علل افول هنر تواشیح کدام است؛ کرونا، زمان‌بندی ثبت‌نام یا مشکلات مبنایی

به گزارش ایکنا، در حالی چهل‌وسومین دوره مسابقات سراسری قرآن در رشته مدیحه‌سرایی و هم‌خوانی(تواشیح) طی روزهای گذشته به صورت ارسال آثار و بررسی غیرحضوری در مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه برگزار شد که صرفاً آثار 12 گروه از هفت استان دریافت و بررسی شد.

ممکن است بخشی از ریزش آمار مشارکت در مسابقات به شرایط کرونا و مواردی از این دست نسبت داده شود، اما به طور حتم مسائل دیگری نیز در این کاهش چشمگیر نقش داشته و ارجاع دادن آن به کرونا غیرقابل قبول است. همچنین نحوه ثبت‌نام در این دوره و اصرار در تمدید نشدن حتی یک ساعته زمان ثبت‌نام نیز مطرح می‌شود. موضوعی که اگرچه در کمیت تعداد گروه‌ها تأثیر داشته است، اما به آن میزان که چشمگیر باشد، نبوده، چراکه اصولاً گروه‌های تواشیح در حالت قهر با مسابقات به سر می‌برند و محدود به امسال هم نیست. این موضوع نشان از مشکلات مبنایی دارد، مشکلاتی که فراتر از کرونا و زمان‌بندی ثبت‌نام است.

در کنار این، حذف مسابقات مدیحه‌سرایی و هم‌خوانی بانوان نیز دلیلی بر کاهش گروه‌ها و حذف خودکار نیمی از ظرفیت مشارکت‌کنندگان در مسابقات تلقی می‌شود. به سراغ برخی کارشناسان رفته تا به دلایل بی‌اقبالی گروه‌های تواشیح به این مسابقات پی‌ ببریم.

اگر فهرست چند نفره‌ای از چهره‌های تواشیح کشور تهیه شود، بدون شک نام مهدی دغاغله نیز در آن دیده خواهد شد.‌ پیشکسوت قرآنی کشورمان که طی سال‌ها فعالیت‌، همواره در عرصه تواشیح کشور حضور داشته است. بخشی از فعالیت خوب گروه‌های تواشیح در استان خوزستان و دریافت رتبه‌های برتر مسابقات، ریشه در مشاوره‌ با این فعال قرآنی دارد.

دغاغله در پاسخ به این سؤال که ریشه کاهش شرکت‌کنندگان در مسابقات تواشیح را باید در چه مسائلی جستجو کنیم؟ گفت: دلیل اصلی این کار نداشتن زمان کافی برای ثبت‌نام بوده است. گروه‌های زیادی را می‌شناسم که در روزهای پایانی ثبت‌نام از نام‌نویسی در مسابقات بازماندند. با وجود اینکه بازه زمانی زیادی برای ثبت‌نام تعریف شده بود، اما بی‌توجهی اغلب متسابقان در روزهای ابتدایی و امید داشتن به تمدید مسابقات، باعث این اتفاق شد. بحث اینترنتی بودن ثبت‌نام نیز بی‌تأثیر نبوده است.

وی با تأکید بر این‌که حتی با تعداد کم نیز مسابقات باید برگزار شود، افزود: عدم برگزاری مسابقات در هیچ شرایطی مطلوب نیست و اگر فاصله بین دو دوره روی دهد، گروه‌ها از بین‌ خواهند رفت.

این پیشکسوت قرآنی در پاسخ به این سؤال که در چنین شرایطی باید چه اقداماتی انجام داد تا اندک بودن گروه‌ها بر کیفیت مسابقات تأثیر نگذارد، گفت: نمی‌توان کار خاصی انجام داد. شاید قبل از مسابقات می‌توانستیم کاری انجام دهیم. اگر‌ تصمیم‌گیر بودم قبل از آغاز مسابقات و با اطلاع یافتن از کم‌ بودن تعداد گروه‌ها، تعداد را افزایش می‌دادم.

