شتی تشریح کرد؛
افزایش جمعیت سالمندی در ایران / 20 سال برای فراهم کردن زیرساخت‌ها فرصت داریم
رئیس اداره سالمندان وزارت بهداشت، با بیان اینکه تا سال 2020 جمعیت سالمند ایران دو برابر می‌شود ،گفت: فقط 20 سال فرصت برای فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای این جمعیت وجود دارد.
به گزارش ایکنا، نشست خبری ویدیو کنفرانسی به مناسبت روز جهانی سالمندان، امروز 9 مهرماه، با حضور محمدتقی جغتایی، مشاور وزیر در امور توانبخشی و محسن شتی، رئیس اداره سالمندان در وزارت بهداشت برگزار شد.محسن شتی، رئیس اداره سالمندان در این نشست در پاسخ به ایکنا در رابطه با برنامه‌های وزارت بهداشت برای ارتقای سلامت سالمندان، اظهار کرد: برنامه‌های وزارت بهداشت برای ارتقای سلامت سالمندان در ابعاد مختلف بهداشتی، درمانی، روانی و اجتماعی پیگیری می‌شود. در حوزه درمان در حال تدوین گایدلاین‌های خاص مانند تشخیص و درمان دمانس و آلزایمر هستیم. همچنین پروتکل‌هایی برای اورژانس ۱۱۵ و خدمات فوریت پزشکی مخصوص سالمندان در حال تدوین است.
وی افزود: طراحی ارائه خدمات مراقبتی در منزل نیز برای سالمندان یکی از اهداف مهم وزارت بهداشت است که در سایر کشور‌ها نیز اجرا می‌شود، اما هنوز در ایران اجرا نشده است. به صورت مشترک با سازمان بهزیستی اقداماتی برای مراقبت‌های بهداشتی سالمندان در مراکز شبانه‌روزی نگهداری از سالمندان انجام می‌شود.
شتی با تأکید بر لزوم تربیت نیروی انسانی متخصص طب سالمندی، اظهارکرد: این موضوع چند سال متوقف شده بود، اما مجدداً از سر گرفته شده است تا با توجه به حرکت جامعه به سمت سالمندی بتوانیم پاسخگوی نیاز جامعه باشیم.
وی ادامه داد: آموزش‌های دانشجویان این رشته حین تحصیل مورد بازنگری قرار می‌گیرد. همکاران ما در حوزه آموزش وزارتخانه در حال بازنگری برنامه‌های آموزشی هستند تا دغدغه مهارت آموزی نداشته باشیم و زمانی که دانشجو فارغ‌التحصیل می‌شود، مهارت کافی داشته باشد. برنامه دوم نیز در خصوص فارغ‌التحصیلان است که دوره‌های حین خدمت برگزار کنند. در این زمینه سازمان ملی مهارت‌ها اعلام آمادگی کرده است تا دوره‌های کوتاه مدتی برای فارغ‌التحصیلان در نظر گیرد.
وی با بیان اینکه در زمینه شاخص‌های مرتبط با سالمندان نیازمند اطلاعات دقیقی هستیم، گفت: این شاخص‌ها کمک می‌کند تا با شواهد و مستندات تصمیم‌گیری کنیم. در حوزه آموزش سالمندان از آنجایی که شاید متخصص کافی به اندازه جمعیت سالمندان در سال‌های آتی نداشته باشیم، اقدام به تهیه محتوا‌های آموزشی متناسب با سالمند کرده‌ایم تا در قالب‌های مختلف بتواند به آگاهی از خود مراقبتی از سوی سالمند کمک کند.
شتی افزود: سایر کشور‌ها پروژه‌ای تحت عنوان «دانشکده سالمندی» دارند که سالمند می‌تواند بنابر علاقه خود مباحثی را بیاموزد. این طرح با همکاری شهرداری تهران و وزارت علوم قرار است در دانشگاه علوم پزشکی تهران به شکل پایلوت اجرا شود.
رئیس اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت با تأکید بر لزوم آینده‌پژوهی در حوزه سلامت نیز گفت: خوشبختانه در این حوزه فعال هستیم، چراکه باید بدانیم در آینده با شرایطی که داریم وضعیت سالمندان به کجا میرسد و آیا توان مدیریت شرایط را خواهیم داشت یا خیر؛ آیا هر دستگاه به اندازه سهم خود در حوزه سالمندان تلاش می‌کند.
