جبار آذین، منتقد و کارشناس سینما در گفتوگو با خبرنگار ایکنا، سینما را در سالی که گذشت، ناامیدکننده توصیف کرد و گفت: سینمای ایران نه فقط در سال جاری، بلکه در سالهای اخیر هم نتوانسته به نقطه درخشانی نزدیک شود. دلیل این مسئله را هم در عواملی، چون مدیریت نامناسب، فعالیت گروههای مافیایی، پولشویی و تولید کارهای سطحی باید جستجو کرد. نکته تأسفآور اینکه، این پسرفت هر روز بیشتر شده و ما در ادامه شاهد دور شدن هر چه بیشتر از آرمانها خواهیم بود. در میان شاید دلایلی دیگر همانند دوپاره شدن جشنواره فیلم فجر وجود داشته باشد، ولی دلایل که ابتدا برشمردم، مهمترین موضوعاتی هستند که برای سینمای ایران نه تنها در سال ۹۸، بلکه حداقل در ۱۰ سال اخیر رویکرد درخشانی بر جا نگذاشته است.
وی افزود: وقتی میگویم برای سینما کارکرد و جریانسازی مناسبی قائل نیستیم، به این معنا نیست که هر ساله چند فیلم خوب در کشورمان تولید نشده، چون وقتی سالانه نزدیک به ۱۰۰ فیلم ساخته میشود، طبیعی است دو یا سه فیلم خوب هم در این میان وجود داشته باشد، اما این به آن معنا نیست که کلیت آثار هم چنین باشند. درباره موفقیت تجاری برخی فیلمهای سینمایی در گیشه هم باید بگویم، فروش یک فیلم را نمیتوان به معنای خوب بودن آن اثر محسوب کرد، زیرا در بسیاری از مواقع این فروش به واسطه اهرمهایی به دست آمده که در فرهنگ دینی و ملی کشورمان شایسته شمرده نمیشوند.
این کارشناس سینما تأکید کرد: سینما در سالی که گذشت، به طور ویژه در اختیار گروههایی بود که امروز آنها را مافیای سینما مینامیم. این مراکز به نوعی تولید و پخش را در اختیار داشتند، پس تنها کارهایی که خود حامی آنها بودند، فرصت نمایش پیدا میکردند، والا دیگر آثار سینمایی یا راهی به اکران ندارند یا اینکه در بدترین زمان و موقعیت روی پرده میروند.
وی درباره مهمترین اتفاق سینمایی در سال ۹۸ اظهار کرد: نه تنها سال قبل، بلکه هر ساله مهمترین اتفاقی که در سینمای ایران رخ میدهد، جشنواره فیلم فجر است که من آن را جشنپاره مینامم، چون با جداسازی بخش بینالملل این اتفاق سینمایی عملاً، تاثیرگذاری بینالمللی خود را از دست داد. جدا از این موضوع فیلمهایی که سال گذشته در این فستیوال روی پرده رفتند، اکثراً کارهای اجتماعی بودند که نگاهی تاریک و سیاه به جامعه داشتند، در چنین فضایی اگر فردی در جامعه ایرانی زیست نکرده باشد، از نزدیک شدن به آن واهمه خواهد داشت. این بدترین اتفاقی است که انتظار میرود در یک رویداد سینمایی رخ دهد، هرچند این سیاهنگری سالهاست در جشنواره فجر رایج شده است.
در سالی ۹۸ بیش از ۸۰ درصد تولیداتی که روی پرده رفتند یا کارهای طنز بودند یا موضوعات اجتماعی را مد نظر قرار میدادند. در این میان سینمای کودک، دفاع مقدس، پلیسی، اکشن، ورزشی و... به فراموشی کامل سپرده شدند
آذین با تأکید بر اینکه سینمای ایران در سالی که گذشت، محدود به دو ژانر سینمایی بود، تأکید کرد: در سالی ۹۸ بیش از ۸۰ درصد تولیداتی که روی پرده رفتند یا کارهای طنز بودند یا موضوعات اجتماعی را مد نظر قرار میدادند. در این میان سینمای کودک، دفاع مقدس، پلیسی، اکشن، ورزشی و... به فراموشی کامل سپرده شدند. همچنین همانگونه که گفتم مافیای اکران شرایط را به گونهای چیده که هیچ فیلمی بدون دخالت آنها فرصت خودنمایی پیدا نمیکند. برای مثال سال گذشته سه فیلم کودک به طور همزمان روی پرده رفت. این نوع نمایش، شکل آشکاری از فیلمسوزی است که تنها برای رهایی از قانونی که برای اکران فیلمهای کودک در نظر گرفته، انجام میشود.
وی در پاسخ به این سوال که آیا راهکاری برای رهایی از این معضلات وجود دارد؟ گفت: برای رهایی از این وضعیت راهکار میانی وجود ندارد، چرا که این هنر صنعت در کشورمان تبدیل به مردابی شده که هیچگونه فضایی برای شناگری سینماگران به جا نگذاشته است؛ بنابراین اگر قرار است اتفاقی در هنر هفتم رخ دهد، باید در تمامی بخشهایش، انقلاب صورت گیرد. این دگرگونی باید از مدیریت آغاز شده و به تمام مناسبات سینمایی تعمیم پیدا کند.
این کارشناس سینما با بیان اینکه خاستگاه مردم آن چیزی نیست که در گیشه میبینیم، گفت: عدهای میگویند فیلمهایی که فروش دارد، به نوعی سلیقه مردم را نشان میدهد، اما این گفته به نظرم نوعی عوامفریبی است، چون میدانیم فروش در سینما به عواملی ربط دارد که از سوی مافیای اکران هدایت میشود، بنابراین وقتی فیلمی طنز همه سئانسهای اکران سینماها را به خود اختصاص میدهد، آیا موقعیتی پیش میآید یک کار جدی و خوب به صورت تک سانس به موفقیت برسد؟ جواب روشن است. پس بیایم فروش را به مردم ربط ندهیم.
عدهای میگویند فیلمهایی که فروش دارد به نوعی سلیقه مردم را نشان میدهد، اما این گفته به نظرم نوعی عوامفریبی است، چون میدانیم فروش در سینما به عواملی ربط دارد که از سوی مافیای اکران هدایت میشود
وی متذکر شد: حال ممکن است در این شرایط که کاری از کسی بر نمیآید، چه باید کرد، آیا همین مسیر ادامه خواهد داشت؟ جواب متاسفانه آری است! مگر اینکه یک خواست و عزم اراده حکومتی و مردمی شکل گیرد تا لایروبی اساسی در سینما صورت گیرد، زیرا لجنهایی که در کف مرداب سینما به زمین چسبیدهاند، اجازه حرکت به سمت ارزشهای را از سینما گرفتهاند.
وی در انتهای این گفتوگو تأکید کرد: موفقیت برخی فیلمهای سینمایی در جشنوارههای خارجی هم به نظرم قادر نیست دلیل خوبی برای موفق خواندن سینما باشد، زیرا همانگونه که گفتم عمده این تولیدات کارهای تلخ هستند که چهره سیاه از کشورمان به دنیا عرضه میکنند، درحالیکه موفقت زمانی خواهد بود که فیلمهایی جایزه بگیرند که در آن عزت و اقتدار ملت ایران نشان داده شود.
گفتوگو از داوود کنشلو
انتهای پیام