نیایش در ادب فارسی/ ۶
بوشهریان: منبع اصلی فیض الهی در شعر امروز فراموش شده است
رئیس خانه شعر و ادبیات گفت: گرایش شیعه این است که ائمه را واسطه فیض می‌دانند و این واسطه‌گری تا حدودی باعث شده منبع اصلی که همان خداوند است، فراموش شود.
مهدی بوشهریان، رئیس خانه شعر و ادبیات خانه شعر و ادبیات در گفت‌وگو با ایکنا درباره نیاش‌ها و شعرهای توحیدی گفت: در حال حاضر اشعار توحیدی در زیرمجموعه شعر آیینی حضور دارد، اما تعداد آن‌ها بسیار اندک بوده و یا دیده نمی‌شود و یا شاعر آن را منتشر نمی‌کند. در حالی که در ادبیات کهن آثار مستقلی با عنوان نیایشنامه، الهی‌نامه و ... منتشر می‌شد و یا مطلع دیوان‌ها با نیایش پروردگار آغاز می‌شد و این سنتی دیرینه بود. وی با اشاره به دلایل این مسئله بیان کرد: یکی از دلایل این مسئله، دور بودن شاعر از فضای توحیدی است. زیرا شاعران آیینی هم اغلب ائمه اطهار(ع) را مدح و ثنا می‌گویند و پروردگار جلوه کمرنگی در شعرهای آن‌ها دارد. البته این مسئله فقط به شاعران برنمی‌گردد ما در دیگر گونه‌های ادبی نیز چه در حوزه ادبیات و چه پژوهش و نقد ادبی آثار زیادی نمی‌بینیم.
بوشهریان ادامه داد: نظام آموزشی و تربیتی ما نیز به اندازه‌ای که به فرهنگ اهل بیت (ع) تأکید کرده، به بحث توحید توجه نداشته و در حد همان کتاب‌های درسی باقی مانده و رابطه خالق و مخلوق چندان مورد توجه قرار نگرفته است.
- بیشتر بخوانید
وی تصریح کرد: در گذشته تا دوره قاجار در ابتدای مراسم آیینی حمد و نیایش و ثنای پروردگار یک سنت بود و بعد به ذکر مصیبت اهل بیت(ع) و آل‌الله می‌پرداختند، اما در مراسم امروزی آیینی غیر از سخنران اصلی، در سخنان نه مداح و نه شاعر هیچ حمد و ثنایی دیده نمی‌شود. ممکن است در میان آن‌ها شاعران و مداحان انگشت‌شماری باشد، اما چندان رایج نیست. البته این مسئله را باید از مجمع شاعران اهل بیت و مداحان جویا شد.
نویسنده «نامه‌های بی‌جواب» در ادامه گفت: صدا و سیمای ایران غیر از شبکه قرآن یا رادیو معارف نیز در برنامه‌های خود به همین شکل عمل می‌کنند و به این مسئله توجهی ندارند که آن معصوم از سر عبودیت و بندگی پروردگار به آن فعل دست زده است. البته گرایش شیعه این است که ائمه را واسطه فیض می‌دانند و این نکته مهمی است و این واسطه‌گری تا حدودی باعث شده منبع اصلی که همان خداوند است، فراموش شود.
وی برگزاری کنگره و جشنواره شعر در این زمینه را بی‌تأثیر دانست و افزود: برگزاری جشنواره و کنگره‌های ادبی شاید به تولید اشعاری در زمینه نیایش و توحید بینجامد. اما تأثیر عمیقی نه بر جامعه و نه ادبیات نخواهد داشت. این مسئله باید از پای‌بست اصلاح شود.
نویسنده «بر سمند خیال» ادامه داد: اگر دقت کنید پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها شعر‌ها و نیایش‌های سعدی و مولانا را زیر لب زمزمه می‌کردند، مثنوی می‌خواندند و بخش‌های توحیدی آن را از حفظ بودند. اما نسل امروز ما چه می‌خواند و چه می‌سراید. اشعاری که به صرف زیبایی‌شناسی خلق شده‌اند و اغلب به معشوق زمینی می‌پردازند.
رئیس خانه شعر و ادبیات خانه شعر و ادبیات در ادامه به نمونه‌هایی از نیایش‌های شاعران کهن و معاصر اشاره کرد و گفت: اصل حمد و ثنا‌ها برای سعدی است و همچنین نیایش‌های فردوسی، عطار، مولانا و نظامی گنجوی شعر‌هایی مملو از حمد و ثنای پروردگار سروده‌اند که بسیار باشکوه و الهام‌بخش هستند. از امروزی‌ها هم می‌توان به شاعران نسل اول انقلاب از جمله قیصر امین‌پور، حبیب‌الله چایچیان، سلمان هراتی، سیدحسن حسینی، علیرضا قزوه و محمدرضا سنگری اشاره کرد اما این‌ها تک مضراب‌هایی در حوزه ادبیات هستند که تعدادشان اندک است.
بوشهریان در پایان یادآور شد: اغلب توحیدیه‌ها و تحمیدیه‌ها متعلق به ادبیات کهن است و در شعر امروز به ویژه شعر نو موضوعات روز مورد توجه بوده و این گونه ادبی به فراموشی سپرده شده است.
انتهای پیام مطالب مرتبط
