فیلسوفی متخصص در حدیث و تفسیر قرآن + فیلم

تاریخ‌ دقیق‌ ولادت صدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی ملقب به ملاصدرا مشخص نیست اما وفات وی در ۷۰ سالگی و در ۱۰۵۰ قمری‌ و به‌ هنگامی بوده است که برای هفتمین بار به سفر حج می‌رفته یا از سفر باز می‌گشته است. آنچه به‌ یقین‌ از او می‌دانیم این است که او در شیراز از پدری صالح به‌‌نام‌ ابراهیم‌بن یحیی قوامی متولد شده است. صدرالدین محمدبن ابراهیم در نزد پدرش آموزش دید و پدر او را به فراگیری‌ دانش‌ تشویق‌ کرد. از بررسی زندگی صدرالمتالهین مشخص‌ می‌شود هنگامی که وی‌ در اصفهان می‌زیسته دارای مقام علمی‌ و عملی‌ ممتازی بود، زیرا در ابتدای ورود به حوزه اصفهان در درس شیخ بهاءالدین‌ عاملی‌ شرکت می‌کرد در حالی‌ که‌ هر فردی شایستگی‌ حاضر شدن در درس شـیخ‌ بهایی‌، شیخ‌الاسلام آن زمان را نداشت.

صدرالمتالهین چنان به علم اشتیاق داشت که همه اموالی‌ را که پدرش برجای گذاشته بود، در تحصیل آن‌ صرف‌ کرد و مکتب فلسفی ـ عرفانی را که در آن زمان پیروانی داشت، گسترش داد؛ مکتبی که حتی فردی مانند شیخ‌بهایی آن‌ را آشکار می‌ساخت. این مکتب در زمان‌ صدرالمتالهین‌ گسترش‌ یافت‌ و چنان‌ اشتیاقی را در او برانگیخت که راه را بر دیگر گرایش‌های او بست و از وی عارف و فیلسوفی یگانه و کم‌نظیری‌ پدید آورد.

در سده دهم هجری حکمت اسلامی به‌وسیله ملاصدرا دگرگونی یافت که می‌توان آن را یک جهش نامید. ملاصدرا بر پایه افکار فلاسفه و عرفای پیش از خود و بر پایه تعالیم دینی که در آیات الهی و روایات پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) آمده بود، موفق به پایه‌ریزی مکتب فلسفی خود شد و آن‌را مقابل نحله‌های فلسفی پیشین «حکمت متعالیه» نامید. ملاصدرا در طول عمر خود  گه‌گاه و به مناسبت‌هایی به تفسیر یکی از سوره‌های قرآن پرداخته و در دهه آخر عمر خود از اول قرآن آغاز کرده تا همه را به‌صورت یک تفسیر کامل درآورد ولی اجل مهلتش نداده است نام سوره‌ها و ترتیب زمانی و تقریبی تالیف آن‌ها بدین‌گونه است: ۱- سوره حدید، ۲- آیة‌الکرسی، ۳- سوره سجده، ۴- سوره زلزال، ۵- آیه نور، سوره یس، سوره طارق، ۶- سوره اعلی، ۷- سوره واقعه، ۸- سوره فاتحه، ۹- سوره جمعه، ۱۰- سوره بقره.

صدرالمتالهین، پایه‌گذار مکتب فلسفی «حکمت متعالیه» به عنوان سومین مکتب مهم فلسفی در جهان اسلام است. فیلسوفی که اندیشه‌اش پیوندگاه فلسفه مشاء و اشراق و کلام و عرفان اسلامی است. اگر حکمت و معرفت اسلامی را به رودخانه‌ای خروشان تشبیه کنیم؛ این رودخانه از فارابی و ابن سینا هستی یافته و با سهروردی، ابن عربی، میرداماد و شیخ بهایی سیراب گشته است. اما با صدرالدین شیرازی قوام پیدا کرده است. حکیمی که نامش به شایستگی بر سراپرده حکمت اسلامی می‌درخشد و حقیقتاً باید او را نگین حکمت ایران نامید.

ملاصدرا هفتمین بار در ۷۰ سالگی با شوق عجیبی، قصد سفر حج کرد. در راه به خودش می‌اندیشید، به عمری که سرکرده بود؛ به فرصت‌هایی که از دست داده بود به کارهایی که کرده بود: نوشتن بیش از ۵۰ کتاب و رساله، نقد و رد اصول معتبر و معروف فلسفی زمان و بنیان نهادن اصول جدید؛ پرورش تعداد زیادی شاگرد. ملاصدرا در آخرین سفر حج دچار بیماری شد و دار فانی را وادع گفت.