نگرش قرآن به خیرخواهی

خيرخواهى در فرهنگ انسان ساز اسلام از منزلتى والابرخوردار شده، در رديف اصول اخلاق اجتماعى جاى مى‌گيرد و نصيحت‌گر مقامى بس رفيع مى‌يابد. خيرخواهى گاهی با نصيحت هم معناست و نصيحت يعنى درخواست عمل يا سخنى كه مصلحتِ كننده آن كار و گوينده آن سخن را در پى داشته باشد يا دعوت به آنچه كه صلاح مخاطب در آن باشد و نهى از چيزى كه تباهى و فساد در پى دارد، بنابراين، ناصح و خيرخواه كسى است كه به كردار و گفتار نيک راهنمايى كند.

انسان مسلمان باید خود را در غم و شادی دیگران شریک بداند؛ یعنی آنچه را برای خود می‌خواهد، برای دیگران نیز بخواهد و آنچه را برای خود آرزو می‌کند، برای دیگران نیز آرزومند باشد. در این حال، اگر موفقیت و کمالی نصیب دیگران شود، لذت می‌برد.

حجت‌الاسلام علی اکبر اکرمی، امام جمعه سراب در گفت‌‌وگو با ایکنا، از آذربایجانشرقی اظهار کرد: هدف نهايى خیرخواه، بايد قُرب به خدا باشد و بندگانش را براى رهپويى به سوى او نصيحت كند زيرا منبع خير و بركت جز او نيست و هر كار نيكى به سوى او مى‌رود و به او مى‌پيوندد.

وی از منزلت والای خيرخواهى در فرهنگ انسان ساز اسلام گفت و افزود: خيرخواهى در فرهنگ انسان ساز اسلام از منزلتى والا برخوردار شده، در رديف اصول اخلاق اجتماعى جاى مى‌گيرد و نصيحت‌گر مقامى بس رفيع مى‌يابد.

اکرمی ادامه داد: خداوند در آیه 8 سوره ممتحنه فرموده: «لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ» خدا شما را از نيكى‌كردن و عدالت‌ورزيدن با آنان كه با شما در دين نجنگيده‌اند و از سرزمينتان بيرون نرانده‌اند، باز نمى‌دارد. خدا كسانى را كه به عدالت رفتار مى‌كنند دوست دارد.

امام جمعه سراب به افزون شدن گستره بندگی خداوند با خیرخواهی اشاره کرد و گفت: با خیرخواهی گستره بندگی خداوند بیشتر می‌شود و این تنها ناصح نیست كه بندگی می‌كند؛ بلكه نصیحت پذیرها نیز در مسیر بندگی قرار می‌گیرند.در این راستا رسول اکرم(ص) می‌فرمایند: «آنچه برای خود می پسندی، برای دیگران نیز بخواه».

اکرمی خداوند را خیرخواه دانست و افزود: باید خیرخواه همه مخلوقات خداوند بود و همه مخلوقات را دوست داشت و این منافاتی با دوری از اعمال بدکاران ندارد و انسان مؤمن از عمل بد و نادرست مردم دوری می‌کند اما از این جهت که موجودات را خداوند آفریده و مظهر اویند همه را دوست دارد و نسبت به همه خیرخواه است.

خیرخواهی یک وظیفه دینی و اسلامی است

حجت‌الاسلام حسن مرسلی، امام جمعه صوفیان، در گفت‌وگو با ایکنا اظهار کرد: خیرخواهی فقط یک توصیه اخلاقی نیست؛ بلكه یک وظیفه دینی و اسلامی است و بر همگان لازم است در هر حال خیرخواه برادران مؤمن خویش باشند. انسان خیرخواه چون دارای نیّت پاک است هر روز از نظر روحی و روانی ترقّی و رشد بیشتری پیدا نموده، به خداوند نزدیکتر می شود.

وی ادامه داد: خداوند در آیه 55 سوره نور می‌فرماید «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَىٰ لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا ۚ يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا ۚ وَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذَٰلِكَ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ»، خدا به كسانى از شما كه ايمان آورده‌اند و كارهاى شايسته كرده‌اند وعده داد كه در روى زمين جانشين ديگرانشان كند، همچنان كه مردمى را كه پيش از آنها بودند جانشين ديگران كرد و دينشان را كه خود برايشان پسنديده است، استوار سازد و وحشتشان را به ايمنى بدل كند. مرا مى‌پرستند و هيچ چيزى را با من شريک نمى‌كنند و آنها كه از اين پس ناسپاسى كنند، نافرمانند.

امام جمعه صوفیان، خیرخواهی برای خدا را داشتن خلوص نیت در عبادت دانست و یادآور شد: خیرخواهی برای خدا را می‌توان اعتقاد درست به وحدانیت و یکتایی خداوند و داشتن خلوص نیت در عبادت و بندگی او بدانیم. مولای متقیّان علی(ع) فرمود «محبت، ثمره خيرخواهى است».

مرسلی، از نتیجه مفید خیرخواهی گفت و اظهار کرد: خیرخواهی آن گاه به نتیجه مفید می‌رسد كه شخص نصیحت شده، خیرخواهی دیگران را مورد توجه قرار دهد و به آن ترتیب اثر دهد.