حج نماد وحدت مسلمانان و اعلام برائت از کفار و مشرکان است

 

 

برای بررسی بیشتر اهمیت تقریب و وحدت شیعه و سنی با حجت‌الاسلام والمسلمین محمد مبشری عارف، استاد حوزه و دانشگاه به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.

 

 

وقتی خطاب قرآن این است که امت پیامبر(ص) باید یک امت واحد باشد و در آیه شریفه هم آمده است: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا ۚ وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنْتُمْ عَلَىٰ شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَكُمْ مِنْهَا ۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ؛ و همگی به رشته (دین) خدا چنگ زده و به راههای متفرّق نروید، و به یاد آرید این نعمت بزرگ خدا را که شما با هم دشمن بودید، خدا در دل‌های شما الفت و مهربانی انداخت و به لطف و نعمت خدا همه برادر دینی یکدیگر شدید، و در پرتگاه آتش بودید، خدا شما را نجات داد. بدین گونه خدا آیاتش را برای راهنمایی شما بیان می‌کند، باشد که هدایت شوید»(آل عمران/ 103) لذا انسان باید به محکمات الهی چنگ بزند و اختلافات را کنار بگذارد و روشن است که این محکمات سبب می‌شود که در اختلافات، به این محکمات استناد کرده و به آن بپردازند. 

 

جهان اسلام دشمنانی دارد که روزانه علیه شیعه و اهل سنت فعال هستند و کشتارهای اهل سنت کویته پاکستان و فلسطین و کشتار شیعیان در مناطقی دیگر نشان می‌دهد که برای دشمن، شیعه و سنی تفاوتی ندارد لذا مسلمانان باید این دشمن مشترک را شناسایی کنند، خوب بشناسند و مسائل مختلفی که بین آنها به وجود می‌آید را به دست خودشان حل کنند.

 

 

بزرگترین نوع فتنه این است که دشمنان بخواهند عالم اسلام را بدون کمترین هزینه به جان هم بیندازند. یکی از اساتید به ما می‌گفت در ثانیه‌های ابتدایی که پنکه روی دیوار را روشن می‌کنیم، می‌توانیم با دست، پره‌های پنکه را بگیریم اما اگر شروع به چرخیدن کرد دیگر گرفتن آن خسارت‌بار است و ممکن است به دست آسیب بزند. یکی از کارهایی که فتنه‌گران یهود و صهیونیست انجام می‌دهند این است که می‌گویند باید بین مسلمانان اختلاف بیندازیم چون اختلاف سبب نابودی آنها و از سوی دیگر رشد ما می‌شود.

 

آنها در برخی از کشورها، شیعه‌کشی راه می‌اندازند و می‌گویند کار سنی‌هاست و در برخی کشورها سنی‌ها را می‌کشند و می‌گویند کار شیعیان است. لذا با کمترین هزینه به اهداف خود می‌رسند. در اینجا هم عالم اسلام باید توجه داشته باشد که هیچگونه اختلافی نباید سبب شود که مسلمانان دچار فتنه و اختلافی شوند که نتیجه آن بهره‌برداری دشمنان باشد.

 

وقتی اختلافی درون اتوبوس اسلام که شیعه و سنی روی صندلی آن نشسته‌اند روی می‌دهد مشکل چندان مهمی نیست و حتی می‌تواند مسئله‌ای را حل کند اما اگر این اختلافات سبب شود که لاستیک‌های اتوبوس پنچر ‌شوند، اینجا دیگر اختلاف ابلهانه است. من معتقد نیستم که نباید در مورد اختلافات صحبت کرد یا علت آن را بررسی نکرد، بلکه باید مراقب باشیم وقتی که قرار است اختلافی مطرح شود این اختلاف سبب غفلت از حرکت ماشینِ اسلام نشود چون این ماشین از کار می‌افتد و این کاری است که صهیونیست‌ها آن را دنبال می‌کنند.

 

 

این دقیقاً همان نیروسازی‌هایی است که ما با عنوان شیعه انگلیسی یا لندن‌نشین مطرح می‌کنیم، چون گاهی به صورت جاسوس فعالیت دارند. لذا مردم باید حواسشان باشد که اگر کسی حتی از بزرگان، همان هدفی را دنبال کند که آمریکا و صهیونیسم دنبال آن هستند، چه بداند و چه نداند مزدور دشمن است.

 

 

اهل بیت همواره شدیدترین برخورد را با کسانی داشته‌اند که می‌خواستند اختلافات را پررنگ کنند و یکی از توصیه‌های مشترک امام صادق(ع) و امام رضا(ع) این است که اختلاف نظرها را در جایی که دشمنان متوجه می‌شوند مطرح نکنید بلکه با هم دوست باشید و اگر مطلبی دارید در جلسات خصوصی مطرح کنید. عالم اسلام همانند یک خانواده است و اگر در یک خانواده پدر و مادر و برادر و خواهر دچار اختلاف شدند این اختلاف را به خیابان نمی‌کشانند که نامحرم متوجه آن شود. 

 

بنابراین می‌توانیم اختلاف مذاهب را درون عالم اسلام بپذیریم اما در برون، امت واحده باشیم. روش اهل بیت(ع)، مناظره بود و این مناظره علمی، سبب رشد علمی می‌شود. در روایت هم به ما توصیه شده «اتْرُكِ الْمِرَاءَ وَ إِنْ كُنْتَ مُحِقّاً» یعنی مراء را ترک کنید اگرچه حق با شما باشد. این بالاترین دستوری است که انسان می‌تواند در محیط‌های علمی که دیگران سوء استفاده می‌کنند، عملیاتی کند. بنابراین نباید در مباحثی همانند اختلاف فتاوا، مباحثات علمی در دانشگاه‌ها و حوزه‌ها این اختلاف نظرها منجر به صدور فتاوای خشن برای از بین بردن یکدیگر شود. آمریکا و اسرائیل دنبال این هستند که  در میان دو مذهب این اختلاف را ایجاد کنند و تکفیری‌ها هم از همین ناحیه متولد می‌شوند.

 

 

خدای متعال حج را نماد یک گردهمایی سالانه امت اسلام برای نشان دادن وحدت ظاهری و باطنی به همه عالم  قرار داده است. البته حج نماد ظاهری این وحدت است و قلب، جایی است که بعد از این مراسم باید به صورت واقعی وحدت را در آن نشان داد. لذا خداوند حج را قرار داده که اتحاد داخلی و برائت از کفار و مشرکان را نشان دهد بنابراین نکته بسیار مهمی که در حج وجود دارد همان مسئله وحدت است. در قرآن کریم هم آمده است: «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ؛ محمد پيامبر خداست و كسانى كه با اويند بر كافران سختگير و با همديگر مهربانند»(فتح/ 48) لذا اگر کسی از ما سؤال کند حج به چه معناست، در جواب می‌گوییم که حج تفسیر این آیه است.