هدف مسابقات تواشیح فقط ارتقای این هنر باشد

دغاغله با اشاره بر اینکه افرادی از اعضای گروه‌های تواشیح را می‌شناسد که از اهواز یا شهرهای دیگر، به تهران سفر کردند تا مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف را به تمدید زمان ثبت‌نام متقاعد کنند، گفت: با وجود این زمان نام‌نویسی تمدید نشد. به این نکته توجه داشته باشیم که، جمع‌ شدن اعضای گروه تواشیح، کار سختی است، اما از هم پاشیده شدن آن کاری ندارد و در یک لحظه صورت می‌گیرد. اگر برای این هنر اهمیت قائل باشند، باید به هر نحوی آن را نگه دارند. هدف مسابقات چیزی جز ارتقای این هنر نیست، لذا باید تسهیلات در خدمت حضور بیشتر گروه‌ها باشد.

این پیشکسوت عرصه تواشیح درباره حذف بخش بانوان گفت: برخی از علما، حتی استماع تلاوت قرآن بانوان در میان عموم را مناسب نمی‌‌دانند، بر همان اساس در مورد تواشیح هم این نظر تعمیم داده شده است. این به سیاست‌گذاری‌های کلان مسئولان بستگی دارد به هر حال با توجه به اینکه در مورد آن اختلاف نظر وجود دارد، تمایلی به ورود به این مبحث ندارم. در نهایت، امیدوارم تغییراتی که در مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف صورت گرفته است به شکل خوبی پیش برود، هر چند که فعالیت گروه جدید در مرکز امور قرآنی اوقاف، مقارن با انتشار ویروس کرونا و تعطیلی بسیاری از فعالیت‌ها شده است و نمی‌توان انتظار زیادی داشت، اما با اطلاع از توانمندی تیم اجرایی جدید، حرف‌های زیادی برای گفتن خواهند داشت.

با وجود اینکه مهدی دغاغله از مشکلات و چالش‌های این روزهای تواشیح بی‌خبر نیست، اما در صحبت‌های کوتاه خود، سهم بیشتری از دلایل کاهش مشارکت استان‌ها و گروه‌ها در مسابقات تواشیح را ناشی از کم بودن مهلت ثبت‌نام دانست، موضوعی که احمد لیایی، یکی دیگر از چهره‌های شناخته شده در عرصه تواشیح، کمترین اعتقادی به آن ندارد. لیایی در مباحث رسانه‌ای نیز دستی بر آتش داشته و سال‌ها مدیریت گروه‌های مختلف شبکه قرآن و معارف سیما را برعهده داشته است.

گرفتاری آئین‌نامه‌های خلق‌الساعه 

لیایی با تأکید بر اینکه این موضوع از چند منظر قابل بررسی است، گفت: متأسفانه در سال‌های اخیر مسئولان سازمان اوقاف و امور خیریه با قوانین و آئین‌نامه‌های خلق‌الساعه سبب شدند، انگیزه‌ها در بین اعضای گروه‌های تواشیح از بین برود. با توجه به اینکه سازمان اوقاف، متولی اصلی مسابقات تواشیح در کشور است و کمترین سخن هر کدام از مسئولان این سازمان، می‌تواند در گروه‌ها تأثیرگذار باشد.

وی با بیان اینکه تفاوت مسابقات گروه‌های تواشیح با رقابت‌های قاریان قرآن زیاد است، افزود: یکی از تفاوت‌ها این است که گروه تواشیح برای حضور در مسابقات یک سال زحمت می‌کشد و نتایج این زحمت، صرفاً در مسابقات خود را نشان می‌دهد، یعنی اگر در مسابقات، رتبه کسب کند، کار، خوب پیش رفته است، اما سایر گروه‌ها که به موفقیتی نرسیدند، سرخورده می‌شوند. با وجود اینکه یکی دو سال است، بحث حج متوقف شده، اما یکی از مسائل گروه‌های تواشیح اعزام به سفر حج است. ‌گروه اول، هر سال به حج مشرف می‌شود و گروه‌های دیگر کمتر امکان اعزام پیدا نمی‌کنند. این موضوع هم یکی از عوامل سرخوردگی گروه‌هاست.

