا سریالی درصدد است که یکی از رویداد‌های مهم تاریخ انقلاب را بررسی کند، باید تحقیقات جدی و وسیعی درباره آن انجام شود، در غیر این صورت هر اثری دچار آسیب‌های جدی خواهد شد. حتی مقام معظم رهبری هم درباره ساخت تولیدات نمایشی درباره تاریخ انقلاب تأکید فراوانی داشتند و بیان کردند برای ترسیم این موضوعات با تمام ظرفیت ورود کنید.
تهیه‌کننده سریال «مریم مقدس (س)» با بیان اینکه ساخت سریال درباره تاریخ معاصر دشوارتر از آثار تاریخی است، تصریح کرد: زمانی که می‌خواستیم سریال مریم مقدس را بسازیم یک لوکیشن ساختیم و داخل آن تمام کار‌های مربوط به سریال را انجام دادیم، اما در حوزه تاریخ معاصر نمی‌توان با یک لوکیشن کار را پیش برد، بلکه باید یک برهه تاریخی را هم در فضای بیرونی و هم در فضای داخلی بازسازی کرد و ما شهرک سینمایی مناسب این امر را نداریم تا بتوانیم به راحتی فیلم‌ها و تولیدات خودمان را درباره تاریخ معاصر ایران مقابل دوربین ببریم. در سریال نفوذ مجبور شدیم بخش‌هایی از فضا‌های مورد نظرمان را بسازیم برای نمونه بخشی از سفارت آمریکا یا خیابان طالقانی و چند جای دیگر ساخته شد.
علی‌اکبری متذکر شد: فیلمسازی در حوزه تاریخ معاصر یک مشکل بسیار جدی دیگر نیز دارد، زیرا در این زمینه شاهدان عینی وجود دارند و ممکن است با کوچکترین خطایی ایراد کار را گوشزد کنند، ولی درباره سریال مریم مقدس چنین مشکلی وجود نداشت، زیرا فردی در آن برهه تاریخی نبوده که بگوید این لباس مناسب آن زمان نبوده یا این نوع گریم بیانگر آن مقطع تاریخی نیست، پس دشواری‌های یک سریال با محوریت تاریخ معاصر را نمی‌توان با آثار تاریخی یکی دانست.
این تهیه‌کننده با بیان اینکه در سریال نفوذ بیش از ۱۰۰ لوکیشن استفاده شده، تأکید کرد: این مشکلات سبب نشد کیفیت اثرمان کاهش یابد، برای همین حدوداً ۱۰۰ لوکیشن برای این سریال در نظر گرفتیم تا تمام صحنه‌ها به بهترین نحو جلوی دوربین رود. در این راستا هنگام فیلمبرداری نفوذ، ما در برخی روز‌ها مجبور می‌شدیم دو لوکیشن عوض کنیم تا کار در زمان مقرر به پایان رسد. جالب است بدانید، برای سریال نفوذ شهر‌های متعددی به عنوان لوکیشن انتخاب شدند، به نحوی که برای ضبط برخی سکانس‌ها مجبور می‌شدیم به پیشوای ورامین برویم یا اینکه برای صحنه‌ای دیگر به روستایی در شهر قزوین مراجعه کنیم.
وی در پاسخ به این سؤال که در نفوذ تا چه حد از تروکاژ‌های کامپیوتری استفاده شده است؟ گفت: اگر تروکاژ‌های کامپیوتری نبود شاید این سریال باید با هزینه‌های بسیار بالا تولید می‌شد، ولی خوشبختانه بسیاری از بخش‌ها را به واسطه تروکاژ‌های کامپیوتری انجام دادیم. به‌عنوان نمونه، تنها دیوار سفارت و بخشی از ساختمان را ساختیم، اما دیگر قسمت‌ها به واسطه تروکاژ‌های کامپیوتری خلق می‌شود.
این سینماگر ادامه داد: فیلمسازان معمولاً روایت‌های تاریخی را به گونه‌ای بیان می‌کنند که به آن تعلق خاطر دارند، البته این به معنای تحریف واقعیت نیست، بلکه شاید بخش‌هایی بازگو شود که فیلمساز دوست دارد آن بخش را برجسته کند، پس ممکن است برخی نکات حتی در نفوذ نیز مغفول واقع شود، اما این مسئله ایرادی در فیلمسازی نیست، زیرا در همه جای دنیا فیلمساز به واسطه تخیلش برخی از موضوعات را بیان کند.
وی متذکر شد: درباره روایت سریال نفوذ به‌عنوان تهیه‌کننده باید نکته‌ای را بدون جانبداری بیان کنم، در این مجموعه تا جایی که این اثر ضبط شده است اغراق یا امری خلاف واقع صورت نگرفته است، چون درباره تسخیر لانه جاسوسی تجربه عینی و مطالعاتی صورت گرفته است. پس اگر تحریفی در این زمینه رخ دهد قطعاً متوجه آن خواهیم شد. در ضمن جواد شمقدری برای اینکه فیلمش روایتگر درستی از تاریخ آن زمان باشد دیدگاه مارکسیست‌ها را هم در نفوذ بیان کرده است.
