مجموعه فرهنگی تاریخی شیخ شهاب الدین اهری در 95 کیلومتری شمال تبریز، مرکز استان آذربایجان شرقی و در شهرستان اهر واقع شده و با فعالیتهای انجام شده برای بازدید گردشگران داخلی و خارجی آماده شده است.
این مجموعه که در بافت قدیمی مرکز منطقه اهر ارسباران قرار دارد به دلیل واقع شدن در شاهراه گردشگری منطقه ارسباران سالانه پذیرای هزاران گردشگر داخلی و خارجی است که امسال بازدید از این مجموعه فرهنگی و آثار تاریخی شهرستان، نسبت به سالهای گذشته از رشد قابل توجهی برخوردار است.
این مجموعه در دوره صفویه و به احتمال بسیار در روزگار شاه عباس اول بر مزار شیخ شهابالدین اهری، در شهر اهر ساخته شده اما آثاری از دورههای قبل (دوره ایلخانی) در آن وجود دارد و شامل ساختمانهای خود خانقاه، مسجد، ایوانی بلند، منارهها و تعدادی غرفه است.
ساختمان بنا شامل خانقاه، مسجد، ایوانی بلند، منارهها و غرفه های متعدد است. تاریخ بنا بدرستی معلوم نیست لیکن از قرن هفتم هجری قمری ساختمان بنا دارای تشکیلاتی بوده است. هرچند بعضی آن را منتسب به زمان شاه عباس صفوی میدانند ولی قدمت بعضی از قسمتها از جمله حصار سنگی مقبره و در شرقی به قبل از صفویه مربوط میشود.
مشخصات دوره ایلخانی که در این بنا دیده میشود عبارتند از بلندسازی ارتفاع بنا، تبدیل مقطع 4 ضلعی به 8 ضلعی بوسیله فیل گوششها در نقطه شروع گنبد، گنبد دو پوش. فضای بزرگی که زیر گنبد دو پوش قرار گرفته مقطعی مربعی شکل دارد که هر ضلع آن 11.20 متر و ارتفاع آن 18 متر و ضخامت دیوارهایش 1.30 متر بوده و در اصطلاح محلی به قوشخانه معروف است. در طرفین خانقاه اتاقهایی به ابعاد 6.30 * 9.60 متر و قرینه هم ساخته شدهاند که به چینیخانه ( محل نگهداری ظروف چینی ) معروف شده است.
مسجد شیخ شهابالدین اهری در ضلع شرقی صحن این بقعه ساخته شده است و دارای گچبریها و تزئینات نقاشی است. دور تا دور دیوار مسجد دستخطهایی وجود دارد که بین آنها دستنوشتههایی را از شیخ بهایی، شاه عباس سوم و ابوالقاسم نباتی تشخیص دادهاند.
این قسمت در شرق بقعه به ابعاد 90/60 * 30/9 متر واقع شده و با گچبریها و نقاشیهایی تزئین یافته و دور تا دور دیوارهایش حاوی دستخطهایی است که از میان آنها نوشتههای شیخ بهائی، شاه عباس سوم، ابوالقاسم نباتی شناخته شده است.
حصار سنگی مقبره بصورت مستطیلی شکل به طول 15.15 متر و به عرض 7.75 متر در دور صحن کشیده شده و با نقوش اسلیمی و هندسی بصورت مشبک حجاری شده و از شاهکارهای حجاری اسلامی است. در قسمت ورودی و در سمت راست کتیبهای با خط کوفی و با عنوان الله ـ محمد ـ علی بصورت حجاری دیده میشود.
شیخ شهابالدین محمود اهری فرزند احمد اهری در نیمه شعبان 580 هجری قمری در شهر اهر چشم به جهان گشود و در زادگاه خود رشتههای صرف، نحو، فقه، اصول و اخلق را در محضر ملاحسن اهری فرا گرفت.
سپس در 25 سالگی برای تکمیل مراحل علمی و عرفانی خود راهی بغداد شد و در محضر شیخ رکنالدین سجاسی به کسب فیض و کمالات معنوی پرداخت. وی پس از رسیدن به درجه قطب و با دستور استادش برای ارشاد و راهنمایی مردم به موطن خود بازگشت و به ارشاد و تعلیم پرداخت.
اثر مکتوبی نیز از این عارف اندیشمند بنام عشق نامه بجای مانده که متضمن عقاید و آرای عرفانی اوست. این عارف بزرگ در سال 665 هجری قمری چشم از جهان فروبست و در صحن خانقاه خود به خاک سپرده شد و از آن به بعد خانقاه وی بعنوان مقبره شیخ شهابالدین معروف شده است. از مریدان معروف وی میتوان از شیخ جمالالدین تبریزی، شیخ زاهد گیلانی، شیخ صفیالدین اردبیلی، باله حسن بنیسی و بابا فرج وایقانی نامبردهاند.
گزارش از امرعلی گل محمدی
انتهای پیام