بارقه‌هایی از فعالیت فرهنگی شاخص در صفحات مجازی قرآنیان
این ماه‌ها که شیوع کرونا بسیاری از فعالیتهای حضوری و فیزیکی را در زمینه‌های مختلف از جمله قرآن کریم با مشکلات جدی مواجه کرده است، نگاهی به صفحات مجازی برخی قاریان و فعالان قرآنی، بارقه‌هایی از فعالیت فرهنگی تمیز، آتش به اختیار و مردمی را پیش روی چشم قرار می‌دهد.
به گزارش ایکنا، این ماه‌ها که شیوع کرونا بسیاری از فعالیتهای حضوری و فیزیکی را در زمینه‌های مختلف از جمله قرآن کریم با مشکلات جدی مواجه کرده است، نگاهی به صفحات مجازی برخی قاریان و فعالان قرآنی همچون احمد ابوالقاسمی، غلامرضا شاه‌میوه، امین پویا، محمدرضا پورزرگری و ... بارقه‌هایی از فعالیت فرهنگی تمیز، آتش به اختیار و مردمی را پیش روی چشم قرار می‌دهد.
در این فعالیت‌ها دست کم 10 نکته بارز به چشم می‌خورد:
1- هدف مشخص است؛ یعنی بر ارائه مطلب کارشناسی و تجربیات انباشته در حیطه تخصصی فرد که تعلیم و تعلم قرآن کریم است، تمرکز وجود دارد. نوعاً از ارائه مطالب سیاسی، جناحی و ... پرهیز می‌شود و یک قاری قرآن، آنگونه که در پیشانی صفحه خود نیز درج کرده است، فقط و فقط خدمت به ساحت قرآن را هدف قرار داده و صفحه شخصی مجازی خود را به گونه‌ای سامان داده است که مخاطب می‌داند در این صفحه چه محتوایی را می‌تواند، برداشت کند.
2- در این صفحات، جذب مخاطب به هر وسیله‌ای دنبال نمی‌شود، بلکه جذب مخاطب تنها از مجرای جذابیت‌های معنوی و زیبایی‌شناختی قرآن تعریف می‌شود. اگر جذب مخاطب به هر بهانه‌ای در اولویت قرار بگیرد، آنگاه صفحات فعالان قرآنی – که باید صفحه‌ای وزین، متین و باوقار باشد- خیلی زود مانند صفحات سایر اینفلواینسرهای مجازی، پر از مطالب زرد، سلبریتی‌پسند و عوامانه شود. آفتی که برخی قاریان فعال در فضای مجازی به آن دچار شدند، آنها با انتشار مطالب پراکنده، حاشیه‌ای و سلبریتی‌پسند، مخاطبان بسیاری کسب کردند، اما امروز، صفحات آنها دچار آشفتگی محتوایی، بی‌برنامگی و فقدان هویت شده است.
3- عناصر هنری و بصری در این صفحات به خوبی رعایت می‌شود؛ عموماً فرازهایی که قاریان این روزها در قالب فیلم کوتاه از خود به اشتراک می‌گذارند، با متن قرآن و ترجمه آن در داخل همان فیلم همراه است. بعضاً حتی با بهره‌گیری از مهارت‌های چندرسانه‌ای تصاویر طبیعی و آیات مصور الهی نیز به آن افزوده می‌شود(مانند فرازهای امین پویا). همچنین برخی اساتید نیز اشتراک مطالب آموزشی خود را با ساخت کلیپ(واجد عکس و متن) همراه می‌کنند که در تأثیر بر مخاطب بسیار اهمیت دارد. (مانند کلیپ‌های آموزشی غلامرضا شاه‌میوه)
4- هم‌افزایی با صفحات سایر فعالان مجازی وجود دارد؛ به گونه‌ای که بدون تشکل‌یافتگی خاص و برنامه‌ریزی سازمانی، فعالیتهای قرآنی فعالان قرآنی کشورمان دائماً در صفحات یکدیگر بازنمایی می‌شوند. این بازنمایی و اشتراک‌گذاری، نه تنها منجر به تقویت انس و الفت میان جامعه قرآنی می‌شود و تصویری وحدت‌آمیز از فعالان قرآنی به عموم مردم منعکس می‌کند، منجر به تقویت اعتماد به نفس و انگیزه قاریان نیز می‌شود.
5- مرکززدایی، توجه به مناطق مختلف کشور و در حاشیه‌ماندگان وجود دارد. بسیاری از مناطق کشور با وجود نهادهای متعدد قرآنی، از داشتن کلاس‌های آموزش حرفه‌ای قرآن، محافل منظم انس با قرآن، امکانات دیجیتالی(مثل رایانه و لوح فشرده) و ... محروم هستند، اما برگزاری لایوهای آموزشی در اینستاگرام می‌تواند آنها را به راحتی از محتوای تخصصی قرآنی بهره‌مند کند. همچنین ارتباط با قاریان و فعالان مؤسسات قرآنی در استان‌های مختلف از جمله اقداماتی است که در صفحات برخی قرآنیان دیده می‌شود(مانند صفحه احمد ابوالقاسمی) که البته نیاز به تقویت و گسترش دارد.
