شرح صدر در قرآن

کسی که شرح صدر دارد در رفتار و روحیات اخلاقی وی نمایان می‌شود، به‌گونه‌ای که از این راه می‌توان فهمید شرح صدر دارد یا از ظرفیت پایینی برخوردار است. از آیات قرآن برمی‌آید که شرح صدر ابزاری است که پیامبران الهی در مسیر رسالت خویش از آن بهره می‌گرفتند و در سایه این موهبت الهی، به تبلیغ دین و ارشاد مردم می‌پرداختند. این ویژگی در پیامبران الهی مانند نوح(ع)، ابراهیم(ع) و موسی(ع) یافت می‌شود. شرح صدر به معنای بازکردن سینه و برطرف ساختن دلتنگی و کنایه از تحقق استعداد رسیدن به کمال و توانمندی روحی و معنوی است.

شرح صدر موهبتی الهی است

حجت‌الاسلام حافظ زمانی، امام جمعه ملکان در گفت‌‌وگو با ایکنا از آذربایجان‌شرقی، اظهار کرد: شرح صدر موهبتی الهی است که عواملی مانند تدبر در قرآن، ذکر، تسبیح، دعا و ... آن را تقویت می‌کنند و فوایدی همچون هدایت الهی، آراسته شدن به نور عقل، علم و ایمان، عفو و گذشت و دل کندن از دنیا دارد.

وی افزود: شرح صدر، انبساط در صدر و رفع انقباض و موانع است تا استعداد پذیرش نور ایمان فعلیّت یابد؛ بنابراین انشراح همان تحقق اقتضا، استعداد و آمادگی است.

حجت‌الاسلام زمانی با استناد به آیه 128 سوره توبه «لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ» بیان کرد: در این آیه می‌خوانیم: هر آينه پيامبرى از خود شما بر شما مبعوث شد، هر آنچه شما را رنج مى‌دهد بر او گران مى‌آيد. سخت به شما دلبسته است و با مؤمنان رئوف و مهربان است.

امام جمعه ملکان، پیامبر گرامی ‌اسلام(ص) را آینه تمام‌نمای شرح صدر دانست و یادآور شد: پیامبر گرامی ‌اسلام(ص) آینه تمام‌نمای شرح صدر است. پیامبر در پی سعه صدری که داشتند، کلام همه را با خوش‌رویی می‌شنید، تا جایی که برخی می‌گفتند پیامبر خوش‌باور است.

وی با اشاره به فرموده امام جعفرصادق(ع) افزود: ایشان می‌فرمایند: خداوند اگر خیر و نفع بنده‌ای را بخواهد، به وی شرح صدر عطا می‌کند تا اسلام را بپذیرد.

حجت‌الاسلام زمانی ضمن بازگو کردن ارتباط شرح صدر و عطوفت و لطف، تأکید کرد: انسانی که بسط وجودی پیدا می‌کند، لطفی فراگیر دارد. هرچه حیطه توانایی روحی یک فرد بیشتر شود، عطوفت و لطف او نیز افزون می‌‌شود که شرح صدر این مشخصه را در خود دارد.

شرح صدر در رفتار افراد نمایان می‌شود

حجت‌الاسلام عبدالغفار غفاری، امام جمعه بخشایش در گفت‌وگو با ایکنا از آذربایجان شرقی، اظهار کرد: کسی که شرح صدر دارد، در رفتار و روحیات اخلاقی وی نمایان می‌شود، به‌گونه‌ای که از این راه می‌توان فهمید شرح صدر دارد، یا از ظرفیت پایینی برخوردار است.

وی افزود: کسی که برخوردار از شرح صدر است، همواره از نور الهی بهره می‌گیرد. انسانی که از طریق شرح صدر تسلیم محض الهی می‌شود و حقیقت را از روی بصیرت و فهم قبول می‌کند، مانند این است که سوار بر مرکبی از نور، گستره وسیعی از حق را می‌بیند و آن را از باطل باز می‌شناسد، چنین شخصی در ایمان خود دچار تزلزل و اضطراب نمی‌شود.

حجت‌الاسلام غفاری با استناد به آیه 2 سوره انفال «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَعَلَىٰ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ» بیان کرد: در این آیه می‌خوانیم: مؤمنان كسانى هستند كه چون نام خدا برده شود خوف بر دل‌هاشان چيره شود و چون آيات خدا بر آنان خوانده شود ايمانشان افزون گردد و بر پروردگارشان توكل مى‌كنند.

وی از گشادگی در چهره در پی شرح صدر گفت و ادامه داد: قلب انسان منشأ تأثرات فکری و نفسانی است و در هنگام بسط و گشادگی در چهره نمایان می‌شود.

امام جمعه شهر بخشایش، ضمن بازگو کردن رابطه دوری از اضطراب با شرح صدر، یادآور شد: انسانی که دلش نور حق و ایمان را بپذیرد، شرح صدر و آرامش می‌یابد و از اضطراب و بی‌ثباتی آزاد می‌شود. او بر آنچه از دست می‌دهد، اندوهگین نمی‌شود و به آنچه دارد دل نمی‌بندد، پس چنین کسی در اداره امور دچار تزلزل نخواهد شد.

وی با اشاره به فرموده پیامبراکرم(ص) افزود: ایشان می‌فرمایند: هرگاه نور الهی در دل مؤمن تابید، دلش باز می‌شود و وسعت می‌گیرد.

حجت‌الاسلام غفاری، شکیبایی در انجام واجبات انسان را از اثرات شرح صدر دانست و تأکید کرد: انسانی که نور علم و حکمت، جانش را فرا می‌گیرد و توفیق معرفت را می‌یابد، رحمتش بر غضب پیشی دارد، خشمش را در اختیار می‌گیرد و همواره صبر پیشه می‌سازد؛ صبر کردن در برابر مصائب، شکیبایی در انجام واجبات و ترک محرمات، بردباری در رویارویی با مشکلات و آزار فرد مقابل که ناشی از جهل وی است و صفات دیگری از این دست، همگی درپی شرح صدر می‌آید.