تشکیل گروه تواشیح هزینه دارد

لیایی هزینه‌های گروه‌های تواشیح را یکی دیگر از مشکلات این عرصه بیان کرد و گفت:‌ در بحث قرائت همه چیز قائم به فرد است، اما گروه تواشیح متشکل از چند نفر است و صرفاً هم بحث خواندن افراد نیست، در تواشیح بحث متن، انتخاب نغمه و آهنگ‌گذاری، تنظیم و ضبط استودیو و... وجود دارد. همه اینها سبب می‌شود، یک گروه برای یک قطعه، زحمات زیادی را متحمل شود. نکته دیگری که از جمله مشکلات گروه‌های تواشیح است و باعث کم‌رنگ شدن حضور آنها در مسابقات شده است به دعوت‌ها بازمی‌گردد، یعنی دعوتی از گروه‌ها برای حضور در مسابقات به عمل نمی‌آید. در چنین موقعیتی پنج درصد یا حداکثر 10 درصد از گروه‌های تواشیح برای حضور در مسابقات اقدام می‌کنند.

این فعال قرآنی افزود: سازمان اوقاف برای حضور گروه‌های تواشیح در مسابقات یک ارتباط چهره به چهره برقرار کند، یعنی اینکه ما صرفا از طریق تبلیغات، اقدام به فراخوان نکنیم. الان در کشور اگر 100 گروه تواشیح داشته باشیم که توانایی حضور در مسابقات را دارند، چه اشکالی دارد با این گروه‌ها تماس گرفته شود، بسیاری از این گروه‌‌ها سرخورده از این هستند که حتی یک تماس با آنها گرفته نشده است. باید دید دوستان سازمان اوقاف چه استدلالی برای این قضیه دارند؟ البته در سال‌های گذشته چندین بار زمان ثبت‌نام تمدید می‌شد. البته در صورت تمدید هم تعداد گروه‌ها بیشتر نمی‌شد.

وی با بیان اینکه برای نخستین‌بار است فردی که خود در این حوزه صاحب نظر است در رأس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف قرار گرفته است، گفت: تا قبل از این کسانی که حضور داشتند در عین زحمت کشیدن اما متخصص این کار نبودند، رئیس مرکز امور قرآنی باید متخصص باشد و در این حوزه‌ها فعالیت کرده باشد. کسی که خود فعالیت کرده، دغدغه و چالش این کار را بهتر می‌فهمد. با وجود اینکه دوستان قبلی در مرکز امور قرآنی تلاش‌هایی داشته‌اند، اما حضور یک متخصص تأثیرگذارتر خواهد بود.

لیایی با ذکر اینکه امید می‌رود استقرار تیم جدید و نگاه دقیق آنها به مسائل باعث حضور پررنگ‌تر گروه‌های تواشیح در مسابقات شود، افزود: در کنار مباحثی که در بالا ذکر شد باید به بحث کرونا و نقش آن در کاهش استقبال از مسابقات نیز اشاره شود. با توجه به اینکه گروه تواشیح باید کنار هم باشند و تمرین کنند، کرونا باعث شده تا این موضوع کم‌رنگ شود.

لیایی در پاسخ به این سؤال که استقبال اندک از مسابقات در این دوره را باید یک‌ اتفاق گذار که صرفاً ناشی از کرونا و زمان‌بندی ثبت‌نام بوده است، تلقی کنیم یا این زنگ‌ خطری برای سال‌های آینده است؟ اظهار کرد: باید از این وضعیت احساس خطر کرد و ممکن است در ادوار آینده نیز رخ دهد. البته سازمان اوقاف در حال بررسی یک سری اقدامات و شکل دادن‌ نگاه جدیدی به مسابقات از طریق به‌روزرسانی آئین‌نامه است. با توجه به حضور در جلسات بررسی آئین‌نامه، امیدوارم آئین‌نامه جدید پس از ابلاغ بتواند مورد پسند گروه‌های تواشیح قرار گیرد.

