دومین شب قدر با سالروز شهادت امام علی(ع) نخستین پیشوای شیعیان همزمان شده است. انسانی ممتاز و تمدنساز كه توانست فریاد حقطلبی و عدالتگستری خویش را به پیروانش در گستره جهان برساند و اینگونه نهال نوپای اسلام را از خطر انحراف و تحریف به دور دارد و الگویی كارآمد از حكومتداری و اجرای عدالت را برای جامعه اسلامی به یادگار بگذارد. بزرگمردی كه با نهادینه کردن ارزشهای الهی و توحیدی به احیای فرهنگ اسلامی پرداخت. سیرههای نظری و عملی ایشان سرشار از رویكردهای سازندهای بهشمار میرود كه بررسی و درک این آموزهها میتواند، مسیر رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﮐﻤﺎل انسانی و ﻣﻄﻠﻮب را پیش روی انسان روشن کند.
شخصیت و سیره مولای متقیان(ع) جلوهای كامل از انسان متعالی را به تصویر میكشد. علما بر این مسئله اتفاق نظر دارند كه فضیلت و مكارم اخلاقی بهطور كامل در نخستین پیشوای شیعیان(ع) نمود كامل داشته است. پروردگار در آیه ۵۹ سوره نساء میفرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا؛ ای كسانی كه ایمان آوردهاید، اطاعت كنید خدا را و اطاعت كنید پیامبر خدا و اولوالامر(اوصیای پیامبر) را» نمونه این آیه حضرت محمد(ص)، امام علی(ع) و اهل بیت(ع) هستند. امیرمؤمنان(ع) بهعنوان انسان كامل از تمام فضیلتها و سجایای اخلاقی برخوردار بود و هر آنچه كه از منظر قرآن، عقل و روایات، اخلاق خوب بهشمار می رود در ایشان وجود داشت.
حضرت علی(ع) اسوه تمامی سجایای اخلاقی بهشمار میرود به این معنا كه ایشان مصداق عینی و نمونهای كامل از اخلاق سیاسی، خانوادگی، فردی و اجتماعی است و تمام جلوههای اخلاقی امام(ع) در اوج كمال قرار دارد. امیرمؤمنان(ع) در صفتهایی چون صداقت، عدالت، انصاف، صراحت، شرح صدر، قناعت، سادهزیستی، تواضع و فروتنی الگو محسوب میشود. اخلاق فطری و غیرفطری در ایشان برجسته است. از مشاهده و تدبر در سیره حضرت علی(ع) میتوان دریافت كه ایشان جلوه حقیقت الهی است و اگر هدف درک عدل علی(ع) باشد، باید دریافت كه خدا عدالت را چگونه معنا میكند و اگر فردی بخواهد، عدل را در قرآن و روایتهای پیامبر(ص) بیابد، باید به سیره امیرمؤمنان(ع) بنگرد. در اینجا سخن رسول اكرم(ص) معنا مییابد كه علی(ع) با حق و حق هم با علی(ع) است. امیرمؤمنان(ع) در عمل عادلترین انسان، در نظر جامعترین و آگاهترین فرد به مباحث عدل و در باور معتقد به عدل الهی است و اندیشه غیرعادلانه در ایشان وجود ندارد.
اسرار بسیار عجیبی در زندگی امیرمؤمنان(ع) وجود دارد و نمونهای دیگر همچون ایشان كمتر میتوان یافت، آن والامقام كه یگانه مولود كعبه بهشمار میرود. در ارتباط با چگونگی و مكان شهادت نخستین پیشوای شیعیان نیز باید گفت كه امام(ع) در رمضان یعنی بهترین ماه خدا و با فضیلت ترین جایگاه یعنی مسجد و به ارجح ترین مرگ كه شهادت است به لقای الهی رسید. حضرت علی(ع) تجسم كامل عدل است چراكه با شمشیر ظلم به شهادت رسید و جلوه حقیقی تقوا و عابدترین فرد محسوب میشود چون در حالت عبادت و سجده به دیدار حق شتافت. امیرمؤمنان(ع) در هنگامه شهادت فرمودند: «به خدای كعبه كه رستگار شدم.» این سخن بدان معناست كه پروردگارا از تو سپاسگزارم زیرا مرا در بالاترین مرتبه به ضیافت خویش دعوت كردی و پذیرفتی، چراكه در اوج اخلاق، ایمان، تقوا، عبادت و كمال انسانی هستم.
انتهای پیام