تجلی حقانیت علی(ع) + فیلم

دوران حکومت کوتاه امام علی(ع) شاهد شکل‌گیری سه جنگ معروف جمل، صفین و نهروان میان مسلمانان بوده است؛ جنگ‌هایی که در عصر نبوی و نیز خلفای پیشین اثری از آنها دیده نمی‌شود. براساس شواهد تاریخی عدالت‌محوری حکومت علوی، پیروی از هواهای نفسانی برخی چهره‌های سرشناس از صحابه و نیز عدم درک درست از موقعیت مهم‌ترین علل جنگ مخالفان امام علی(ع) با ایشان بوده است.

مدت کوتاهی پس از به خلافت رسیدن امام علی(ع) و بیعت مردم با آن حضرت، طلحه و زبیر از یاران قدیمی پیامبر اسلام(ص) که در به‌دست آوردن سهمی از حکومت ناکام مانده بودند، بیعت خود را شکستند و به‌سوی مکه رهسپار شدند. آنان در مکه با عایشه همسر رسول خدا(ص) ملاقات کرده و با همدستی یکدیگر، مردم را به خونخواهی عثمان علیه امام علی(ع) فرا خواندند.

از آن طرف، چون امام از ماجرا آگاه شد، تجهیز قوا فرمود و درصدد دفع فتنه ناکثین برآمد. چون پیروان طلحه و زبیر شهر بصره را تصرف کرده و علیه امام شوریدند، سپاه حضرت نیز در مقابل آنان قرار گرفت. امیرالمؤمنین علی(ع) قبل از آغاز جنگ به میان هر دو صف لشکر آمد و به نصیحت عایشه و طلحه و زبیر پرداخت و عایشه را به‌خاطر بیرون آمدن از حریم حرم و طلحه و زبیر را بر شکستن بیعت ملامت فرمود، امام چون دید که صلح امکان‌پذیر نیست با آنان اتمام حجت کرد و از آن پس، آتش جنگ شعله‌ور شد. سرانجام پس از کشته شدن طلحه و زبیر و 16 هزار نفر از ناکثین و شهادت بیش از هزار یاور علی(ع)، این جنگ با پیروزی امام پایان پذیرفت، این جنگ به‌دلیل سوار بودن عایشه بر شتر نر، به جمل شهرت یافت.

انگیزه‌ی ناکثین در برپایی جنگ جمل علیه حکومت عدالت‌گستر حضرت علی(ع) را باید در ماهیت حکومت علی(ع) جست و ویژگی‌ها و خطوط اصلی حکومت حضرت را مورد بررسی قرار داد. حضرت علی(ع) خود در جمله‌ای می‌فرماید: «همانا این گروه(ناکثین) به‌خاطر نارضایتی از حکومت من به یکدیگر پیوسته و من تا هنگامی که بر اجتماع شما خوفناک نگردم صبر خواهم کرد.»

عایشه همسر پیامبر(ص) که در زمان خلیفه سوم یک وزنه‌ مؤثر سیاسی به حساب می‌آمد با حکومت علی(ع) مخالف بود، اما شرایط موجود، قدرت انقلابیون و همراهی افکار عمومی زمینه‌ای را به‌وجود آورد تا صحابه‌ رسول خدا دسته‌جمعی به خانه علی‌(ع) بروند و به آن حضرت بگویند که برای خلافت شایسته‌تر از او وجود ندارد.

عایشه از خلافت امام علی(ع) بیزار بود و در جریان محاصره منزل عثمان در حالی که او را «نعثل» می‌خواند خواهان قتل وی بود و فکر می‌کرد اگر عثمان کشته شود مردم با پسرعمویش طلحه بیعت خواهند کرد. او در زمان قتل عثمان به مکه مسافرت کرد. وقتی از قتل عثمان با خبر شد گفت: «نفرین بر عثمان، این سزای کارهایش بود.» او به خیال پیروزی طلحه به‌سوی مدینه حرکت کرد، ولی به او خبر دادند مسلمانان با حضرت علی(ع) بیعت کردند، عایشه به‌خاطر کینه‌ای که با علی(ع) داشت از این خبر بسیار خشمگین شد و فریاد کشید «به خدا سوگند عثمان مظلوم کشته شد و به خونخواهی او قیام خواهم کرد.»

حسد بر حضرت خدیجه(س) و فرزندان او، رقابت حضرت علی(ع) با پدرش(ابوبکر)، علی(ع) در قضیه افک به پیامبر اکرم(ص) پیشنهاد کرده بود که عایشه را طلاق بدهد، عداوت عایشه با فاطمه(س) از این جهت بود که مادرش خدیجه از پیامبر فرزند آورده بود ولی او زن پیامبر بود و صاحب فرزند نشده بود، علی(ع) فرمود اگر عایشه را برای خونخواهی عثمان فرامی‌خواندند که علیه کسی قیام کند اگر به جز من بود هرگز اجابت نمی‌کرد. (یعنی به‌خاطر کینه‌ای که با من داشت وارد عمل شد.)