جامعه مطلوب از دیدگاه قرآن

جامعه مطلوب و محبوب اسلامی، تضمین‌گر حقوق، آزادی، کرامت و امنیت همه انسان‌ها و گروه‌هایی است که با تنوع سلیقه‌ها، اندیشه‌ها و باورها در اندیشه زندگی مسالمت آمیز و عادلانه باشند. جامعه مجموعه‌ای از افراد انسانی است كه جهت مشتركی آنها را به هم پیوند دهد. در قرآن مجید از آن به امت تعبیر شده است و این اشتراک می‌تواند در دین یا آئین، زمان و عصر واحد یا مكان معین باشد یا هر چیز دیگر.

امت از نظر قرآن همان جامعه مطلوبی است كه مسلمانان به دنبال آن هستند و درپی تحقق این جامعه است كه مدینه فاضله برای انسانی كه قصد رشد در این جهان را دارد ظهور می‌یابد این جامعه كه صفت واحد برای آن ذكر شده در پناه یک پروردگار یگانه و هدف مشخص شكل می‌گیرد كه دارای برنامه‌ای دقیق و حساب شده است.

قرآن کریم و سایر آموزش‌های اسلامی الگوهای نمونه‌ای را به جوامع بشری ارائه کرده و از پیروان خود می‌خواهد كه آنها را سرمشق خود قرار داده و از آنها پیروی کنند. به وضوح می‌توان دریافت كه جامعه مطلوب در قرآن جامعه‌ای است كه بر اساس احكام اسلام بنا نهاده شده است كه خصوصیات و ویژگی‌هایی دارد و هدف نوشتن قسمتی از این ویژگی‌ها در حد اشاره است.

حجت‌الاسلام محمود شربیانی، امام جمعه عجب‌شیر در گفت‌وگو با ایکنا از آذربایجان شرقی، اظهار کرد: جامعه آرمانی و مطلوب جامعه‌ای است، تحت ولایت الهی که هدف آن رشد معنوی و مادی بشر است و همواره در مرحله رشد و شکوفایی قرار دارد. کرامت انسان‌ها در آن رعایت می‌شود، مردم به ولایت الهی و اطاعت از فرامین او جان می‌دهند و عدالت و تقوای الهی را در تمام شئون آن به پا می‌دارند. جامعه مطلوب و مورد نظر قرآن، جامعه بینش و اندیشه و فرهنگ است.

وی ادامه داد: خداوند در آیه 63 سوره فرقان فرمود: «وَعِبَادُ الرَّحْمَٰنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا بندگان خداى رحمان كسانى هستند كه در روى زمين به فروتنى راه مى‌روند و چون جاهلان آنان را مخاطب سازند، به ملايمت سخن گويند».

شربیانی، قرآن را پیام خدا به انسان دانست و ادامه داد: قرآن، پیام خدا به انسان است و برنامه نیکبختی فرد، خانواده و جامعه؛ از این رو، هم به شناخت فرد بهای بسیاری می‌دهد و هم به شناخت جامعه و مسایل و روابط و مناسبات اجتماعی.

امام جمعه عجب‌شیر، افزود: فرد چنان تحت تأثیر جامعه و جوّ غالب قرار می‌گیرد که در همه ابعاد بینش، گرایش، عواطف، جهت گیری‌ها، مهرورزی و بی‌مهری‌ها از جامعه خط می‌گیرد و نه تنها شایستگی و ناشایستگی دیگران، که شخصیت خویش را نیز ناخودآگاه بر اثر قضاوت جامعه ارزیابی می‌کند و همه را در آینه جامعه نظاره می‌کند.

وی ادامه داد: پیامبراکرم(ص) فرمودند: «مؤمنان در آفرینش و رحمت و عطوفتشان به مانند یک پیکرند که چون یکى زجر و ناراحتى پیدا کند دیگران نیز همچون او در زجر و ناراحتى باشند».

شربیانی، ضمن بازگو کردن دستاوردهای جامعه مطلوب، تأکید کرد: جامعه مطلوب و محبوب اسلامی، تضمین‌گر حقوق، آزادی،کرامت و امنیت همه انسان‌ها و گروه‌هایی است که با تنوع سلیقه‌ها و اندیشه‌ها و باورها در اندیشه زندگی مسالمت آمیز و عادلانه باشند.

جامعه مطلوب، جامعه‌اى سرشار از عدالت، آرامش و صفا است

حجت‌الاسلام سید حسن موسوی، مدرس حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با ایکنا از آذربایجان‌شرقی، اظهار کرد: جامعه مطلوب، از آرزوهاى دیرین بشر است؛ جامعه‌اى سرشار از عدالت، آرامش، صفا و صمیمیت که کرامت انسان در آن تأمین شود و همه اعضایش در مسیر رشد مادى و معنوى به دور از خطا و لغزش گام بردارند.

وی به اثرات جامعه بر فرد در زندگی اجتماعی  اشاره کرد و افزود: فرد بر اثر زندگی اجتماعی، سخت تحت تأثیر و نفوذ عمیق و همه جانبه جامعه قرار می‌گیرد و در همه ابعاد حیات از محیط اجتماعی تأثیرپذیر است و شرایط و وضعیت جامعه و محیطی که فرد در آن دیده به جهان می گشاید و رشد می‌یابد.

وی با استناد به آیه 70 سوره فرقان گفت: خداوند در این آیه می‌فرماید: «یُضَاعَفْ لَهُ الْعَذابُ یَوْمَ الْقِیامَةِ وَیَخْلُدْ فِیْهِ مُهاناً اِلاَّ مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلاً صَالِحاً فَاُولئِکَ یُبَدِّلَ اللَّهُ سَیِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَکانَ اللَّهُ غَفُوْراً رَّحِیْماً مگر آن کسانی که از گناه توبه کنند و عمل صالح به جای آرند، پس خدا گناهان آنها را بدل به حسنات گرداند، و خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است».

موسوی، ادامه داد: دین اسلام نسبت به امور اجتماعی و همکاری و همیاری افراد جامعه، حساسیت فراوانی از خود نشان داده است و احادیث فراوانی در مورد اهتمام مسلمانان به امور جامعه و همدیگر وجود دارد.

این مدرس حوزه، ضمن بازگو کردن ارمغان نظام حکومتی مطلوب، افزود: ارمغان نظام حكومتى مطلوب در اسلام، استقلال، سربلندى و عزت اسلامى است، همان عزت و سربلندى كه به طور كامل از آن خداست. امام جعفرصادق(ع) فرمودند: «آن گاه كه دو مومن باهم ملاقات كردند، از ميان اين دو آن كس كه برادر ايمانى‌اش را شديدتر دوست مى دارد ارزشمندتر است».

موسوی، سعادت عمومی را با ظهور جامعه مطلوب اسلامی امکانپذیر دانست و تصریح کرد: ظهور جامعه مطلوب اسلامى با اهداف و اصول مذكور از ديدگاه قرآن و حديث، سعادت عمومى و صلح جهانى و خير و بركت را براى همگان به ارمغان خواهد آورد.