شتی با بیان اینکه موضوع سالمندان فقط وابسته به وزارت بهداشت یا یک نهاد دیگر نیست، بلکه موضوعی است که تمام نهاد‌ها باید به آن ورود کنند، تأکید کرد: برای برطرف شدن مشکلات سالمند نیازمند همراهی و هماهنگی همه نهاد‌ها هستیم.
سبقت جمعیت بالای ۶۵ سال از جمعیت زیر ۵ سال
وی در ادامه با اشاره به اینکه در سال ۲۰۱۸ برای اولین بار تعداد افراد بالای ۶۵ سال از تعداد افراد زیر ۵ سال بالاتر رفته است، گفت: در طول ۱۰۰ سال این سالمندی در کشور‌های اروپایی تجربه شده است و اگر امروز زیرساخت‌های آماده‌تری دارند طی فرصت ۱۰۰ ساله این کار را انجام دادند.
وی افزود: جمعیت سالمند کشور در سال ۱۳۵۵، پنج درصد جمعیت کشور را داشته است، طی چهل سال اخیر این درصد دو برابر شده و جمعیت سالمند کشور دو برابر شده است. این انتظار وجود دارد که در سال ۱۴۲۰ نیز جمعیت سالمند کشور ۲۰ درصد شود یعنی مجدداً دو برابر شدن جمعیت را در طی ۲۰ سال انتظار داریم. همانگونه که گفته شد کشور‌های مختلف طی ۱۰۰ سال این فرصت را داشته‌اند تا انتظار جهش جمعیت سالمند خود را داشته باشند و طی این مدت زیرساخت‌های لازم را فراهم کرده‌اند، اما ما فقط ۲۰ سال فرصت داریم تا این زیرساخت‌ها را فراهم کنیم.
وی با بیان اینکه کشور ما جوان بوده است، ولی اکنون به سمت سالمند شدن پیش می‌رود، گفت: حدودا دو سال است که با این مهم مواجه هستیم که درصد سالمند در مقایسه با درصد کودک روند افزایشی دارد. سال‌ها نگران سلامت مادر، کودک و... بودیم و شاید، چون درصد سالمندان کمتر بوده توجه کمتری به آنان نکردیم، اما در آینده جمعیت سالمند کشور بیشتر می‌شود و باید نگران سلامت آن‌ها باشیم.
رئیس اداره سالمندان وزارت بهداشت، تأکید کرد: فرصت کوتاهی داریم و باید برنامه‌های درازمدت، میان‌مدت و کوتاه مدت را برای سالمندان داشته باشیم. نیاز‌ها باید فوراً شناسایی شوند. در عین حال نباید توقع تأثیر آنی برنامه‌ها را داشته باشیم.
وی افزود: در شرایط شیوع کرونا دیدیم حتی با اینکه سالمندان نکات بهداشتی را به خوبی رعایت می‌کنند، اما بیش از سایرین در معرض خطر هستند. از این رو از معاونت بهداشتی خواستیم در غربالگری‌های تلفنی سؤالات مخصوص سالمندان را افزایش دهند تا بتوانیم سالمندان پرخطر را شناسایی کنیم. امروز شاهد هستیم که دانشگاه‌ها سالمندان پرخطر تحت پوشش خود را بهتر می‌شناسند.
گیلان سالمندترین استان کشور
شتی استان گیلان را سالمندترین استان کشور دانست و گفت: در این استان یک مدل بومی دنبال می‌کنیم تا دستگاه‌ها کنار هم قرار گیرند و بتوانیم با هماهنگی پاسخگوی نیاز سالمندان باشیم. سالمند تنها نیاز بهداشتی - درمانی ندارد بلکه نیاز رفاهی نیز دارد.
وی با بیان اینکه سالمندی در کشور در حال زنانه شدن است، اظهار کرد: درصد سالمندان مرد متأهل بیش از سالمندان زن متأهل است، زیرا هم خانم‌ها امید به زندگی بالاتری دارند و هم شاید زنان سالمند پس از فوت همسر کمتر مجدداً ازدواج می‌کنند. برخی زنان سالمند تنها زندگی می‌کنند و شاید هم درآمدی نداشته باشند بنابراین نیازمند توجه ویژه هستند.
محمدتقی جغتایی، مشاور وزیر بهداشت در امور توانبخشی نیز در این نشست در پاسخ به ایکنا در رابطه با مناسب‌سازی اماکن شهری برای سالمندان، گفت: در این زمینه شورایی در شهرداری تهران تشکیل شده است که بنده از طرف وزارت بهداشت در این شورا شرکت می‌کنم. باید توجه کرد که مناسب‌سازی شهر برای سالمندان کار مشکلی است البته اراده این کار در شهرداری وجود دارد. ساختمان‌ها و مکان‌های جدید، براساس دستورالعمل‌ها در این حوزه ساخته می‌شود، اما ساختمان‌ها و اماکنی که در قدیم بودند، در این زمینه دچار مشکلاتی هستند.
