پدر مرثیه‌سرایی عاشورایی + فیلم
محتشم کاشانی شاعر پارسی‌گوی قرن دهم هجری و پدر مرثیه‌سرایی ایران است که با ترکیب‌بند عاشورایی «باز این چه شورش است» به شهرت و محبوبیت رسید.
کمال‌الدین علی محتشم کاشانی از شاعران قرن دهم هجری و از قصیده‌سرایان معروف دربار شاه طهماسب صفوی بود که به مشهورترین شاعر مدیحه‌سرای شیعه تبدیل شد. وی با سرودن اشعار مذهبی به‌ویژه مرثیه‌ای درباره واقعه کربلا، به سبکی نو در شعر آیینی و شهرت و محبوبیتی مضاعف در میان مردم دست یافت. تا به امروز نیز ترکیب‌بند معروف «باز این چه شورش است که در خلق عالم است» منقوش بر کتیبه‌هایی است که مساجد و تکایا را در ایام عزاداری امام حسین(ع) با آن سیاه‌پوش می‌شوند. این مرثیه به جهت ماندگاری و تأثیرگذاری بسیار در دیماه سال ۱۳۹۷ خورشیدی در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسید.
از این جهت، محتشم را پدر مرثیه‌سرایی عاشورایی ایران می‌دانند و مزار وی در زادگاهش، مورد احترام بسیاری از علاقه‌مندان به شعر و ادب پارسی است. از سوی دیگر، مقرنس کاری و کاشی‌کاری‌های آرامگاه محتشم و گنبد زیبای فیروزه‌ای آن، به‌عنوان یک اثر تاریخی همواره مورد توجه گردشگران قرار گرفته و به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی کاشان معرفی شده است. وی در خانواده‌ای متمکن متولد شد و در جوانی حرفه پدر (تجارت پارچه) را دنبال کرد؛ اما علاقه و اشتیاق وی به شعر و ادبیات پارسی باعث شد تا شاعری را پیشه خود کند. مدتی مداح دربار شاه طهماسب صفوی بود و برخی معتقدند به پیشنهاد شاه، به سرودن اشعار مذهبی روی آورد.
تلاش محتشم در سرایش شعر مذهبی به‌ویژه در رثای اهل بیت پیامبر اسلام(ص)، به ایجاد سبکی نو منجر شد و شاعران بسیاری را نیز به این سمت و سو سوق داد. به‌طوری که به یکی از بزرگترین شعرای ایرانی تبدیل شد که شهرتش به خارج از مرز‌های ایران نیز رسید. وی را معروف‌ترین شاعر مرثیه‌گوی ایران و به عبارت دقیق‌تر «پدر مرثیه‌سرایی عاشورایی ایران» لقب داده‌اند و مرثیه دوازده‌بندی شهدای کربلا را پراستقبال‌ترین اثر منظوم عاشورایی در زبان فارسی می‌دانند. این ترکیب‌بند به‌عنوان گنجینه میراث شفاهی و به کوشش اداره میراث فرهنگی کاشان، در دیماه سال ۱۳۹۷ خورشیدی در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شد.
محتشم در شعر به سیاق شاعران پیش از خود عمل می‌کرد و خصوصاً به شعرای قرن هشتم هجری توجه ویژه‌ای داشت. کوشش او در این راه تا جایی پیش رفت که این شاعر را هم‌تراز شعرای معروفی چون انوری و خاقانی می‌دیدند. زمان محتشم روزگار رواج سبک اصفهانی معروف به سبک هندی بود؛ اما محتشم هیچ‌گاه از این سبک پیروی نکرد. غزلیاتی در سبک وقوع در دو رساله جلالیه و نقل عشاق از او دیده می‌شود و در سایر اشعار نیز نگاه او به سبک عراقی متمایل است. سرانجام و پس از حدود ۹۱ سال زندگی، چراغ عمر محتشم کاشانی در ماه ربیع‌الاول سال ۹۹۶ هجری قمری در زادگاهش خاموش شد و در همان مکان نیز او را به خاک سپردند. مکانی که امروزه به محله محتشم شهرت دارد و گاهی میزبان علاقه‌مندان این شاعر می‌شود.
انتهای پیام
