شرف‌الشمس ربطی به بهائیت ندارد / نجومی بودن پدیده شرف‌الشمس

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدرضا اصفهانی، کارشناس مرکز مطالعات فلکی نجومی دفتر آیت‌الله سیستانی در قم، در واکنش به کلیپی که اخیراً از سوی یک روحانی مبنی بر انتساب شرف‌الشمس به بهائیت منتشر شده است، گفت: آقای علوی منبری محترم و بزرگواری هستند، ولی سخنانشان در این کلیپ ناشی از اطلاعات کم درباره نجوم است. بحث شرف‌الشمس ربطی به صد سال و دویست سال اخیر ندارد، بلکه یک پدیده نجومی تاریخی است.

اصفهانی اضافه کرد: در نجوم برای اجرام منظومه شمسی علاوه بر گستره مواضعی که برای آنها قائل‌اند؛ دو موضع شرف و هبوط هم قائل هستند؛ لذا مطلب جدیدی نیست و از قدیم وجود داشته و در آثار کسانی مانند ابوریحان در قرن چهارم و خواجه نصیر در قرن هفتم هم وجود دارد.

وی با بیان اینکه این بزرگان هم از منابع یونانی که قبل از اسلام وجود داشته نقل می‌کنند، تصریح کرد: شرف‌الشمس 19 درجه حمل و هبوط هم 19 درجه میزان است، یا شرف زهره و هبوط زهره، شرف قمر و هبوط قمر و ستاره‌ها و سیارات دیگر را هم داریم، مثلاً شرف قمر، سه درجه ثور است که آثار و احکامی دارد.

کارشناس مرکز مطالعات فلکی نجومی دفتر آیت‌الله سیستانی در قم اظهار کرد: بنابراین اینکه گفته می‌شود 19 مربوط به عدد مقدس بهائیت است که از شرف‌الشمس مربوط به روز 19 فروردین ماه گرفته شده درست نیست؛ علی محمد باب، که در این کلیپ از او نام برده شده، شخصیت منحرف دو قرن اخیر است و ربطی به مسئله شرف شمس ندارد.

دکان‌سازی برای فروش انگشتر

اصفهانی با طرح این سؤال که شرف‌الشمس چه روزی است و آیا 19 فروردین ماه است که معمولاً گفته می‌شود، ابراز کرد: معمولاً انگشترسازها برای اینکه دکانی باز کنند، انگشتر شرف‌الشمس درست می‌کنند و آن را به روز معینی هم نسبت می‌دهند که این درست نیست. همچنین متأسفانه یکی از نهادهای وابسته به یک مرکز بزرگ معنوی برای مراقبت از کادر درمانی و جهادگران سلامت که در مقابله با کرونا حضور دارند حرز شرف‌الشمس در تیراژ چندهزاری تنها در یک مقطع درست کرده است.

اصفهانی بیان کرد: اینکه این نوع حرف‌ها از طرف هر فرد و نهادی بدون پشتوانه علمی زده می‌شود، درست نیست؛ شرف شمس به عنوان یک پدیده نجومی وجود دارد، ولی نمی‌توان روز 19 فروردین را برای آن تعیین کرد که الان مرسوم است. سواد بهائیت و محمدعلی باب اساساً به این مسائل نجومی نمی‌رسیده که بخواهد چنین چیزهایی را درست کند؛ شرف شمس یک صورت فلکی است و وقتی خورشید در 19 درجه برج حمل باشد، در شرف است.

احتمال روزهای دیگر به جای 19 فروردین

کارشناس مرکز مطالعات فلکی نجومی دفتر آیت‌الله سیستانی در قم با بیان اینکه وقوع شرف شمس برای 18 و 19 اردیبهشت هم گفته شده و آثار و احکامی برای آن ذکر می‌شود، تأکید کرد: شرف‌الشمس، صرفاً هم نیاز به انگشتر ساختن ندارد تا دعا بر روی آن نوشته شود، بلکه بر روی کاغذ هم می‌توانیم بنویسیم و همان آثار را دارد. شرف شمس هیچ احکام عبادی ندارد. در مفاتیح تا جایی که مطلعم هستم سفارشی مبنی بر خواندن سوره شمس و یا نمازی ندارد.

اصفهانی با اشاره به موضوع سقوط شهاب سنگی از آسمان در روزهای آینده، گفت: مطالعات مربوط به اجرام سماوی بزرگ دائماً توسط منجمان رصد می‌شود و محاسبات مداری برای آنان دارند، ولی برخی گروه‌های شایعه‌ساز ملحقاتی به این خبرها اضافه کرده و آن را منتشر می‌کنند. این پدیده‌ها شهاب‌سنگ هم نیست، بلکه جرمی سماوی است که در محاسبات مداری ممکن است یک در چند میلیون و در حد صفر در وضعیتی از زمین عبور کند که آن را تحت تأثیر قرار دهد، ولی برخی همین مطلب علمی را که تقریباً احتمال وقوع آن صفر است با حاشیه‌سازی تبدیل به واقعه برای مردم می‌کنند.

شرف‌الشمس چیست؟

بنابر این گزارش، توضیحاتی در مورد شرف‌الشمس در برخی منابع بیان شده است؛ پایگاه خبری تبیان در این باره می‌نویسد: نوزدهمین روز از ماه فروردین برای منجمان مسلمان اهمیت ویژه‌ای دارد، روزی که خورشید ۱۹ درجه در برج حمل (فروردین) باشد. آن‌ها می‌گویند این روز خاص بنا به محاسبات نجومی، روزی خوش یمن و با برکت است و البته در ساعت‌های خاصی در این روز، بهترین موقعیت خورشید در کهکشان در سال است.

براساس جدول کتاب التفهیم ابوریحان بیرونی شرف شمس هنگامی است که خورشید ۱۹ درجه در برج حمل باشد. در میان عامه مردم هم این روز، روزی است که موکلان خورشید به زمین می‌آیند و چند ساعتی را در زمین می‌گذرانند. ساعت‌هایی که برای اهل زمین از جمله خوش‌یمن‌ترین ساعت‌های سال است. همچنین در باور عامیانه «شرف‌الشمس» نگین انگشتری زردرنگ است که بعضی‌ها به نیت گشایش در کار‌ها به دست می‌کنند. اما در واقع شرف‌الشمس سنگ نیست. بلکه دعایی منسوب به امام علی(ع) است که در نوزدهم فروردین با آدابی خاص می‌نویسند و نقشی رمزگونه را پشت انگشتر عقیق زردرنگ حک می‌کنند.

حجت‌الاسلام والمسلمین علوی تهرانی در سخنانی گفته بود که هیچ روایت معتبری راجع به طلسم شرف‌الشمس وجود ندارد؛ در رابطه با عقیق زرد روایات بسیار و اکثراً معتبر است، ولی چیزی به نام شرف‌الشمس وجود ندارد و ساخته و پرداخته بهائیت است.