تهیه‌کننده فیلم سینمایی «استرداد» در پاسخ به این سؤال که با توجه به تجربه‌های عینی و مطالعاتی خود، آیا تسخیر لانه جاسوسی در سال ۵۸ را اقدامی در جهت حفظ منافع ملی می‌داند یا خیر؟ اظهار کرد: یکی از دلایل انقلاب، وابستگی رژیم گذشته به آمریکا بود. حضور آمریکا در ایران آنقدر گسترده بود که در هر بخشی وجود آن‌ها لمس می‌شد. به‌همین جهت وقتی انقلاب شد آن‌ها نتوانستند اتفاقات جدید کشور را تحمل کنند و به همین جهت شروع به کارشکنی کردند و اگر لانه جاسوسی تسخیر نمی‌شد امروز به این حد از پیشرفت‌های علمی و نظامی دست نمی‌یافتیم.
تهیه‌کننده فیلم سینمایی «استرداد» در پاسخ به این سؤال که با توجه به تجربه‌های عینی و مطالعاتی خود، آیا تسخیر لانه جاسوسی در سال ۵۸ را اقدامی در جهت حفظ منافع ملی می‌داند یا خیر؟ اظهار کرد: یکی از دلایل انقلاب، وابستگی رژیم گذشته به آمریکا بود. حضور آمریکا در ایران آنقدر گسترده بود که در هر بخشی وجود آن‌ها لمس می‌شد. به‌همین جهت وقتی انقلاب شد آن‌ها نتوانستند اتفاقات جدید کشور را تحمل کنند و به همین جهت شروع به کارشکنی کردند و اگر لانه جاسوسی تسخیر نمی‌شد امروز به این حد از پیشرفت‌های علمی و نظامی دست نمی‌یافتیم.
این سینماگر ادامه داد: این سؤال در سال‌های اخیر مطرح است که نمی‌شد به جای تسخیر لانه جاسوسی کارکنان سفارت را از ایران اخراج کرد و رابطه را اینگونه پایان داد تا آسیب‌های بین‌المللی متوجه کشور نشود؟ در پاسخ به این مسئله باید گفت، قبل از اینکه سفارت آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام تسخیر شود یک بار دیگر نیز در ۲۴ بهمن ۵۷ توسط چریک‌های فدایی خلق اشغال شده بود در آن مقطع امام دستور داد که آن‌ها از سفارت بیرون بیایند، ولی با وجود این اتفاق، بازهم آمریکایی‌ها به دخالت‌های خود ادامه دادند.
درباره چگونگی قطع رابطه و با آمریکا و چرایی اشغال سفارت باید به این نکته توجه کرد که در سال‌های اولیه انقلاب شور و هیجان بسیار زیاد بود و در آن زمان رفتار‌های دیپلماتیک چندان مورد توجه نبود و امروز پس از سال‌ها به این نتیجه رسیده‌ایم که شاید اگر حرکت دیپلماتیک صورت می‌گرفت عواقبی متوجه کشور نبود.
وی تأکید کرد: درباره چگونگی قطع رابطه و با آمریکا و چرایی اشغال سفارت باید به این نکته توجه کرد در سال‌های اولیه انقلاب شور و هیجان بسیار زیاد بود و در آن زمان رفتار‌های دیپلماتیک چندان مورد توجه نبود و امروز پس از سال‌ها به این نتیجه رسیده‌ایم که شاید اگر حرکت دیپلماتیک صورت می‌گرفت عواقبی متوجه کشور نبود.
علی‌اکبری در خاتمه سخنانش تأکید کرد: هیجانات انقلابی برخی مواقع به کمک کشور آمده است و دفاع مقدس بهترین مثال در این زمینه است، وقتی جنگ آغاز شد من به‌عنوان یک نوجوان ۱۵ ساله، مهرماه، سال ۱۳۵۹ در خرمشهر بودم، اما اگر امروز بخواهم آن دوران را مرور کنم شاید برای خودم هم عجیب باشد که چگونه به جنگ رفتم. ولی آن زمان اگر قرار بود همه اینگونه فکر کنند بخش‌های وسیعی از کشورمان اشغال می‌شد و همین هیجانات میهن‌پرستانه سبب دفاع از کشور و انقلاب شد.
پس از این گفتوگو فیلمبرداری به علت سرما تعطیل و تاریکی هوا سبب شد که دیگر امکان ضبط برای بازیگران و هنروران وجود نداشته باشد. با اتمام تصویربرداری گروه، حضور ما هم در کنار مجموعه نفوذ خاتمه یافت و شهرک غزالی را تا ثبت گزارشی دیگر ترک کردیم.
گزارش از داوود کنشلو
انتهای پیام 
