فتوای تاریخی و بیانیه روشنگرانه دفتر امام خمینی(ره)

به گزارش ایکنا، سلمان رشدی، نویسنده مرتد کتاب موهن «آیات شیطانی»، صبح روز جمعه، 21 مردادماه، هنگامی که قصد سخنرانی در مرکز «چوتوکوآ» را در غرب نیویورک داشت، هدف حمله مردی ناشناس قرار گرفت و بر اثر ضربات چاقو به گلو و شکم به شدت آسیب دید.

ساعاتی پس از این اتفاق پلیس نیویورک اعلام کرد ضارب «هادی مَطر» نام دارد که 24 ساله با اصالت لبنانی و ساکن نیوجرسی است.

وقوع این اتفاق تاریخی ایجاب می‌کند که یک بازخوانی از شخصیت سلمان رشدی و رمان «آیات شیطانی» و چرایی صدور فتوای اعدام امام خمینی(ره) علیه او انجام شود.

سلمان رشدی، متولد ۱۹۴۷ میلادی، نویسنده کتاب آیات شیطانی است که در آن، شخصیت پیامبر اسلام(ص)، صحابه و همسران او و جبرئیل را مورد اهانت قرار داد. او در شهر بمبئی هند در خانواده‌ای مسلمان دنیا آمد اما تعلق خاطری به اسلام و به طور کلی دین نداشت و در چهارده سالگی برای ادامه تحصیل به انگلیس رفت و پس از چندی تبعه آنجا شد.

آیات شیطانی پنجمین کتاب سلمان رشدی است که برای اولین بار در 26 سپتامبر سال 1988 میلادی مطابق با 4 مهرماه 1367 شمسی، به سفارش انتشارات صهیونیستی وایکینگ پنگوئن با دستمزد ۵۸۰۰۰۰ پوند، منتشر شد.

سلمان رشدی در این کتاب مقدسات اسلامی و مسلمانان را با دست‌مایه افسانه غرانیق، در قالب یک داستان بلند و در ۹ فصل، به گونه‌ای اهانت آمیز و تمسخرآلود، به تصویر کشیده است که همین مسئله موجب اعتراضات گسترده مسلمانان جهان شد. او به صراحت در این کتاب به رسول خدا(ص)، صحابه و همسران پیامبر(ص) و نیز جبرئیل، توهین کرده است. در این کتاب حتی برخی جرایم مستلزم حد به پیامبر (ص) نسبت داده شده است.

انتشار رمان آیات شیطانی، واکنش‌های متفاوت و بسیاری در پی داشت که از جمله آنها اعتراضات مسلمانان در کشورهای مختلف جهان، ممنوعیت انتشار کتاب در برخی از کشورها، تهدید یا کشته شدن مترجمان کتاب، محکومیت سلمان رشدی توسط اسقف نیویورک، روزنامه رسمی واتیکان و همچنین خاخام‌های بلندپایه یهودی، صدور حکم اعدام توسط امام خمینی(ره)، تعیین جایزه یک میلیون دلاری برای اعدام سلمان رشدی از سوی بنیاد پانزده خرداد در بهمن ۱۳۶۷ و همچنین انتشار آثار انتقادی درباره این رمان است. همچنین در ۲۵ اسفند ۱۳۶۷، وزرای خارجه ۴۵ کشور مسلمان عضو سازمان کنفرانس اسلامی، کتاب آیات شیطانی را کفرآمیز دانسته و محکوم کردند.

در پی اعلام حکم اعدام سلمان رشدی از سوی امام خمینی(ره)، مصطفی مازح، جوان لبنانی در ۱۴ مرداد 1368 که قصد کشتن سلمان رشدی را داشت، پیش از رسیدن به محل اسکان سلمان رشدی جان خود را از دست داد.

به جرئت می‌توان صدور فتوای اعدام سلمان رشدی توسط حضرت امام(ره) را مهمترین اقدام در مقابل انتشار این کتاب موهن دانست. امام خمینی در 25 بهمن 1367 حکم تاریخی ارتداد سلمان رشدی و وجوب اعدام او را صادر کرد که متن این حکم چنین بود:

«بسمه تعالی‏

إنا لله و إنا إلیه راجعون‏

به اطلاع مسلمانان غیور سراسر جهان می‏ رسانم مؤلف کتاب «آیات شیطانی» که علیه اسلام و پیامبر و قرآن، تنظیم و چاپ و منتشر شده است، همچنین ناشرین مطلع از محتوای آن، محکوم به اعدام می ‏باشند. از مسلمانان غیور می‏ خواهم تا در هر نقطه که آنان را یافتند، سریعاً آنها را اعدام نمایند تا دیگر کسی جرأت نکند به مقدسات مسلمین توهین نماید و هر کس در این راه کشته شود، شهید است ان شاء الله. ضمناً اگر کسی دسترسی به مؤلف کتاب دارد ولی خود قدرت اعدام او را ندارد، او را به مردم معرفی نماید تا به جزای اعمالش برسد.