نبود تشویق مناسب و انگیزه کافی

لیایی در پاسخ به این سؤال که با چه اقداماتی می‌توان هیجان را به مسابقات تواشیح وارد کرد؟ گفت: در مورد جزئیات آئین‌نامه مسئولان اوقاف در موقعیت مناسبی اظهار نظر خواهند کرد. میزان جوایز مسابقات، یکی از عوامل انگیزشی برای حضور بیشتر در مسابقات است، شاید قیاس جالبی نباشد، اما در مسابقات ورزشی تیمی که اول می‌شود، رقم‌های میلیاردی دریافت می‌کند، اما به مباحث دینی و قرآنی که‌ می‌رسد، این تشویق‌ها، افت بسیار زیادی پیدا می‌کند.‌ تشکیل گروه تواشیح هزینه‌بر است. عامل انگیزشی دیگر افزایش تسهیلات برای گروه‌های بیشتری از حاضران در مسابقات است، به عنوان مثال به جای اعزام یک‌ گروه، چند گروه را به سفر حج اعزام کنیم. دوستان سازمان اوقاف هم به این موارد واقف هستند.

وی درباره حذف بخش بانوان از مسابقات تواشیح نیز بیان کرد:‌ بانوان در حوزه تواشیح گروه‌های زیادی دارند، طبعاً وقتی مسابقه‌ای در کار نباشد، گروه‌های تواشیح هم انگیزه‌ خود را از دست می‌دهند و برای آن هرچه سریعتر باید چاره‌ای اندیشید.

گزارش ایکنا حاکی است، از گفته‌های لیایی می‌توان به این نتیجه رسید که بخشی از اقبال اندک گروه‌های تواشیح به مسابقات به مباحث انگیزشی بازمی‌گردد و برای همین اعتقاد دارد، آئین‌نامه مسابقات در حال به‌‌روزرسانی قرار گرفته تا مباحث انگیزشی نیز در آن لحاظ شود. وی همچنین زمان‌بندی ثبت‌نام و بحث کرونا را نیز بی‌تأثیر نمی‌داند، اسماعیل مؤمن‌ثانی، چهره شناخته شده عرصه تواشیح نیز تقریباً چنین دیدگاهی دارد، با این‌ تفاوت که دلیل حضور اندک گروه‌های تواشیح در مسابقات را مبنایی‌تر‌ از پدیده‌هایی همچون کرونا می‌داند. مؤمن‌ثانی بر این باور است که فضای کار در عرصه تواشیح و مخاطبان این هنر در دهه شصت نسبت به زمان حاضر تغییر کرده و باید بر همین اساس برنامه‌ریزی کرد برای همین است که پیشنهاد برگزاری مسابقات تواشیح به شکل و شمایل جدید را مطرح کرده است.

مؤمن‌ثانی از آن دست فعالان عرصه تواشیح است که در تیم داوری رشته تواشیح در چهل‌وسومین دوره مسابقات سراسری قرآن همچون بسیاری ادوار دیگر حضور داشته است، او همواره نکات فنی و دقیقی در مورد تواشیح دارد و برای همین در ایام مسابقات اعضای گروه‌های تواشیح بیشترین مشاوره‌ها را از او می‌گیرند.

وی با بیان اینکه مشکلات تواشیح، مبنایی‌تر از آن است که کرونا یا مسائلی از این دست مانع از حضور گروه‌های بیشتر در مسابقات شود، گفت: در سال‌های اخیر، روند برگزاری مسابقات به گونه‌ای بوده که منجر به وضعیت فعلی شده و بی‌توجهی مسئولان فرهنگی نسبت به فرهنگ‌سازی در حوزه دینی یکی از این جهات است. تصمیم‌گیری‌های غلط و کارشناسی‌نشده مشکل دیگر در این زمینه بوده است. مورد دیگر عدم انگیزه لازم برای شرکت در مسابقات است باید بررسی شود، چرا گروه‌ها دیگر رغبتی برای شرکت در مسابقات ندارند؟

مؤمن‌ثانی افزود: نگاهی که به تواشیح و فعالیت‌های قرآنی در دهه شصت وجود داشت، نگاه دیگری بود، در آن زمان کسی تصور نمی‌کرد، روزی برسد که به قاری قرآن، بابت تلاوت، مبلغی داده شود. طبیعتاً نباید از جوانان فعلی توقع داشته باشیم، همان نگاه دهه شصت را به تواشیح و فعالیت‌های قرآنی داشته باشند. همه اینها به بحث بی‌توجهی مسئولان فرهنگی برمی‌گردد.

