از مدرسه یوسفیه تا دارالقرآن‌الکریم رضوی + فیلم
مدرسه دو درب معروف به مدرسه «یوسفیه» مرکز تحصیل طلاب علوم دینی بوده که این بنای تاریخی در سال ۸۱ به مرکزی برای آموزش‌های قرآنی در حرم مطهر رضوی اختصاص یافت.
ساختمان دارالقرآن الکریم آستان قدس رضوی، در واقع همان بنای تاریخی مدرسه دو درب، در جنوب‌غربی حرم مطهر رضوی و در ضلع شمال‌شرقی صحن جمهوری اسلامی مقابل مدرسه پریزاد واقع است. نام اصلی این مدرسه «یوسفیه» بوده که بعدها به مدرسه «دو در» (دارای دو در ورودی و خروجی است) معروف شد. این بنا از بناهای دوره تیموریان در عصر شاهرخ میرزای گورکانی است. بانی مدرسه غیاث‌الدین خواجه بهادر، از امرای خراسان بوده که در سال ۸۴۳ هجری قمری مدرسه را بنا نهاد. در این مدرسه دو نفر از امیران معروف عهد تیموری – امیر یوسف خواجه بهادر و امیرسیدی مدفون هستند. در حال حاضر این مدرسه به‌عنوان دارالقرآن در جهت اجرای برنامه‌های متنوع قرآنی فعالیت دارد.
این مدرسه نام‌های دیگری نظیر «امیرسیدی» و «یوسفیه» دارد. اکنون این مدرسه در حوزه حرم مطهر رضوی قرار گرفته و جلسات و فعالیت‌های قرآنی در آن انجام می‌شود. اما در گذشته در حاشیه بازار زنجیر و مقابل مدرسه پریزاد و مسجد گوهرشاد قرار داشت. بانی مدرسه، فرزند یکی از سرداران تیمور به نام «امیر شیخ علی بهادر» بوده که در تصرف خراسان به‌ویژه کلات کمک‌های بسزایی به تیمور کرده است. همین مطلب موجب شد که حکومت برخی از شهرهای ولایت توس در خاندان او موروثی شود.
«امیر غیاث‌الدین یوسف خواجه بهادر» فرزند امیر شیخ علی بهادر، در زمان بایسنغر بن امیر شاهرخ به ولایت توس منصوب شد. وی در سال ۸۴۳ هجری قمری دستور ساخت مدرسه «دودر» را داد که در واقع حرکتی برای جاوید ساختن نام خویش بود؛ زیرا علاوه بر کار عام المنفعه، در جنوب مدرسه دو گنبدی ساخته که در زیر یکی از آن‌ها آرامگاه اوست.
این بنا از لحاظ زیبایی، کاشی‌کاری و نقاشی‌ها، بسیار خیره‌کننده ساخته شده است. این نمونه زیبای سبک معماری آجرتراشی در عصر تیموری است و هم‌دوره با ساخت مسجد جامع گوهرشاد برای تحصیل طلاب علوم دینی احداث شده است و مدتی به نام بانی اولیه‌اش به «یوسف خواجه» یا «یوسفیه» و سپس به‌علت وجود دو ورودی در شرق و غرب مدرسه به مدرسه «دودر» مشهور شده است.
این مدرسه دو گنبد دارد که در دو ضلع جنوبی و در بین این گنبدها سنگ قبری با تاریخ ۸۴۶ به نام یوسف خواجه بهادر قرار گرفته است. مهدی سیدی، از مورخان نامور خراسان، معتقد است که این مدرسه و گورهای آن متعلق به خانواده امیرشیخ علی بهادر است. این مدرسه پس از آسیبی که در زلزله ۱۰۸۴ دید، به امر مادر شاه سلیمان صفوی مرمت شد.
«مدرسه دودر» به مساحت ۵۰۰ متر مربع دارای ۳۲ حجره در دو طبقه و با دو گنبد آبی آسمانی در ضلع جنوبی است. تزئینات کاشی معرق و نره آن زیبایی خاصی دارد. این مدرسه تا سال ۱۳۷۹ ه.ش طلبه‌های بسیاری در خود پروراند تا سرانجام تعطیل شد. اکنون این فضا به دارالقرآن‌الکریم شهرت یافته است.
مساحت دارالقرآن‌الکریم ۵۰۰ متر مربع در دو طبقه و شامل ۳۲ حجره است. این مدرسه هم‌اکنون در مرکز مجموعه اماکن و بیوتات حرم مطهر رضوی قرار گرفته که به دستور تولیت عظمای آستان قدس رضوی مرمت شده است. فضای مدرسه دو درب از سال 81 برای آموزش علوم قرآنی و حدیث در اختیار اداره آموزش علوم قرآن و حدیث قرار گرفته است و در حال حاضر محافل انس با قرآن و کلاس‌های آموزشی این اداره در این مکان برگزار می‌شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمسعود میریان، مدیر مرکز دارالقرآن الکریم آستان قدس رضوی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، با اشاره به تاریخچه مرکز دارالقرآن، اظهار کرد: بنای فعلی دارالقرآن در سال 843 هجری قمری و همزمان با مسجد گوهرشاد در جوار حریم رضوی تاسیس شد و محل تحصیل طلاب علوم دینی و نشر علوم اسلامی بود، این بنا در سال 81 هجری شمسی به دستور تولیت وقت آستان قدس رضوی، مرحوم آیت‌الله عباس واعظ طبسی، به‌عنوان دارالقرآن الکریم آستان قدس رضوی اختصاص یافت.