6- تعامل با مخاطب در سطح خوبی است؛ برگزاری لایوهای تعاملی و پاسخگویی به دایرکت و کامنت‌های مختلف، مؤید این امر است. فعالیت مجازی در زمینه قرآنی و به طور عام، برنامه‌سازی قرآنی و معارفی به قالب‌شکنی و طرح‌ریزی بستر تعاملی با مخاطب نیاز دارد. ارتباط یک‌سویه و سنتی، حتی غنی‌ترین مفاهیم دینی را نیز به انزوا می‌کشاند و نمی‌تواند به شکل اثربخش نسل جوان – به خصوص قشر خاکستری آن را – جذب مباحث دینی و قرآنی کند.
7- توجه به سبک زندگی(life style) وجود دارد؛ انتشار تصاویر از حالات مختلف زندگی روزانه، سفرهای تبلیغی و ترویجی، شرکت در جلسات و محافل مختلف، بازنمایی وضعیت خانواده و فرزندان که در تمام این موارد، قرآنی‌بودن و قرآنی‌زیستن، عنصر اصلی محتواست، مخاطب را به سامان دادن یک زندگی قرآنی ترغیب می‌کند.(مانند صفحه مهدی غلام‌نژاد)
8- اتفاقات جدید در عرصه قرآنی به خوبی رصد می‌شود و نسبت به آن موضع‌گیری می‌شود؛ اتفاقی که پیش از این با احتیاط فراوان انجام می‌شد یا اساساً صورت نمی‌گرفت. به‌روز بودن قاریان و فعالان قرآنی در عرصه مجازی، باعث می‌شود که گاه آنها حتی از رسانه‌ها نیز پیشی بگیرند و تحلیل‌های کارشناسی آنان، بدون تشریفات خاصی در رسانه‌ها انعکاس یابد.
9- زمان‌شناسی و تزریق منظم محتوا؛ به گونه‌ای که امروز صفحه مجازی بسیاری از فعالان موفق قرآنی در عرصه مجازی، با کندی یا تندی شدت جریان ارائه محتوا مواجه نمی‌شود. رفتار سینوسی و شدت و ضعف‌گرفتن مکرر ارائه اطلاعات در یک صفحه مجازی می‌تواند منجر به ریزش مخاطب شود. آنها عموماً در مناسبت‌های ملی و مذهبی، مناسبت‌های قرآنی (مثل سالروز وفات قاریان، ایام مسابقات) و ... محتوای متناسب را ارائه می‌کنند و علاوه بر آن، با شیبی منظم، در طول هفته یا شبانه‌روز به گذاشتن استوری یا پُست اقدام می‌کنند.
10- مردمی‌بودن و رها بودن از مصلحت‌اندیشی‌های سازمانی، ویژگی اصلی این فعالیت‌هاست؛ به گونه‌ای که به هیچ‌یک از سازمان‌ها یا نهادها وابستگی مادی و معنوی وجود ندارد، بلکه روحی کلی که ضامن حفظ مصلحت جامعه قرآنی و انگیزه دلسوزانه‌ای که برای ترویج قرآن کریم وجود دارد، شاکله اصلی فعالیتهای مجازی آنان را تشکیل می‌دهد.
در کنار این اتفاقات مثبت، توجه به سه عامل مهم می‌تواند اثربخشی فعالیتهای مجازی قرآنیان را بیشتر کند:
1- توجه به مسائل اجتماعی، مشارکت در فعالیتهای خیر و امور جهادی از سوی قرآنیان و بازنمایی آن در صفحات مجازی، نیاز به تقویت دارد. اقدام به نذر فرهنگی و نذر کتاب از سوی رحیم خاکی، قاری بین‌المللی می‌تواند تجربه خوبی از این اقدامات باشد.
2- حضور بانوان و توجه به فعالیتهای قرآنی بانوان در صفحات مجازی قاریان، آن هم در شرایطی که مسئله بانوان به یکی از نقاط آسیب‌پذیر فرهنگی تبدیل شده است، می‌تواند منجر به شکوفایی هرچه بیشتر استعدادهای سرشار بانوان مؤمن و قرآنی کشورمان شود.
3- فعالیت مجازی مسئله‌محور می‌تواند گامی تکمیل‌کننده برای فعالیتهای فعلی قرآنیان در فضای مجازی باشد؛ به گونه‌ای که هر یک از اساتید و فعالان قرآنی بر یک نیاز جامعه در زمینه قرآن تمرکز کند و از موازی‌کاری مجازی در این زمینه پرهیز شود. یک استاد بر تجوید، دیگری بر صوت، استاد دیگر بر لحن و ... تمرکز کنند تا عمق فعالیتهای تخصصی بیشتر و اثربخشی آنها گسترده‌تر باشد. به این منظور حتی شاید برگزاری جلسه‌ای میان قرآنیان در این زمینه خالی از لطف نباشد.
انتهای پیام