این فعال عرصه تواشیح کشور بیان کرد: پشتیبانی از گروه‌ها کم‌رنگ است. جوانی که بخواهد پا به این عرصه بگذارد به وضعیت پیشکسوتان نگاه می‌کند و بعد تصمیم‌ می‌گیرد که ورود کند یا خیر؟ تصمیمی که قطعاً منفی است. آن جوان حتی اگر انگیزه و شوق فعالیت در این عرصه را داشته باشد، دیدن وضعیت پیشکسوتان مانع از ورود او می‌شود.

مبحث رسانه و دیده شدن گروه‌های تواشیح را جدی بگیرید

وی اظهار کرد: موضوع دیگر عدم حمایت رسانه‌ از این قبیل فعالیت‌هاست، دو دهه قبل، رسانه‌ها هم در تولید و هم در پخش آن کمک می‌کردند. باید بپذیریم همه دوست دارند دیده شوند، این را نمی‌توان انکار کرد و به عنوان یک ضعف هم نباید به آن نگاه کنیم. در حوزه ورزش هم همین است و بسیاری از ورزشکاران و فوتبالیست‌ها دیده‌ شدن دوست دارند. یک‌ گروه برای تولید اثر زحمات زیادی را متحمل می‌شود، باید ابتدا شعر انتخاب کند، بعد آهنگسازی کند و بعد هم به دنبال ضبط در یک استودیو برود، به این امید که دیده شود و رسانه به آن بپردازد. اما رسانه در برابر پخش اثر مقاومت می‌کند و این نگاه قشنگی نیست، بر همین اساس هزینه و در ادامه دیده نشدن، مشکلات اصلی گروه‌های تواشیح هستند که به مرور باعث بی‌انگیزگی است.

مؤمن‌‌ثانی به لزوم تغییر در شکل برگزاری مسابقات اشاره و بیان کرد: در حال حاضر که گروه‌ها رغبتی به حضور در مسابقات ندارند، بهترین شرایط برای تغییر شیوه برگزاری است، باید قبول کنیم که تواشیح یک هنر وارداتی است و درست است که بخشی از هموطنان عرب‌زبان هستند و نگاه ویژه به آن دارند، اما بقیه قومیت‌های کشور چه کاری باید انجام دهند؟ چرا از آنها غافل بوده‌ایم. استان‌ها و قومیت‌های متنوعی در کشور زندگی می‌کنند که از موسیقی غنی‌ای برخوردارند، اما در حوزه دین هیچ خروجی‌ای ندارند.

وی با طرح این سؤال که چرا از ظرفیت موسیقی استان‌ها برای ترغیب بیشتر جوانان به سمت تواشیح استفاده نشده است، گفت: پیشنهاد من این است که مسابقات را از این به بعد با سه عنوان، تواشیح، ‌هم‌سرایی و همخوانی برگزار کنیم و هر گروه در مسابقات سه اثر سه‌دقیقه‌ای ارائه دهد. به گونه‌ای که یک اثر به زبان عربی یا انگلیسی برای عرضه در عرصه بین‌المللی باشد، اثر دوم در رثای ائمه اطهار(ع) و سومین اثر هم به زبان اصلی استان گروه شرکت‌کننده و در هر موضوعی باشد. در این مورد بحث عربی بودن تواشیح و دیگر وجوه لحاظ شده است.

مؤمن‌ثانی با اشاره به اینکه صدا‌وسیما همواره طولانی بودن و عربی صِرف بودن آثار تولیدی در عرصه تواشیح را دلیل پخش نشدن آنها اعلام کرده است، گفت: البته امسال تغییرات در زمان آثار ایجاد شد، اما باز هم زیاد است. زمان طولانی، انرژی زیادی از اعضای گروه می‌گیرد و فقط هم برای مسابقه کاربرد دارد،‌ چراکه هیچ محفلی حوصله پخش اثر طولانی را ندارد و صدا و سیما نیز زمان پخش آن را ندارد. اگر حداقل بیست گروه شش نفره در مسابقات حضور داشته باشند و اثر تولید کنند، شصت اثر در هر دوره از مسابقات تولید می‌شود.

