به گزارش ایکنا، کتاب «فلسفه اخلاق در دایره عقل و دین؛ فرانظریه یکپارچگی اخلاق» پژوهشی نو در فلسفه اخلاق است، که با نقد نظریههای مشهور در اخلاق هنجاری، نظریهای بدیل را پیش مینهد. به طور اجمالی میتوان محتوای این کتاب را در پنج موضوع خلاصه کرد:
۱) ارائه نظریهای جدید با عنوان «نظریه چتری هنجار اخلاقی»
۲) تعریفی ترکیبی از حسن و قبح، با تمایز نهادن میان حسن زیباییشناختی و حسن اخلاقی و دیگر معانی حسن
۳) نقد نظریههای مشهور اخلاق هنجاری، بر اساس کتاب و سنت
۴) استنباط نظریه اخلاق هنجاری، از متون اسلامی
۵) ارائه نظریهای هنجاری، متناسب با فرهنگ تشیع
مطالب این کتاب در پنج فصل سامان یافت است که در دو بخش جای گرفتهاند: بخش اول: رویکردی کاملا فلسفی دارد و طبیعتا با روش عقلی، در پی فلسفه ورزی در حوزه اخلاق هنجاری است. در این بخش از قواعد استدلال فلسفی پیروی شده، و اگر در پارهای موارد، دلیل یا شاهدی از کتاب و سنت آمده، صرفا از باب تأیید است و نه استدلال.
این بخش شامل سه فصل است: فصل اول نگاهی کلی به اخلاقیات دارد و ضمن بیان نیاز به فلسفه اخلاق مروری بر مسائل آن میکند. در فصل دوم نگاهی به پنج نظریه معروف در حوزه اخلاق هنجاری شده است و پس از معرفی رایجترین تقریرهای هر نظریه، مشکلات آنها نیز بیان شده است. در فصل سوم نظریه اخلاق هنجاری مقبول از منظر عقلی، مطرح و بررسی شده است، یعنی فرانظریه یکپارچگی اخلاق که چون از بسیاری از اشکالات دیگر نظریات در امان و مزایای آنها بهرهمند است و به نحوی همه آنها را در بر میگیرد، میتوان آن را نظریه چتری هنجاری اخلاقی نامید.
اما بخش دوم کتاب، نظریهای را در حوزه اخلاق هنجاری به اسلام و تشیع نسبت میدهد. در این بخش با شیوه کل نگری و نظر انداختن در مجموعه ادله شرعی، تلاش شده تا نظریهای از متون دینی استنباط شود که بتوان برای آن حجت شرعی آورد. ناگفته نماند که در این حوزه، به ادله نقلی بسیاری میتوان استناد کرد که همه آنها را نمیتوان در چنین کتابی گنجاند و افزون بر این ضرورتی هم برای این کار نیست و میتوان به قوی ترین آنها نوع نمون هستند و می توانند اقناع نظری ایجاد کنند، اکتفا کرد. این بخش دو فصل دارد که شامل فصل چهارم و پنجم کتاب میشود.
فصل چهارم، نگاهی دوباره به نظریات، پنج گانه مشهور دارد، اما این بار از منظر کتاب و سنت به آنها پرداخته میشود. در فصل پنجم نظریه چتری هنجار اخلاقی بر پایه کتاب و سنت، مطرح و ادله قرآنی و روایی آن بررسی شده است. در انتها نیز قرائتی متناسب با فرهنگ تشیع از آن ارائه شده است.
در بخشی از پیشگفتار مؤلف این اثر آمده است: این کتاب هم کاری است در حوزه فلسفه اخلاق و هم در مبانی اسلامی و شیعی اخلاق. به عبارت دیگر هم شایسته عنوان فلسفه اخلاق است و هم سزاوار عنوان فلسفه اخلاق اسلامی است. در بخش فلسفه اخلاق، تنها از روش عقلی استفاده میشود و به مبانی و ادله نقلی و متنی استناد نمیشود. اما در بخش دوم تلاش می شود نظریهای قابل استناد به اسلام عرضه شود که در عین حال قابل استدلال عقلی است، یعنی همان ادله عقلی که در بخش اول آمد، پشتیبان این نظریه است.
رابطه میان دلیل عقلی و دلیل نقلی، رابطهای دو سویه و دیالکتیکی است و از یکدیگر تغذیه میکنند. شأن دلیل عقلی، تقدم بر دلیل نقلی است، اما این مربوط به ابتدای راه است. در ادامه نقل به کمک عقل میآید و موجب رشد آن میشود. چنان که با رشد عقل فهم بهتر ادله نقلی میسر میشود و چارچوبهای بهتری برای فهم و تفسیر این ادله فراهم میآید.
در اخلاق هنجاری نیز همین وضعیت حاکم است. با این حال این موضوع همواره مورد توجه بوده که حجیت دلیل عقلی، به استدلال و برهان است، ولی حجیت دلیل نقلی به استناد تاریخی و ظهور دلالی و ارتباط خانوادگی میان ادله است. به دیگر سخن در مقام ارزیابی، معیارهای متداول در هر عرصه مورد استفاده قرار گرفته است.
یادآور میشود، «فلسفه اخلاق در دایره عقل و دین؛ فرانظریه یکپارچگی اخلاق» تألیف حجتالاسلام والمسلمین هادی صادقی به همت پژوهشگاه قرآن و حدیث و انتشارات کتاب طه به بهای 70 هزار تومان به زیور طبع آراسته شد. علاقهمندان برای خرید میتوانند از طریق نشانی فروشگاه اینترنتی اقدام کنند.
انتهای پیام