شیدای عترت + فیلم

آیت‌الله مرتضی حائری یزدی فرزند حاج شیخ عبدالکریم حائری، مؤسس حوزه علمیه قم به سال ۱۳۳۴ ق/ ۱۲۹۵ ش در سلطان‌آباد اراک فعلی دیده به جهان گشود. با هجرت آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم در سال ۱۳۰۱ ش به قم، همراه پدر به این شهر عزیمت کرد. در آن شهر مقدمات علوم دینی را نزد آیت‌الله سیدمحمدرضا گلپایگانی آغاز کرد و فقه و اصول را در نزد پدرش و آیات محقق داماد، گلپایگانی و امام خمینی پی گرفت. سپس وی به مدت پانزده سال متمادی در نزد آیات حجت تبریزی و محمدتقی خوانساری خارج فقه و اصول فراگرفت. او پس از طی این دوره خود از مدرسین برجسته حوزه علمیه قم شد و تا آخر عمر به این امر اشتغال داشت.

آیت‌الله حاج شیخ مرتضی حائری یزدی با امام خمینی رابطه‌ای دیرینه داشت؛ آنان به جز همکاری در هیئت مصلحین حوزه هر روز هنگام غروب آفتاب در مقبره شیخ فضل الله نوری در حرم حضرت معصومه(س) با یکدیگر ملاقات و گفت‌گو می‌کردند. ازدواج دخترش با آیت‌الله سیدمصطفی فرزند امام در سال ۱۳۳۵ ش بر این پیوند و ارتباط صحه گذاشت. با اعلام لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، منزل آیت‌الله حائری محل اجتماع علما برای اعتراض به این اقدام شد که توسط امام خمینی دعوت شده بودند. همراهی با نهضت امام خمینی در ماجرای دوم فروردین(کشتار فیضیه) ادامه یافت و آیت‌الله حائری همراه امام و آیات حاج شیخ عبدالنبی لنگرودی، گلپایگانی، محقق داماد، شریعتمداری، مرعشی نجفی، میرزاهاشم آملی و علامه طباطبایی اعلامیه ای علیه شاه صادر کردند.

او پس از سخنرانی ۱۴ خرداد ۱۳۴۲ رهبر فقید انقلاب به نزد وی رفت و از وی تجلیل کرد. با دستگیری رهبر کبیر انقلاب در ۱۵ خرداد، در اعتراض به این اقدام به حضرت عبدالعظیم(ع) مهاجرت کرد و در آنجا برای جلوگیری از محاکمه امام، استناد به مصونیت مراجع در قانون اساسی مشروطه را به علمای مهاجر پیشنهاد نمود. پس از تبعید امام فعالیت حائری متوقف نشد و او در مراحل مختلف پشتوانه‌ای برای نیروهای انقلابی بود؛ به‌طوری که در برگزاری مراسم بزرگداشت آیت‌الله سعیدی خراسانی در روز جمعه، ۲۲ خرداد ۱۳۴۹ شخصاً به پهن کردن فرش در مدرسه فیضیه اقدام کرد. همچنین در سال ۱۳۵۳ در جریان شهادت آیت‌الله غفاری روحانیون انقلابی با حمایت وی حوزه را تعطیل کردند.

با شهادت آیت‌الله سیدمصطفی خمینی در اول آبان ۱۳۵۶ آیت‌الله حائری در سوگ فقدان دامادش پیام تسلیتی به رهبر کبیر انقلاب ارسال کرد. همچنین با چاپ مقاله توهین‌آمیز روزنامه اطلاعات به ساحت امام خمینی به آن نویسندگان مقاله اعتراض کرد و به این مناسبت در ۱۸ دی ۱۳۵۶ در مسجد اعظم قم سخنرانی کرد که پس از آن راهپیمایی اعتراض‌آمیزی علیه رژیم توسط طلاب انجام شد و پس از فاجعه ۱۹ دی قم همراه آیات شریعتمداری، مرعشی نجفی و سیدصادق روحانی در منزل آیت الله ابوالقاسم دانش آشتیانی برای ایجاد آرامش در شهر و جلوگیری از کشتار مردم تبادل نظر کرد.

در پی پیروزی انقلاب اسلامی، آیت‌الله شیخ مرتضی حائری یزدی به‌عنوان نماینده مردم استان مرکزی در مجلس خبرگان رهبری برگزیده شد و در آن مجلس در گروه قوه مجریه عضویت داشت. ایشان پس از این مسئولیت تا هنگام فوت در روز 15 اسفند ۱۳۶۴ به جز تدریس سمتی نداشت. وی علاوه بر سال‌ها تدریس در حوزه علمیه قم به تألیف و ترجمه نیز اشتغال داشت و آثاری در علوم دینی از خود به یادگار گذاشته که عبارتند از رساله‌ای در حدیث رفع، رساله‌ای در مسئله تعاقب ایادی، کتاب ابتغاء الفضیله، دوره سه جلدی شرح بر عروة الوثقی، دوره اصول به نام مبانی الاحکام فی اصول الشرایع الاسلام و حاشیه بر کفایه و مکاسب.

این فقیه بزرگوار، بسیار قرآن تلاوت مى‌کرد به گونه‌اى که مى‌توان گفت بیشتر آیات آن را حفظ شده بود. بدین سبب گاهى سه جزء قرآن را در یک ساعت تلاوت مى‌کرد و در سه روز تمام قرآن را ختم مى‌نمود. آیت‌الله حاج آقا مرتضى حائرى پس از عمرى تلاش و کوشش در راه احیاى دین مبین اسلام و تربیت شاگردانى والامقام، در شب ۲۴ جمادى الثانى ۱۴۰۶ قمری (مصادف با ۲۵ اسفند ۱۳۶۴) روح پاکش به ملکوت اعلى پیوست.