وی افزود: سازمان اوقاف هم باید شعر را در اختیار گروه‌ها قرار دهد. در مرحله بعد حتی آهنگساز را به گروه‌ها معرفی کند. یعنی شرایط مسابقات را به گونه‌ای پیش ببرند که گروه با کمترین دغدغه به مسابقات بیاید. وجود نیروهای جوان و خوش ذوق در این حوزه و به خصوص موسیقی اقوام، دریچه‌ای را برای تحول مسابقات باز می‌کند. صدا و سیمای استان‌ها را برای پخش بخشی که به زبان محلی استان است، ترغیب می‌کند. وقتی یک گروه ببیند اثر تولیدی او در طول سال 10 بار از شبکه استانی پخش می‌شود، ایجاد انگیزه می‌کند و طبیعتاً جوانان بیشتری برای دیده شدن جذب، می‌شوند.

وی به برگزاری مسابقات به صورت حضوری در سال‌های گذشته اشاره کرد و گفت: این نوع از برگزاری باعث ایجاد شور و هیجان خاصی شده بود، اما الان به صورت ارسال اثر برگزار می‌شود و این از شور و هیجان مسابقات کاسته است.

این فعال عرصه تواشیح در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود به یک انحراف در تواشیح نیز پرداخت و بیان کرد: در گذشته گروه‌ها به سمتی حرکت کردند که محتوای باب میل مخاطبان را ارائه دهند، در این مسیر به درست بودن محتوا کمتر اهمیت داده و بیشتر بر جلب توجه مخاطب تأکید شد. تمام مواردی که گفته شد به بحث بی‌توجهی مسئولان برمی‌گردد.

پیشنهادهایی برای ادوار بعد

وی بار دیگر بر ابعاد انگیزشی برای حضور بیشتر گروه‌ها در مسابقات تأکید کرد و افزود: باید تغییراتی در حوزه مادی و معنوی مسابقات اجرا کنیم، جوایز باید چشمگیرتر شود. پیشنهاد دادم سازمان اوقاف قبل از برگزاری مسابقات یک کار با استانداردهای لازم برای گروه‌ها بسازد و در اختیار آنها قرار دهد و گروه‌ها نیز همان کار را بخوانند، اگر اینگونه باشد، همه گروه‌ها بر اساس یک کار سنجیده می‌شوند. یکی دیگر از فواید این کار تقلیدی این است که مثلا بیست‌ گروه شش نفره که 120 نفر می‌شوند یک کار استاندارد را فراگرفته و هم‌خوانی کرده‌اند.

مؤمن‌ثانی در مورد تبعات حضور اندک گروه‌های تواشیح در مسابقات گفت: طبیعتاً تبعات منفی زیادی به دنبال دارد، هرچند دوستانی که تازه فعالیت خود را شروع کرده‌اند به این موضوع واقف و دنبال تغییر دادن وضعیت فعلی هستند.

این پیشکسوت عرصه تواشیح در پایان در مورد حذف بخش بانوان از مسابقات و درستی یا نادرستی این تصمیم گفت: این تصمیم درستی نبوده است. به جای تعطیلی باید نگاه حمایتی داشته باشیم. کسانی که تصمیم‌گیر هستند، حتماً دلایلی برای این تعطیلی داشته‌اند که باید این دلایل مطرح شود. تواشیح یک هنر ذوقی بوده که از قرآن سرچشمه گرفته است، کسانی که در این عرصه فعالیت دارند کسانی هستند که کار قرآنی داشته یا مدرس و معلم قرآن بوده‌اند. لذا تعطیلی این مسابقات چندان مطلوب نیست.

