مقاوم‌سازی اقتصاد؛ مبنای راهبردهای سیاست خارجی / دستگاه دیپلماسی نگاه به شرق را در اولویت قرار دهد

محسن پاک‌آیین، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان و تایلند و کارشناس ارشد روابط بین‌الملل، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره روند سیاست خارجی جمهور اسلامی ایران در سال جدید گفت: با توجه به اینکه در سال آینده مهمترین هدف جمهوری اسلامی ایران، مقاوم‌سازی اقتصاد و اجرایی کردن نظریه اقتصاد مقاومتی است، بنابراین لازم است با تکیه بر منابع و توان داخلی و نگاه به بیرون، به ویژه گسترش روابط با دوستان، سیاست خارجی را پیش ببریم.

چرا نگاه به شرق؟

وی بیان کرد: در این راستا، اولویت توسعه روابط باید با کشورهایی باشد که در دوره تحریم‌های ظالمانه در کنار مردم ایران بودند و با یکجانبه‌گرایی آمریکا مخالفت کردند. براین مبنا، نگاه به شرق باید در اولویت سیاست خارجی قرار گیرد. البته منظور از شرق، شرق جغرافیایی یعنی آسیا مدنظر نیست بلکه به معنی کلان‌تر شرق سیاسی است و لذا این شامل کشورهایی است که دیدگاه‌های همسو و نزدیک به ایران دارند، مخالف یکجانبه‌گرایی آمریکا هستند و از چندجانبه‌گرایی در جهان حمایت می‌کنند و این کشورها می‌توانند در آسیا و خارج از آسیا باشند که جمع زیادی از کشورهای اسلامی، آفریقایی و آمریکای لاتین را در برمی‌گیرد.

سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان و تایلند اظهار کرد: لذا در این مسیر و ذیل نگاه به شرق، اولویت اصلی با کشورهای همسایه است و ضروری است که روابط اقتصادی با آنها بیش از پیش گسترش پیدا کند. خوشبختانه ایران با اکثر همسایگان به جز عربستان، امارات و بحرین، روابط خوبی دارد و می‌توان همکاری با آنها را گسترش داد، به ویژه اینکه بسیاری از آنها نیز به دلیل سیاست‌های یکجانبه آمریکا به دنبال مقاوم‌سازی اقتصاد خود هستند که نمونه آن روسیه، ترکیه و عراق هستند.

وی اضافه کرد: اولویت دوم، ذیل همین نگاه به شرق، با کشورهای دوست است که دیدگاه‌های مشترکی در تقابل با آمریکا و فشارهای اقتصادی آن دارند.

ادامه رابطه با اروپا در عین عدم اعتماد و اتکا  

پاک‌آیین بیان کرد: موضوع بعدی که سیاست خارجی کشور باید دنبال کند، ادامه تعاملات با اروپا برای جلوگیری از ایجاد یک اجماع واحد بین اروپا و امریکا علیه ایران است. لذا در این چارچوب باید به مذاکرات و گفت‌وگو با اروپایی‌ها ادامه داد. اما در عین حال نباید به کشورهای اروپایی اتکا و اعتماد کرد، زیرا تجربه ثابت کرده اروپایی‌ها در مقاطع حساس، علیه ایران با آمریکا همراه شده‌اند و ضروری است روابط با اروپا بر این مبنا تنظیم شود.

این کارشناس ارشد روابط بین‌الملل، وضعیت رابطه با آمریکا را بسیار روشن دانست و گفت: آنها همچنان دشمن شماره یک جمهوری اسلامی ایران هستند و امروز هم در همه ابعاد حتی در موضوع مقابله با ویروس کرونا، حاضر به لغو تحریم‌های ضدبشری دارویی، بهداشتی و درمانی نشده‌اند. لذا به طور طبیعی در سال جدید نیز نمی‌توان هیچ‌گونه رابطه‌ای با‌ آمریکا برقرار کرد.

تدوین راهبردهای سیاست خارجی بدون توجه به نتایج انتخابات آمریکا

پاک‌آیین درباره انتخابات سال آینده آمریکا و برخی نگرانی‌ها نسبت به معطل ماندن سیاست خارجی برای مشخص شدن نتیجه این انتخابات گفت: ما به هیچ وجه نباید منتظر نتیجه انتخابات آمریکا باشیم. زیرا هر نتیجه‌ای در این انتخابات رقم بخورد، رویکردهای آمریکا نسبت به ایران تغییر چندانی نمی‌کند. آمریکایی‌ها در سال‌های پیش و پس از انقلاب، چه در مقطع حضور دموکرات‌ها چه جمهوری‌خواهان، خصومت‌های خود را نسبت به ملت ایران نشان داده‌اند، زیرا اولویت اصلی و ثابت آمریکا در غرب آسیا تأمین امنیت رژیم صهیونیستی است و جمهوری اسلامی ایران نیز آزادی فلسطین و قدس را آرمان همیشگی خود معرفی کرده و حتی در این راستا طرح مردمسالارانه رفراندوم از سوی رهبر معظم انقلاب ارائه شده است.

وی در پایان تأکید کرد: اختلافات ایران با امریکا اختلاف ایران با یک حزب نیست. جمهوری اسلامی با کل سیستم برتری‌جو و ظالمانه آمریکا مخالف است و به هیچ‌وجه نباید معطل نتایج انتخابات آمریکا ماند و بدون توجه به این مسئله باید راهبردهای سیاست خارجی را طراحی کرد.

گفت‌وگو از مهدی مخبری