ابوالقاسم عبدالعظیم بن عبدالله حسنی(ع) سال ۱۷۳ هجری قمری در شهر مدینه به دنیا آمد. پدر ایشان «عبدالله» و مادر ایشان «فاطمه» دختر «عقبه بن قیس» بودند. نسبت ایشان با چهار واسطه به امام حسن(ع) میرسد. به همین علت به نام حسنی شهرت یافتند. زندگی امامزاده عبدالعظیم حسنی(ع) از حیث تولد، تعداد امامانی که این بزرگوار آنها را درک کرده و نیز تاریخ دقیق وفاتشان بهطور مشخص و معین در منابع ذکر نشده است. این بزرگوار محضر امام موسی کاظم(ع)، امام هادی(ع) و امام محمدتقی(ع) را درک و از امام رضا(ع)، امام هادی(ع) و امام محمدتقی(ع) روایات و احادیث بسیاری نقل کردهاند.
این بزرگوار در نظر ائمه معصومین و علمای شیعه بهعنوان فردی دانشمند، راوی حدیث، مورد اعتماد(ثقه)، آگاه در مسائل دینی، آشنا به احکام قرآنی، دارای اعتقادات نیکو و صفای باطن شناخته میشدند. سرشارترین و حساسترین مقطع حیات حضرت عبدالعظیم(ع)، دوران امام هادی(ع) بوده است. گرچه امام هادی(ع) بخشی از عمر خویش را در یک منطقه حفاظت شده نظامی و تحت نظر، در سامرا گذراند و در آن دوران، امکان ارتباط شیعیان با آن حضرت، کمتر و با مشکلاتی همراه بود، اما عبدالعظیم حسنی(ع) در همان زمان هم به محضر امام هادی(ع) میرسید و از ایشان رهنمود میگرفت.
حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع) از دانشمندان شیعه و از راویان حدیث ائمه معصومین(ع) و از چهرههای بارز و محبوب و مورد اعتماد، نزد اهل بیت عصمت(ع) و پیروان آنان بود و در مسائل دین، آگاه و به معارف مذهبی و احکام قرآن، شناخت و معرفتی وافر داشت. ستایشهایی که ائمه معصومین(ع) از وی به عمل آوردهاند، نشاندهنده شخصیت علمی و مورد اعتماد اوست؛ حضرت امام هادی(ع) گاهی اشخاصی را که سؤال و مشکلی داشتند، راهنمایی میفرمودند که از حضرت عبدالعظیم الحسنی(ه) بپرسند و او را از دوستان حقیقی خویش میشمردند و معرفی میفرمودند.
در آثار علمای شیعه نیز، تعریفها و ستایشهای عظیمی درباره او به چشم میخورد، آنان از او بهعنوان عابد، زاهد، پرهیزکار، ثقه، دارای اعتقاد نیک و صفای باطن و به عنوان محدثی عالیمقام و بزرگ یاد کردهاند؛ در روایات متعددی نیز برای زیارت حضرت عبدالعظیم(ع)، ثوابی همچون ثواب زیارت حضرت سیدالشهدا، امام حسین (ع) بیان شده است.
زمینههای مهاجرت حضرت عبدالعظیم(ع) از مدینه به ری و سکونت در غربت را باید در اوضاع سیاسی و اجتماعی آن عصر جستجو کرد؛ خلفای عباسی نسبت به خاندان حضرت پیامبر(ص) و شیعیان ائمه(ع) بسیار سختگیری میکردند، یکی از بدرفتارترین این خلفا، متوکل بود که خصومت شدیدی با اهل بیت(ع) داشت، و تنها در دوره او چندین بار مزار حضرت امام حسین(ع) را در کربلا، تخریب و با خاک یکسان ساختند و از زیارت آن بزرگوار جلوگیری به عمل آوردند. رحلت عبدالعظیم حسنی در ۱۵ شوال سال ۲۵۲ ه.ق در زمان امام هادی(ع) بوده است. آنچه درباره چگونگی رحلت عبدالعظیم حسنی آمده، دو قول مرگ طبیعی و شهادت را روایت کرده است. نجاشی نقل میکند: عبدالعظیم بیمار شد و از دنیا رفت. شیخ طوسی نیز میگوید: عبدالعظیم در ری وفات یافت و قبر او در آنجاست.
انتهای پیام