اکرم غلامی، سرپرست گروه تواشیح اهل‌الکسای استان البرز است. گروهی که در بدو تأسیس تنها دو عضو داشت. وی از سال ۱۳۷۱ زمانی که دانش‌آموز بود به صورت حرفه‌ای وارد عرصه تواشیح شد و تا به امروز این فعالیت‌ها را ادامه داده است؛ حاصل این فعالیت‌ها کسب سه رتبه اول در مسابقات کشوری اوقاف، یک رتبه اول در مسابقات قرآن دانشجویان و یک رتبه اول در مسابقات سازمان تبلیغات بوده است.

وی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا تواشیح را ویترین آثار قرآنی معرفی کرد و گفت: واقعیت این است که آثار گروهی نسبت به انفرادی از جذابیت بیشتری برخوردار است و بنده به عنوان معلم قرآن از این هنر برای جذب مخاطبان به فعالیت‌های قرآنی استفاده می‌کنم که هدف اصلی هم رسیدن به معرفت قرآنی است. یکی از مواردی که گروه‌های تواشیح با آن مواجه بوده و باعث ایجاد حاشیه شده، فعالیت عده‌ای خاص در این زمینه است، همیشه در زمان مسابقات گفته می‌شود برخی گروه‌ها با استفاده از اساتید خاص به مراحل بالاتر می‌رسند و این ارتباطات است که رتبه‌ها را رقم می‌زند.

غلامی با تأکید بر اینکه مشارکت هفت استان در مسابقات تواشیح نمی‌تواند باعث ضعف این رشته شود، افزود: آنچه باعث تضعیف تواشیح می‌شود تعطیلی آن است. هیچ مشکلی وجود ندارد، اگر استان‌هایی که فعال هستند، حتی معدود در مسابقات حضور یابند، چرا که تعطیلی آن می‌تواند ضربه‌های زیادی را به اصل تواشیح وارد کند.

مدیر مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت اهل الکساء البرز، آشنا نبودن گروه‌ها با آیین‌نامه را یکی از مشکلاتی که گروه‌های تواشیح با آن مواجه هستند، بیان و اظهار کرد: وقتی اعضای گروه با آیین‌نامه آشنایی نداشته باشند، هر اعتراضی را وارد می‌دانند. اینجا لازم است دوره‌هایی برای آموزش آئین‌نامه در نظر گرفته شود.

وی مشکل دیگر گروه‌های تواشیح را نحوه چینش و ترکیب اعضای آن معرفی کرد و گفت: اگر انتخاب اعضا از سوی یکی از اساتید مبرز، با تجربه صورت گیرد، خروجی کار بهتر خواهد بود. تمام این مواردی که گفته شد، از جمله دلایل دوری گروه‌های تواشیح از عرصه مسابقات است.

غلامی در مورد حذف بخش بانوان از این مسابقات نیز بیان کرد: حذف تواشیح به بحث فعالیت‌های تبلیغی بانوان ضربه زده است. فعالیت بانوان در عرصه تواشیح به خودی خود محدود است و استفاده رسانه‌ای ندارد، ارائه این هنر در بخش بانوان محدود به محافل و مناسبت‌های خاص است،‌ در صورتی که در بخش آقایان این محدودیت وجود ندارد. اینکه با اطلاع از محدودیت موجود، اقدام به تعطیلی تواشیح بانوان از مسابقات شود، مناسب نیست.

وی همچنین به موضع‌گیری یکی از روحانیون برجسته کشور در مورد تواشیح طی سال‌های گذشته و تهاجم فرهنگی نامیدن آن اشاره و تصریح کرد: تواشیح، نه تنها تهاجم فرهنگی نیست، بلکه مانع آن نیز هست. در حال حاضر جوانان و نوجوانان بسیاری در طول روز موسیقی‌های سخیف گوش می‌دهند، در حالی که بخشی از این جوانان می‌توانند، مخاطب آثار تولیدی تواشیح باشند. سؤال این است که آیا گوش دادن به تواشیح بهتر از شنیدن چنین آهنگ‌هایی نخواهد بود؟

