جایگاه و ارزش بهداشت در آموزه‌های قرآنی

بهداشت در اسلام از مهم‌ترین اصولی است که بر همگان رعایت آن لازم و ضروری است و نه یک حکم عادی بلکه لازم و قانونی اجباری بشمار می‌رود. بهداشت، تأمین‌کننده سلامت، حافظ و ارتقا دهنده آن است که برای حفظ حیات و شکوفایی عمر و بهره‌گیری شایسته از زندگانی ضروری است. خداوند به واسطه قرآن، کسی را که خشنودی پروردگار را پیروی می‌کند، به راه‌های سلامت هدایت می‌نماید.

اسلام بهداشت و سلامتی را نعمت و از جمله حسنات خداوند بر بندگانش معرفی کرده؛ از این رو، شریعت اسلامی اهتمام ویژه‌ای برای این دو قائل شده است. با آن که هدف نزول قرآن، تربیت و هدایت انسان به سوی کمال است، برای صیانت و حفاظت انسان در ابعاد مختلف جسمی، روحی، روانی، اجتماعی، اعتقادی و فکری نیز نظریه و برنامه دارد؛ به همین دلیل، لازم است با به کارگیری علوم بهداشت و سلامت، فهم تخصصی عمیق‌تری از مفاهیم و راهکارهای حفظ و احیای سلامتی و بهداشت از منظر قرآن کریم ارائه شود.

حجتالاسلام جواد حاجیزاده، امام جمعه اهر، در گفت‌‌وگو با ایکنا از آذربایجان‌شرقی، اظهار کرد: هدف قرآن از بیان مسائل بهداشتی، اصول سلامتی و سطوح پیشگیری، می‌تواند در هموارسازی راه سعادت و رهنمون به سوی خداشناسی، تحریک کنجکاوی و تفکر بشر در فهم معارف قرآن، تشویق مسلمانان و حتی غیرمسلمانان به تحصیل علم واقعی، جاودانه و خدشه ناپذیر و ابطال نشدنی در قالب مطالب و موضوعات علمی، پیشگیری از اختلالات و بیماری ها، آرامش روحی و روانی، حفظ و صیانت از سلامتی و... باشد.

وی ادامه داد: سلامت به طورکلی، خود مقدمه لازم برای انجام وظایف دینی و حفظ کیان اعتقادی و عزت مسلمانان است.

امام جمعه اهر با اشاره به آیه 42 سوره فصلت «لَا يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ ۖ تَنْزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ» بیان کرد: در این آیه می‌خوانیم: که هیچ گونه باطلی، نه از پیش رو و نه از پشت سر، به سراغ آن نمی‌آید؛ چرا که از سوی خداوند حکیم و شایسته ستایش نازل شده است!

آیات قرآن منطبق با علوم روز است

حجت‌الاسلام حاجی‌زاده آیات قرآن درباره بهداشت را منطبق با علوم روز دانست و ادامه داد: این آیات با علوم روز منطبق و همخوان بوده و علاوه بر آن می‌تواند پرده از بسیاری از ابهامات بشری با نظریه پردازی‌های علمی بردارد؛ پس تعارضی میان قرآن و علوم روز وجود ندارد؛ چون قرآن، وحی الهی و معجزه جاویدان خداوند به پیامبر اکرم(ص) است و ممکن نیست علوم بی‌پایه را در خود جای دهد.

امام جمعه اهر با اشاره به فرموده پیامبراکرم(ص) افزود: ایشان می‌فرمایند: «این بدن‏ها را پاكيزه كنيد، خداوند پاكيزه ‏تان كند، زيرا هيچ بنده‌اى نيست كه شب با بدنى پاكيزه بخوابد مگر اين‏كه فرشته‌اى با وى مى‌خوابد و هيچ لحظه‌اى از شب از اين پهلو به آن پهلو نمى‏ شود، از خدا چیزی از امور دنیا و آخرت می خواهد مگر اعطا کندبه او».

وی یادآور شد: تأمین سلامت و حفظ و ارتقای آن نیازمند برخورداری مردم از آگاهی‌های ضروری بهداشتی است.

حجت‌الاسلام حاجی‌زاده، ضمن بازگو کردن مقدس بودن تلاش در زمینه بهداشت تأکید کرد: هر تلاشی که در زمینه بهداشت و پیشگیری با الهام از رهنمودهای حیات‌بخش و مسئولیت‌آفرین اسلامی صورت می‌گیرد، تلاشی مقدس است که می‌توان آن را مصداق روشنی از اعمال صالح و عبادات ثمربخش و مایه خشنودی خداوند متعال دانست.

طهارت جسم و روح

حجت‌الاسلام سيدرضا رضوی، امام جمعه بستان‌آباد، نیز در گفت‌‌وگو با ایکنا، اظهار کرد: بهداشت در آموزه‌های قرآن و اسلام آنچنان از اهمیت و ارزش برخوردار است که نخستین کتاب عبادی فقه اسلامی با طهارت آغاز می‌شود و مسئله طهارت بدن و روح و روان از مهم‌ترین اهداف آموزه‌های آن شمرده می‌شود به گونه‌ای که هر شبانه‌روز دست‌کم چند بار به شستشوی سر و صورت و دست به عنوان وظیفه شرعی توجه داده شده و با دستور تزکیه نفس و خودسازی بر مسئله بهداشت روانی تأکید شده است.

وی ضمن اشاره به ارزش فوق‌العاده دین مبین اسلام برای انسان افزود: دین مبین اسلام برای انسان ارزش و احترام فوق‌العاده‌ای قائل است و در تعالیم جامع و کامل به مثابه به یک آیین بهزیستی به تمامی مسائل حیاتی انسانی از جمله بهداشت و سلامت عنایت خاص دارد.

امام جمعه بستان‌آباد با استناد به آیه 100 سوره مائده «قُلْ لَا يَسْتَوِي الْخَبِيثُ وَالطَّيِّبُ وَلَوْ أَعْجَبَكَ كَثْرَةُ الْخَبِيثِ ۚ فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» بیان کرد: در این آیه می‌خوانیم: «بگو: ناپاک و پاک برابر نيستند، هرچند فراوانى ناپاک تو را به اعجاب افكند. پس اى خردمندان، از خداى بترسيد، باشد كه رستگار شويد». قرآن می‌گوید انسان سالم و با شخصیت سالم به طور طبیعی گرایش به پاکی و بهداشت و بهره‌مندی از چیزهای پاک و پاکیزه دارد و کسانی که از بهره‌گیری از چیزهای پاک و بهداشتی خودداری می‌ورزند در حقیقت پیروان شیطان هستند که تحت القائات او از سلامت روحی دور افتاده‌اند. محبوب بودن افراد پاکیزه و تمیز و بهداشتی در درگاه خداوند از نشانه‌های اهمیت و ارزش بهداشت در اسلام است.

حجت‌الاسلام رضوی در پایان رعایت بهداشت در اسلام را ضروری دانست و تأکید کرد: بهداشت در اسلام از مهم‌ترین اصولی است که بر همگان رعایت آن لازم و ضروری است و نه یک حکم عادی بلکه حکم لازم و قانونی اجباری به‌شمار می‌رود.