و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته

روح الله الموسوی الخمینی»

در روز 29 بهمن نیز دفتر حضرت امام خمینی(ره) با صدور اطلاعیه‌ای خطاب به مسلمانان ایران و جهان شایعات در مورد عفو سلمان رشدی پس از توبه را تکذیب و اعلام کرد که فتوای حضرت امام قتل وی واجب است که متن این اطلاعیه نیز به شرح ذیل بود:

«بسمه تعالی‏

رسانه‌‏های گروهی استعماری خارجی به دروغ به مسئولین نظام جمهوری اسلامی نسبت می‏‌دهند که اگر نویسنده کتاب آیات شیطانی توبه کند حکم اعدام درباره او لغو می‏‌گردد. امام خمینی- مدّ ظلّه- فرمودند: این موضوع صد در صد تکذیب می‏‌گردد. سلمان رشدی اگر توبه کند و زاهد زمان هم گردد، بر هر مسلمان واجب است با جان و مال تمامی همّ خود را به کار گیرد تا او را به دَرک واصل گرداند.

حضرت امام اضافه کردند: اگر غیر مسلمانی از مکان او مطلع گردد و قدرت این را داشته باشد تا سریعتر از مسلمانان او را اعدام کند، بر مسلمانان واجب است آنچه را که در قبال این عمل می‏‌خواهد به عنوان جایزه و یا مزد عمل به او بپردازند.»

حضرت امام (ره) با این اعلامیه، در واقع مهدورالدم بودن سلمان رشدی را اعلام کرده و خبر از حکم شرعی قضیه دادند. بر اساس موازین فقهی، قتل توهین‌کننده به پیامبر اکرم(ص) واجب است و اجرای قتل وی نیازی به اذن امام و حکومت اسلامی ندارد. توهین به سایر انبیای الهی نیز همین حکم را دارد و سلمان رشدی علاوه بر سبّ‌النبی، به خاطر انکار ضروری دین، مرتد نیز محسوب می‌شود.

در حقیقت حضرت امام (ره) حکم شرعی و فتوای خویش را بیان کردند. قطعاً ایشان در مقام قضا نبودند زیرا مخاطب خود را «مسلمانان سراسر جهان» قرار داده‌اند اما اگر به عنوان رهبر حکومت اسلامی ایران و در مقام قضا، مبادرت به صدور حکم اعدام می‌کردند، به جای آنکه مسلمانان سراسر جهان را مأمور پیگیری دستور خویش نمایند، قوه قضائیه یا قوه مجریه کشور ایران را مأمور اجرای آن می‌کردند.

به عبارتی ایشان در مقام یک مرجع تقلید و مفتی، به خاطر دفاع از حریم اسلام، مبادرت به صدور این حکم شرعی کردند و برداشت فقهی و علمی خویش را به جهان ارائه دادند. امام(ره) عملکرد مؤلف کتاب آیات شیطانی را «علیه اسلام و پیامبر و قرآن» می‌داند و به عنوان یک مسلمان از آنجا که دفاع از حریم اسلام بر هر مسلمانی واجب است، سلمان رشدی را مرتد و مستحق مجازات دانستند. (مهدی مؤمنی، تحلیل حقوقی فتوای امام خمینی(س) در مورد سلمان رشدی، پایگاه اطلاع‌رسانی جماران)

رهبر معظم انقلاب نیز در طول دوران زعامت رهبری بر تغییرناپذیر بودن حکم امام(ره) در خصوص سلمان رشدی تأکید کرده و فرمودند: «حکم تاریخی و تغییرناپذیر حضرت امام(رضوان‌اللَّه‌تعالی‌علیه) در مورد نویسنده‌ کتاب کفرآمیز آیات شیطانی و تعهد مسلمانان در سراسر جهان به اجرای این حکم اسلامی، نخستین ثمرات خود را در صحنه‌ی رویارویی اسلام با کفر جهانی نشان می‌دهد و استکبار غرب که حمله به مقدسات یک میلیارد مسلمان جهان را مقدمه‌‌ای برای تحقیر مسلمین و از بین بردن انگیزه‌های خیزش اسلامی در جهان قرار داده بود، به صورت مفتضحانه و گام‌به‌گام مجبور به عقب‌نشینی شده و ان‌شاءاللَّه با ادامه‌ مقاومت مسلمانان جهان، از این پس کسی جرأت اهانت به پیامبر معظم(ص) و مقدسات اسلامی را نخواهد یافت.

