بطحایی: «پرونده کارآگاه عاشق» ایرانیزه شده است نه ایرانی

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین سیداحمد بطحایی، پژوهشگر ادبی، در نشست نقد و بررسی کتاب «پرونده کارآگاه عاشق» که در کتابفروشی نشر کتاب آمه شب جمعه 24 دی برگزار شد، گفت: در ابتدا می‌خواهم از ایرج پزشک‌زاد یادی کنم که نویسنده درخشان و کم‌نظیری بود. وی مردم را با خود همراه و اقبال خواص را به خود جلب کرد. این کار را مهام میقانی نویسنده کتابی که درباره آن حرف می‌زنیم نیز انجام داده است.

وی افزود: ما دو نوع ادبیات داریم. ابتدا ادبیات عامه‌پسند. دوم ادبیاتی که در آن تعمق وجود دارد و حتماً باید دانشی داشته باشیم تا با آن ارتباط برقرار کنیم. من با این نظر که کتاب «پرونده کارآگاه عاشق» اثری ایرانی است چندان موافق نیستم، بلکه آن را اثری ایرانیزه شده می‌دانم. نمی‌گویم اثر ایرانی نیست اما آن را صرفاً نمی‌توان کتابی با شاخصه‌های تماماً ایرانی دانست.

این پژوهشگر ادبی ادامه داد: این کتاب مرا به یاد دو کتاب عامه‌پسند چارلز بوکوفسکی و در رویای بابل براتیگان انداخت که در آنها نیز کارآگاه شخصی دارای مشکلات زیاد است و حتی توانایی پرداخت اجاره خود را ندارد موردی که در کتاب قبلی نویسنده هم روی داده بود. داستان‌پردازی و قصه‌گویی نویسنده مرا جذب خود کرده است، چون وقتی کتاب را می‌خوانیم اصلاً خسته نمی‌شویم و تا انتها آن را ادامه می‌دهیم. در ضمن در این کار تعدد شخصیت وجود دارد، شخصیت‌هایی که همگی شناسنامه‌دار هستند. جالب است شخصیت‌ها به اندازه‌ای زیاد هستند که من نام آنها را می‌نوشتم تا روی آنها دقیق شوم.

بطحایی تأکید کرد: در این کتاب نویسنده خودش را در اثرش افشا می‌کند. در حقیقت نویسنده خودش را در حال نمایش دادن است. این ویژگی را هم در ظاهر و هم در رفتار قهرمان قصه و نویسنده می‌توان مشاهده کرد. در مرحله بعد بازنمایی جامعه و عصر خودش است. در کتاب، نویسنده دنیای پیرامون خود را به تصویر می‌کشد. برای همین این مسئله را امتیاز کارش می‌دانم که توانسته به خوبی زمان خود را تصویر کند. نکته بعدی نگاه همه‌جانبه و چندبعدی از شخصیت‌هایی متفاوت است.

وی تصریح کرد: جامعه‌ای که در این «پرونده کارآگاه عاشق» ترسیم می‌شود چند خصوصیت دارد. ابتدا اینکه بی‌قاعده و درهم‌ریخته است. این مسئله را در فرم کار هم می‌توان مشاهده کرد. البته مطمئن هستم این کار عامدانه از طرف نویسنده رخ داده است. ویژگی دیگر اینکه آدم‌ها در این رمان راضی نیستند. این مسئله نیز تنها به طبقه فرودست مختص نمی‌شود، بلکه در همه طبقات دیده می‌شود. این مسئله نیز باعث می‌شود جامعه رشد ارگانیک نداشته باشد. نکته پایانی که می‌خواهم درباره این کتاب بیان کنم ‌این است که هیچکدام از شخصیت‌ها امنیت ذهنی ندارند.