نگرش قرآن به «أرحم الراحمین»

ذکر «أرحم‌الراحمین» مؤمنان نشان می‌دهد که آنان خدا را مهربان‌تر از هر کسی نسبت به خود می‌دانند و به علم او به مصالح‌شان و قدرت و بخشندگی‌اش ایمان دارند. عبارت «یا أرحم الراحمین» را بسیار در پایان دعاهای خود گفته‌ایم. عبارتی که باورهای توحیدی زیبایی را در خود نهفته دارد. «أرحم الراحمین» در آیات متعددی از قرآن کریم آمده است؛ از جمله در سوره انبیاء آیه ۸۳ از زبان حضرت ایوب(ع) «وَأَیُّوبَ إِذْ نَادَى رَبَّهُ أَنِّی مَسَّنِیَ الضُّرُّ وَأَنتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ؛ و ایوب را [یاد کن] هنگامى که پروردگارش را ندا داد که به من آسیب رسیده است و تویى مهربانترین مهربانان».
باید به نقشه‌های خدا و برنامه‌های او اعتماد کنیم و بدانیم که هرچه از جانب دوست آید، همه به صلاح و خیر ماست. پس راضی به رضای او باشیم و امور خود را به دستان آگاه و حکیم او بسپاریم و در سختی‌ها از رحمت خدا نا امید نشویم.

حجت‌الاسلام والمسلمین قهرمان احمدی، امام جمعه باسمنج، در گفت‌‌وگو با ایکنا از آذربایجان شرقی، اظهار کرد: خدا رحم و احسان را به بندگان خویش ارزانی داشته و این رحم و احسان در میان بندگان دارای مراتبی است تا جایی که مادران از این هدیه الهی بیشتر بهره برده‌اند. رحمت در خدا به معناى احسان و نعمت است و ارحم الراحمین به معناى بالاترین درجه احسان بخشایشگری است.

وی با استناد به آیه 128 سوره توبه «لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ»، هر آينه پيامبرى از خود شما بر شما مبعوث شد، هر آنچه شما را رنج مى‌دهد بر او گران مى‌آيد. سخت به شما دلبسته است و با مؤمنان رئوف و مهربان است»، گفت: خدا تا جایی که امکان داشته باشد در حق بندگان خود لطف و مهربانی دارد.

امام جمعه باسمنج، با اشاره به بی‌نیازی انسان برای شروع باور کردنِ مهربانی خدا، بیان کرد: ما برای شروع «باورکردنِ مهربانی خدا» به استدلال زیاد نیاز نداریم؛ به تفکر نیاز داریم. ما نمی‌خواهیم مهربانی خدا را اثبات کنیم، زیرا همه قبول داریم که خدا مهربان است، بلکه به «باورکردن مهربانی خدا» و «لذت‌بردن از مهربانی خدا» نیاز داریم.

وی گفت: امام جعفرصادق(ع) فرمودند: همانا براى خداوند فرشته‌‏اى است كه به او اسماعیل مى‏‌گویند و او در آسمان دنیا ساكن است هرگاه بنده هفت‌بار بگوید یا ارحم الراحمین، اسماعیل مى‌‏گوید: خداوند كه ارحم الراحمین است صدایت را شنید حاجتت را از او بخواه.

حجت‌الاسلام احمدی، ضمن بازگو کردن چاره ساز بودن خداوند برای بیچارگان تأ کید کرد: فقط خداست که نیازها را برآورده می‌کند و بیچارگان را چاره‌ساز است.

مهربانی خدا حد و مرز ندارد

حجت‌الاسلام حسن مرسلی، امام جمعه صوفیان، در گفت‌وگو با ایکنا، اظهار کرد: مهربانی خدا حد و مرز ندارد ما انسان‌ها هستیم که برایش با کارها و اعمال مختلف خود حد و مرز تعیین می‌کنیم. خدا مهربانیش را به واسطه قوانین مشخص در این دنیا به انسان‌ها نشان می‌دهد، هر کسی به این قوانین عمل کرد، در سایه مهربانی خدا قرار می‌گیرد. این مسئله عدالت خدا رو هم برقرار می‌کند.

وی با اشاره به لزوم دلیل برای پرستش افزود: پرستش، دليل مى‌خواهد و معبود بايد برتر و بالاتر از عابد باشد، پرستيدن مخلوقات يا انسان‌هايى مثل خودمان، دليل و امتيازى ندارد.

مرسلی افزود: در آیه شریفه 194سوره اعراف خداوند می‌فرماید: «إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ عِبَادٌ أَمْثَالُكُمْ ۖ فَادْعُوهُمْ فَلْيَسْتَجِيبُوا لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ،آنهايى كه جز اللّه به خدايى مى‌خوانيد، بندگانى چون شمايند. اگر راست مى‌گوييد، آنها را بخوانيد، بايد شما را اجابت كنند».

مرسلی از نقص کلیدی مؤمنان برای بهره بردن از دین خود گفت و ادامه داد: نقص کلیدی مؤمنان که موجب می‌شود از دین‌شان خوب بهره نبرند، این است که به رحمانیت و مهربانی خدا توجه کافی ندارند. معبودى شايسته‌ پرستش است كه نيازهاى بنده و مخلوق را برطرف كرده، او را رشد دهد و بين او و معبود روابط دو طرفه باشد.

وی با اشاره به فرموده پیامبراکرم(ص) افزود: «خلایق، عیال خدا هستند، پس محبوب ترین آنها کسی است که به عیال خدا بیشتر سود برساند و اهل خانه ای را مسرور و شادمان سازد».

مرسلی، آفرینش انسان را بهانه‌ای برای آسایش مخلوقات دانست و اظهار کرد: خداوند کریم با آفرینش انسان، تمام مخلوقات خویش را برای آسایش بندگانش قرار داد تا با آرامش بیشتر مسیر رشد و تعالی روحی و معنوی را پشت سر بگذارند و با درجات عالی روحی برای یکدیگر منشأ خیر و سعادت شوند.