وی ادامه داد: اکنون این مرکز محل برگزاری کلاس‌های آموزش قرآن، محافل قرآنی است و اکثر اقدامات قرآنی در این مدرسه به‌صورت متمرکز مدیریت و همه فعالیت‌های قرآنی در این مرکز رصد و در حرم مطهر اجرا می‌شود.
میریان ادامه داد: مدرسه «دو در» در صحن جمهوری حرم مطهر رضوی و نزدیک به مضجع شریف حضرت رضا(ع) واقع شده و محل آموزش‌های فعالیت‌های قرآنی و رشته‌های مختلف قرآنی است.
مدیر مرکز دارالقرآن کریم آستان قدس رضوی افزود: در حال حاضر مرکز دارالقرآن کریم رضوی 16 کلاس مجهز دارد که قرآن‌آموزان مشغول فراگیری رشته‌های مختلف قرآنی هستند.
وی بیان کرد: همچنین برنامه‌های قرآنی بسیاری در این مرکز داریم که توسط خادمیاران قرآنی در حال برگزاری است. این برنامه‌ها شامل تلاوت‌های اذان‌گاهی، اذان اوقات شرعی، ترتیل‌خوانی، برپایی محافل قرآنی، پاسخگویی مسائل شرعی و شبهات قرآنی، مشاوره قرآنی، برگزاری کلاس‌های تفسیر و بیان معارف قرآنی است.
میریان بیان کرد: ویژه برنامه برای زائرین با عنوان «طرح تلاوت قرآن برای امام مهربان» که شامل تلاوت‌های درخواستی زائرین است، همچنین همخوانی قرآن توسط گروه‌های مختلف قرآنی، «طرح با هم قرآن بخوانیم» در ساعات مختلف روز و تلاوت دسته‌جمعی سور قرآنی نیز در این مرکز انجام می‌شود و خوشبختانه به‌طور عمده فعالیت‌های قرآنی یک گسترش خوبی را شاهد است و علاوه بر این نیز در فضای حرم مطهر خدمات قرآنی به زائرین ارائه می‌شود.
مدیر مرکز دارالقرآن‌کریم آستان قدس رضوی تصریح کرد: یکی از مهمترین اقداماتی که در سال جاری در دست اجرا است، طرح نهضت ملی آموزش قرآن کریم، با عنوان «من قرآن را دوست دارم» است که با همکاری اعتاب مقدسه حرم حضرت معصومه(ع)، آستان مقدس احمدبن موسی(ع)، حرم عبدالعظیم حسنی(ع) و آستان مقدس امامزادگان و بقاع شاخص سراسر کشور، مسجد مقدس جمکران و بعثه مقام معظم رهبری همزمان با سالروز ولادت امام رضا(ع) آغاز به کار خواهد کرد.
وی ادامه داد: سامانه طرح ملی «من قرآن را دوست دارم»، همزمان با ولادت حضرت رضا(ع) رونمایی و علاقه‌مندان می‌توانند از طریق ثبت‌نام در سامانه «من قرآن را دوست دارم» از آموزش‌های خودآموز این طرح بهره‌مند شوند، ضمن اینکه پس از برگزاری آزمون نیز به شرکت‌کنندگان در این طرح گواهینامه اعطا و به قید قرعه به فراگیران جوایزی اهدا خواهد شد.
میریان در خصوص برگزاری کلاس قرآنی در سنین مختلف، گفت: ثبت‌نام در دارالقرآن در رشته‌های مختلف و از سنین قبل از دبستان انجام می‌شود. برای سنین قبل از دبستان در رده سنی پنج سال تمام، آموزش قرآن به سبک قصه و بازی در مهدالرضاها صورت می‌گیرد.
مدیر مرکز دارالقرآن کریم آستان قدس رضوی ابراز کرد: طرح «شباب الرضا(ع)»، «شکوه تلاوت رضوی»، رشته‌هایی از جمله روانخوانی، تجوید، ترتیل‌خوانی، حفظ، صوت و لحن که در سنین مختلف برای علاقه‌مندان در نظر گرفته شده است که می‌توانند با مراجعه حضوری به بخش آموزش دارالقرآن و یا از طریق سایت مرکز اقدام به ثبت‌نام در رشته مورد علاقه خود کنند.
وی اضافه کرد: رشته‌های هنری از جمله نقاشی، خطاطی نستعلیق، تذهیب، معرق و... نیز در مرکز دارالقرآن آموزش داده می‌شود که افراد علاقه‌مند نیز می‌توانند در این کلاس‌ها شرکت کنند، که ثبت‌نام در حال حاضر آغاز شده و در طول فصل تابستان ادامه خواهد داشت.
انتهای پیام