وی افزود: تهران شهری بسیار پیچیده است و خیابان‌ها و ساختمان‌های پیچیده‌ای دارد بنابراین مناسب‌سازی به سادگی امکان‌پذیر نیست، اما اراده شهرداری تهران بر انجام این کار است. در سطح شهرداری تهران، شورا‌های محلی تشکیل شده تا افرادی که سالمند و دچار معلولیت هستند، به اماکن عمومی اولویت‌دار مانند مؤسسات درمانی، خدماتی، آموزشی و... مراجعه کنند و اگر مناسب‌سازی در آن‌ها انجام نشده باشد، به شورا گزارش می‌دهند که پیگیری شود.
وی با بیان اینکه اینکه کرونا در ارائه خدمات سلامت به ویژه خدمات توانبخشی تأثیر گذاشته است، گفت: عموماً به مردم توصیه می‌کنیم تا خدماتی را که ضروری نیستند تا حد امکان به تأخیر بیندازند، اما نباید به سلامتی‌شان آسیب برسد.
وی افزود: وزارت بهداشت چند پروتکل را تدوین و ابلاغ کرد؛ از جمله این پروتکل‌ها چگونگی مراقبت از سالمندان معلول در پروتکل‌هاست. همچنین به مراکز ارائه خدمت نیز دستورالعمل‌های لازم ابلاغ شد تا سالمندان بتوانند تحت این دستورالعمل‌ها به مراکز ارائه خدمات مراجعه و خدمت مورد نیازشان را دریافت کنند.
افزایش میزان مراجعه سالمندان به مراکز توانبخشی
جغتایی با بیان اینکه میزان مراجعه سالمندان به مراکز توانبخشی افزایش یافته است، گفت: یکی از سیاست‌های وزارت بهداشت، پزشکی از راه دور و توانبخشی از راه دور است. اگر بتوانیم توانبخشی از راه دور را دنبال کنیم و برنامه‌های آن را تدوین کنیم، ارائه خدمات مشاوره‌ای و توانبخشی به سالمندان بسیار مؤثرتر خواهد بود.
جغتایی با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۹.۲۸ درصد از جمعیت کشور، سالمند هستند، گفت: به دلیل اقدامات خوبی که ۳۰ تا ۴۰ سال اخیر در کشور انجام شده، میزان امید به زندگی بالا رفته و باعث شده است که تعداد جمعیت سالمند بیشتر شود که این امری مثبت استقدمی مثبت است. در سال ۱۳۵۵ میزان امید به زندگی ۵۷ سال بود، در حالی که در سال ۱۳۹۵ میزان امید به زندگی در کشور به بالای ۷۰ سال رسیده است، حاصل این امید به زندگی این است که جمعیت سالمند روز به روز افزایش پیدا می‌کند. این نشان می‌دهد نظام بهداشتی ما خوب عمل کرده است.
وی ادامه داد: سالمندی ویژگی‌های مثبت زیادی دارد از جمله اینکه تجربه در کشور بیشتر می‌شود، اما در عین حال با افزایش سن افزایش بیماری نیز وجود دارد. بر همین اساس از سال‌ها قبل در وزارت بهداشت برنامه‌های متعددی با همکاری ارگان‌ها و سازمان‌هایی مانند بهزیستی وجود داشته است.
تدوین سند ملی سالمندان
جغتایی با اشاره به تدوین سند ملی سالمندان نیز گفت: تدوین این سند چندین سال طول کشید اما در نهایت در دو سال گذشته در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی تصویب شد؛ سپس از سوی سازمان بهزیستی و وزارت رفاه ابلاغ شد البته وزارت بهداشت متولی این سند بوده و بخشی از خدمات مسئولیت‌های این سند نیز بر عهده وزارت بهداشت است. توانمندسازی سالمندان، پیشگیری و ارائه خدمات درمانی و توانبخشی پزشکی از جمله وظایف وزارت بهداشت است.
جغتایی در رابطه با مرگ و میر سالمندان در اثر کرونا نیز گفت: خوشبختانه کشور ما پروتکل‌های پیشگیرانه و مراقبتی را به مراکز مراقبت از سالمندان ابلاغ کرد و با اجرای سختگیرانه آن‌ها میزان ابتلای سالمندان و مرگ و میر سالمندان در ایران بسیار کمتر از کشور‌های دیگر بود.