برای حذف تواشیح با بانوان فعال این عرصه هم‌فکری نشد

غلامی افزود: نقدی که به تصمیم‌گیران وارد می‌دانم این است که برای حذف تواشیح با بانوان فعال این عرصه هم‌فکری نشد. ابتدا این تصور وجود داشت که حذف بخش بانوان به دلیل مباحث اقتصادی بوده است، اما بعدها به این نتیجه رسیدم که قبل از هر دلیلی، حذف تواشیح نه به دلایل اقتصادی و حتی فنی که به دلیل مشاوره افراد غیرمتخصص بوده است. برخی بانوان که تخصصی هم در این عرصه ندارند، اعتقاد داشتند تواشیح به دلیلی حاشیه‌هایش باید جمع شود. در صورتی که این پاک کردن صورت مسئله است. مسئولان تصمیم‌گیر به جای پاک کردن صورت مسئله و حذف کلیت مسابقات باید در راستای اصلاح آن گام بر‌می‌داشتند.

غلامی با اشاره به اینکه حمایت از تواشیح در سطح مطلوبی نیست،‌ بیان کرد: من این امکان را داشتم، بدون هیچ چشم‌داشت مالی آموزش‌هایی را به گروه‌های تواشیح در استان‌های دورافتاده ارائه دهم، اما هیچ پیشنهادی از سوی مسئولان امر صورت نگرفت.

وی شکل‌گیری برخی توقعات از سوی گروه‌های تواشیح بانوان را از دیگر دلایل حذف این رشته از مسابقات بیان کرد و گفت: بعد از برگزاری چند دوره مسابقات در گروه بانوان، یک سری توقعات و بلندپروازی‌ها بین اعضای گروه‌ها شکل گرفت و مطالباتی از قبیل اعزام به سفر حج و اختصاص یافتن امتیازاتی که برای گروه‌های منتخب آقایان وجود دارد، مطرح شد که ای کاش سازمان محترم اوقاف تمهیداتی درصدد رفع این مشکل تدارک می‌دید.

مسئول گروه تواشیح اهل‌الکساء استان البرز در پایان با تأکید بر اینکه یکی از مسائلی که باعث انبساط روحی من می‌شود، مدیحه‌سرایی و خواندن آن همراه با دوستان قرآنی است، گفت: در دوران کرونایی ارتباطات را قطع نکرده‌ایم و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی ارتباط خود را با اعضا داریم و با اجراهای هم‌خوانی قرآن و مدح اهل بیت(ع) بهترین ساعات و پربرکت‌ترین لحظات را سپری می‌کنیم.

بر اساس گزارش ایکنا، آنچه در پایان این گزارش باید یادآوری شود و مسئولان برگزاری مسابقات نیز آن را مورد توجه قرار دهند، این است که نباید به سادگی از کنار این بی‌توجهی گروه‌های تواشیح عبور کرد، بدون شک اگر آسیب‌شناسی کافی در مورد این موضوع به عمل نیاید، دور از انتظار نخواهد بود، روزی که مسابقات به دلیل کم بودن گروه‌های متقاضی حضور در مسابقات به تعطیلی کشیده شود.

استقبال اندک گروه‌های تواشیح از مسابقات اتفاقی نبوده و همانگونه که در این گزارش بارها مورد تأکید قرار گرفته حاصل عملکرد چندین ساله مسئولان قرآنی اوقاف در گذشته بوده است. برای شکل دادن فضای شور و هیجان و آشتی مجدد گروه‌های تواشیح با مسابقات نباید فرصت را بیشتر از این از دست داد و با تجدید نظر در شیوه برگزاری و ثبت‌نام در عمل نشان داده شود که خواسته مسئولان هم چیزی جز ارتقا تواشیح و حضور همه گروه‌های فعال در مسابقات نیست.

نکته دیگر حذف مسابقات بخش بانوان است که به تنهایی باعث حذف نیمی از مشارکت‌کنندگان در مسابقات شده است. حذفی که در گزارش حاضر به گوشه‌هایی از تبعات آن که می‌تواند منجر به نابودی این هنر در بین بانوان شود، اشاره شد و مدیران قرآنی سازمان اوقاف اگر می‌خواهند این نابودی سرعت نگیرد باید چاره‌ای برای احیای این بخش از مسابقات بیندیشند.

گزارش از تیمور کاکایی