حجتالاسلام والمسلمین محسن طالبپور، استاد حوزه و دانشگاه در گفتوگو با
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از اصفهان، با بیان اینکه اخلاق در برگیرنده روحیات، رفتار، کردار و صفات وجودی انسان است، اظهار کرد: از زمانی که انسان خلق شد و به حکم آیه «فَاذا سویتهُ و نفختُ فیه من رُوحی ...»، خلقیات و صفات الهی از خداوند به انسان منتقل شد که انبیاء و اولیاء این صفات را کشف کردند.
وی با بیان اینکه اخلاق و عبادات ستون دین هستند، گفت: اخلاق به شکوفا شدن و به فعلیت رساندن ظرفیتها و استعدادهای درونی انسان کمک میکند.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به مفهوم فلسفه اخلاق و دیدگاه علما و دانشمندان اسلامی در این زمینه، بیان کرد: ما بیش از هر چیز باید بدانیم که اخلاق چیست و چگونه باید اخلاق داشته باشیم و آیا اخلاق امری ذاتی و یا اکتسابی است.
طالبپور افزود: علمای علم اخلاق، وقتی وارد این حوزه میشوند، فلسفه را با اخلاق هماهنگ میکنند و به دنبال این هستند که بدانند منظور از اخلاق و ابعاد آن چیست و اینکه اخلاق در چه حوزههایی کاربرد دارد و رابطه آن با دین وعلم چگونه است.
وی با بیان اینکه عدهای اخلاق را فراتر از دین میدانند و بعضی از متفکران غربی این دیدگاه را مطرح میکنند که انسانها بدون داشتن دین، براساس اصول اخلاقی میتوانند زندگی خوبی داشته باشند، بیانکرد: اندیشمندان غربی با این تفکر میخواهند نقش و جایگاه دین را کمرنگ کنند و آن را از بین ببرند و به همین دلیل اخلاق را فراتر از دین قرار میدهند، این در حالی است که پیغمبر اکرم(ص) میفرمایند«بُعِثتُ لاُتَمِّمَ مَکارِمَ الاَخلاقِ».
طالبپور تصریح کرد: عدهای از دانشمندان غربی پایبند به دین هستند، ولی غالب کسانی که در غرب زندگی میکنند و تفکر لیبرالی دارند، در مورئ انسان معتقدند که دین یک حوزه شخصی است که انسان می تواند دین دار باشد یا نباشد.
وی با بیان اینکه نمیتوانیم بگوییم که اخلاق با دین رابطه ندارد، زیرا این دو تفکیک ناپذیرند و از یک پیکرند و به تعبیری لازم و ملزوم یکدیگرهستند، گفت: دین بدون اخلاق و یا اخلاق بدون دین معنا ندارد.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه انسان یک موجود اجتماعی است و برهمین اساس اگر دین نباشد چگونه میتوان زندگی کرد، ادامه داد: اگر قرار است انسانها در کنار هم زندگی کنند، باید در بین آنها قانون و مجری وجود داشته باشد و در این جا قانون همان دین و مجری آن نیز حکومت است.
وی با بیان اینکه برخی معتقدند که انسان میتواند برای خود قانون وضع کند، گفت: این عقیده خلاف امر عقلی است، زیرا اگر دین نباشد انسانها چگونه میتوانند درکنار یکدیگر زندگی کنند.
طالبپور افزود: در طول تاریخ، سراغ نداریم که بشر صرفا توانسته باشد بدون دین وتنها براساس اخلاق زندگی کرده باشد؛ برهمین اساس باید گفت که هر کجا دین نباشد، هرج و مرج و یا همان آنارشیسم به وجود میآید.
وی بیان کرد: اکثر طرفداران فلسفه غرب که به نوعی متاثر از اندیشههای تحریف شده مسیح یا یهود هستند، میخواهند با دین اسلام که دین برتر، جامع و کامل است، مقابله کنند و برهمین اساس مدعی هستند که ما میتوانیم دین نداشته باشیم ولی در عینحال همین که متعهد به اخلاق باشیم، کافی است؛ اما این نظریه نیز از نظرعقلی مخدوش میباشد.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه خانواده، مدارس و محیطهای آموزشی نقش مهم و تأثیرگذاری در نهادینه کردن اخلاق در جامعه دارند، گفت: نهادینه شدن اخلاق در جامعه سبب کاهش جرائم، تخلفات و بد اخلاقیها خواهد شد.
وی با بیان اینکه نظامهای قانونی باید به دنبال عملی شدن اخلاق در جامعه باشند، گفت: یکی از روشها برای ضمانت اجرایی اخلاق، امربه معروف و نهی ازمنکر است که در بعد فردی، خانوادگی و اجتماعی کاربرد دارد.
این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: اگر امر به معروف و نهی از منکر در جامعه نهادینه شود، بسیاری از مشکلات اخلاقی جامعه برطرف خواهد شد و در عین حال باید با کسانی که اخلاق را رعایت نمیکنند و منکر فضایل اخلاقی هستند و رذایل اخلاقی را در جامعه گسترش میدهند، برخورد شود.