عدم واکنش به ترور سردار سلیمانی، تهدید دائمی منافع ایران است

علیرضا کوهکن، عضو هیئت علمی گروه روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی(ره)، در گفت‌و‌گو با ایکنا از اصفهان، با اشاره به اقدام آمریکا در ترور سردار سلیمانی، اظهار کرد: دولتمردان آمریکایی زمانی که برای این کار تصمیم می‌گرفتند، به صورت جدی متوجه عواقب آن نبودند. اینکه چرا دست به این اقدام وحشیانه و نابخردانه زدند، دو دلیل از بقیه پررنگ‌تر است. دلیل اول به سیاست منطقه‌ای آمریکا برمی‌گردد. چون این کشور نتوانست در خاورمیانه به منافع خود دست یافته و سیاست منطقه‌ای ایران را مهار کند، به چنین اقدامی دست زد.

وی افزود: دلیل دوم به سیاست داخلی آمریکا برمی‌گردد، از آنجا که در سال جاری میلادی انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برگزار می‌شود، مهم‌ترین ضعف ترامپ در انتخابات که بسیار جدی هم به نظر می‌رسد، این است که در زمینه سیاست خارجی دستاورد قابل قبول و ملموسی ندارد؛ بنابراین سعی کرد با ضربه زدن به کسی که مهم‌ترین حامی مردم منطقه و مخالف سیاست‌های آمریکا در خاورمیانه است، کارنامه خوبی برای خود رقم بزند.

عضو هیئت علمی گروه روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی(ره) اضافه کرد: بسیاری معتقدند این اقدام قماری بزرگ در زندگی سیاسی ترامپ است، چون اگر حاشیه زیادی به همراه نداشته باشد، می‌تواند در انتخابات آن را مطرح کرده و بگوید این کار را انجام دادم و هزینه زیادی هم بابت آن نپرداختم؛ اما اگر این اقدام حاشیه زیادی به همراه داشته باشد که گمان می‌رود همین‌طور باشد، ممکن است نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا تحت تأثیر قرار بگیرد.

کوهکن با بیان اینکه عواقب و پیامدهای ترور سردار سلیمانی به تصمیم ایران و محور مقاومت برای پاسخ دادن به این اقدام بستگی دارد، گفت: آنچه در صحبت‌های مقام معظم رهبری و دوستداران سردار سلیمانی در منطقه به چشم می‌خورد این است که می‌خواهند به صورت جدی به این اقدام دولت آمریکا واکنش نشان دهند. این واکنش قطعاً منافع ایالات متحده را تهدید خواهد کرد و ممکن است به تنش دامنه‌داری منجر شود که ترامپ نتواند به راحتی از آن جان سالم به در ببرد.

عدم واکنش به اقدام آمریکا خسارت‌بارتر از واکنش به آن است

وی تصریح کرد: طبیعتاً بخش زیادی از واکنش ایران، نظامی است و چون در حوزه تخصص من نیست راجع به آن صحبت نمی‌کنم، اما به لحاظ سیاسی می‌توان گفت که در صورت نشان ندادن یک واکنش جدی، این خطر همیشه برای ما وجود دارد که ایالات متحده آشکارا منافع ما را تهدید کند و پاسخی هم در قبال آن دریافت نکند. یکی از دلایل اینکه کشور ما در ناامن‌ترین منطقه دنیا امنیت قابل توجهی دارد، همان تصویری است که از ما وجود دارد، به این صورت که اگر کسی منافع مردم ما را تهدید کند، واکنش جدی نشان می‌دهیم. اکثر مردم معمولی که در کوچه و خیابان می‌بینید، از این اتفاق ناراحتند و این احساس را دارند که دشمن با این اقدام تلاش کرده است که به همه مردم ایران ضربه بزند. طبیعتاً این اقدام واکنش درخور خودش را می‌طلبد. آمریکایی‌ها از این صحبت می‌کنند که ما یک نفر را کشتیم، ایران هم باید یک نفر را بکشد، اما سردار سلیمانی یک نفر نبود، بلکه مهره مهم محور مقاومت بود و جبران جای خالی او هزینه زیادی خواهد داشت.

عضو هیئت علمی گروه روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی(ره) بیان کرد: این احتمال وجود دارد که در صورت واکنش شدید ایران، آمریکا واکنش شدیدتری نشان دهد، یعنی آنچه در روابط بین‌الملل به آن چرخه تنش یا واکنش‌های پشت سر هم گفته می‌شود، اما سؤال این است که اگر شما واکنش نشان ندهید، منافع‌تان بیشتر تأمین می‌شود یا اینکه واکنش نشان بدهید؟ واقعیت روابط بین‌الملل امروز این است که واکنش نشان ندادن بیشتر منافع را تهدید می‌کند تا واکنش نشان دادن. زمانی که آمریکایی‌ها به عراق حمله کردند، این تصور وجود داشت که نجنگیدن با آمریکا خیلی بهتر از جنگیدن با آن و خسارتش کمتر است، ولی بعداً یکی از سیاستمداران عراقی می‌گفت تعداد کشته‌های ما در انفجارهای تروریستی مورد حمایت آمریکا از کشته‌های یک جنگ طولانی‌مدت با آمریکا بیشتر بوده است.

نقض فاحش اصول حقوق بین‌الملل

وی ادامه داد: روابط بین‌الملل عرصه بسیار پیچیده‌ای است و احتمال ایجاد چرخه تنش وجود دارد، ولی واقعیت این است که اگر شما واکنشی نشان ندهید، ممکن است در درازمدت هزینه آن بسیار بیشتر از واکنش نشان دادن باشد.

کوهکن در خصوص واکنش سران کشورها به این اقدام آمریکا، گفت: هیچ‌کدام از سران کشورهای اروپایی این اقدام آمریکا را که نقض فاحش اصول حقوق بین‌الملل است - حقوق بین‌المللی که خود آنها تنظیم و تدوین کرده‌اند - محکوم نکرده و حتی از این اتفاق اظهار نگرانی کردند و خواستار خویشتنداری طرفین شدند، در حالی که ما در ابتدا کاری انجام ندادیم و آمریکایی‌ها منافع ما را به صریح‌ترین شکل ممکن هدف قرار دادند. همچنین، در مناطقی تظاهرات و تجمعات مردمی در محکومیت این اقدام برگزار شد که حتی سفیر ایران را به آن مناطق راه ندادند، اما مردم آن مناطق از این اتفاق ابراز انزجار و همدردی کردند. در روابط بین‌الملل این حرکت ذیل عنوان دیپلماسی عمومی تعریف می‌شود که از ویژگی‌های قدرت در روابط بین‌الملل به حساب می‌آید. ترور سردار سلیمانی اتفاق بسیار دردناکی بود، اما تجمعات مردمی در محکومیت آن نشان داد که ما یکی از قدرت‌های قابل توجه در حوزه دیپلماسی عمومی محسوب می‌شویم.