حکم اسلام در مورد نویسنده کتاب آیات شیطانی، همان‌گونه که حضرت امام (رضوان‌اللَّه‌تعالی‌علیه) فرمودند: «اگر توبه کند و زاهد زمان هم گردد»، ثابت است و چنین تشبثاتی که با همیاری بعضی افراد به ظاهر مسلمان صورت می‌گیرد، تغییری در این حکم الهی نخواهد داد.» ( 5 دی‌ماه 1369)

همچنین ایشان در سخنانی در 25 بهمن 1371 در دیدار جمعی از روحانیون و در سالگرد صدور فتوای امام (ره) فرمودند: «مدّتی [از فتوای ارتداد سلمان رشدی] گذشته است. آن نادان و نادان‌های طرفدارش، خیال می‌کنند قضایا تمام شده است. خیر؛ این قضیه تمام‌شدنی نیست. بنده همان وقت، در یکی از مصاحبه‌هایی که در اروپا انجام گرفت و از من پرسیدند که «این فتوای امام چگونه است؟» گفتم «امام، تیری را به طرف این مرد فاجر و هتّاک پرتاب کرد. این تیر، از چلّه کمان خارج شده و هدف‌گیری هم دقیق بوده‌است. دیر یا زود، این تیر به هدف خواهد رسید. بلاشک، باید این حکم اجرا شود و اجرا هم خواهد شد.» مسلمانانی که امروز بتوانند این موجود موذی و مضر را که به عنوان یک عاملِ پست‌فطرت و لئیم، برای یک حرکت ضدّ اسلامی عظیم ظاهر شد از سرِ راه مسلمانان بردارند، باید بردارند و مجازات کنند. الان هم وظیفه همه است. وظیفه همه کسانی است که این کار از عهده آنها برآید و دستشان به این شخص برسد.

حالا آنها دنبال اینند که آیا فتوای امام عوض شده است؟ مگر فتوا قابل عوض شدن است؟ مگر کسی می‌تواند نسبت به این قضیه با کسی معامله کند؟ دولت انگلیس بدش می‌آید؟ خوب؛ ما هم از خیلی از کارهای دولت انگلیس بدمان می‌آید! فلان دولت اروپایی ناراحت می‌شود؟ ما هم از بسیاری از کارهای آنها ناراحت می‌شویم. مگر ما قول داده‌ایم که هر کاری را که دولت انگلیس از آن بدش می‌آید انجام ندهیم!؟ دولت انگلیس، بیش از همه چیز، از استقلال ایران بدش می‌آید. اینها همان کسانی هستند که سال‌های متمادی در این مملکت خوردند و چاپیدند و حالا که مملکت مستقل است، ناراحتند. ما چه کار باید بکنیم؟ دولت انگلیس، اگر الان هم فرصت پیدا کند، دلش می‌خواهد بیاید در خلیج فارس، مثل زمان «لرد کُرزن» بایستد و برای دولت‌های اطراف خلیج فارس، از جمله ایران، دستور صادر کند! ملت ایران اجازه نمی‌دهد. حالا دولت انگلیس باشد، دولت امریکا باشد، هر قلدر دیگری باشد و بخواهد در امور ما، خواست‌های ما، اهداف ما، آرمان‌های بزرگ ما و مقدّسات ما دخالت کند! به آنها چه ربطی دارد!؟ آنها اگر بخواهند این حادثه و این مشکل را به راحتی حل کنند، باید آن شخص مرتدِّ ملحد را تحویل مسلمانان دهند و بگویند: «این، جرم و جنایتی کرده است. شما مسلمانان، هرچه مجازاتش است، انجام دهید.» این راه، عاقلانه است. این کار را باید بکنند. چرا نمی‌کنند؟ ما به آنها اعتراض داریم که چرا جلوِ حکم امام را گرفتند!؟ آنها چه اعتراضی می‌توانند داشته باشند!؟ اینها هشداری است برای من و شما. بدانید که اگر اندکی غفلت کنیم، دشمن علیه مقدّسات ما شروع به حمله و اقدام خواهد کرد.»

باید گفت صدور این حکم آغاز یک زندگی جهنمی و سیاه برای نویسنده این اثر شیطانی بود که تا امروز نیز ادامه دارد و اتفاق روز جمعه نشان داد که این فتوای تاریخی همچنان به قوت خود باقی است. تأثیر حکم مهم حضرت امام (ره) به نحوی بود که خود سلمان رشدی در مصاحبه‌ای با روزنامه انگلیسی «دیلی‌میل» درباره اولین احساسش پس از شنیدن حکم امام خمینی(ره)، می‌گوید: «حس خوبی نبود. حس کردم که من یک مرد مرده‌ام... قدم زدن بدون یک محافظ شخصی، رفتن به خرید، دیدن خانواده، پرواز با هواپیما و تمام این‌ها در آن زمان برای من غیرممکن بود».

«ران اوانس»، یکی از محافظان سلمان رشدی، نیز در کتاب خاطراتش در این رابطه می‌گوید: «سلمان رشدی از بیم جان خود جرئت نداشت هیچ کدام از دوستان و آشنایانش را ملاقات کند و حتی اجازه نمی‌داد پسر ۱۰ ساله‌اش ظفر به دیدار او بیاید.»

در پایان باید تأکید کرد که به تعبیر رهبر معظم انقلاب، هدف از انتشار این کتاب و حمایت ویژه از آن در دنیای غرب، عادی کردن اهانت به اسلام و مقدسات بود که «الهام الهی، آن مرد ربانی را وادار به آن حركت عظیم كرد و توطئه‌هایشان متوقف ماند... امام با آن فتوا، ناگهان همه‌ نقشه‌های اینها را نقش بر آب كرد. دنیای اسلام هم تأیید كرد و پیروی خودش را از فتوای امام نشان داد.» (25 بهمن 1371)