انسانیت انسان را در شب قدر احیا کنیم/ لیالی قدر؛ لحظات بیدار شدن

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمهدی حائری‌زاده، استاد حوزه و دانشگاه، در گفت‎وگو با ایکنا، با اشاره به اینکه شب قدر، یکی از شب‌هایی است که مقدرات یک‌ساله ما را به امام عصر(عج)، تقدیم و ایشان این مقدرات را امضا می‌کنند، گفت: این شب بزرگ‏ترین، شریف‏‌ترین، پرارج‏‌ترین و پررمز و رازترین شب‏‎ها در چرخه زمان است. جالب اینجاست که این شب هر سال تکرار می‌شود و امام صادق‎(ع) درباره آن می‌فرمایند: «قَلبُ شَهرِ رَمَضانَ لَیلَةُ القَدرِ»؛ یعنی قلب ماه رمضان، شب قدر است.  مرکز ثقل ماه مبارک رمضان شب قدر است.

وی تصریح کرد: با توجه به شرایط کشور و شیوع کرونا و طرح فاصله‌گذاری اجتماعی، شاید بسیاری از مردم نتوانند همچون سال‌های گذشته این مناسک را به‌جا بیاورند و یا در مجامع و محافل حضور پیدا کنند، اما بخشی از مردم می‌توانند در خانه قواعد این شب را رعایت کنند و توسلات خودشان را انجام دهند تا به مقصود برسند. اما نکته مهم برای رسیدن به مقصود شب قدر، خیر رساندن به دیگران است. به این معنی که اگر در حال عبادت فردی خودمان هستیم، این عبادت را در قالب انفاق به دیگران شکل دهیم.

 

 

این کارشناس مذهبی کشورمان ادامه داد: روایتی در وسائل الشیعه جلد هشت، صفحه بیست، وجود دارد که پیغمبر اکرم(ص) می‌فرمایند: «حضرت موسی(ع) در مناجات‌شان به خدا عرض کردند: «إِلَهِی أُرِیدُ قُرْبَکَ»، یعنی خدایا می‌خواهم به قرب تو برسم؛ صدا آمد: «قُرْبِی لِمَنِ اسْتَیْقَظَ لَیْلَةَ الْقَدْرِ» یعنی قرب من شامل کسانی می‌شود که شب قدر بیدار شوند»؛ پس با توجه به این روایت متوجه می‎شویم که در شب قدر صرف بیداری مهم نیست، بلکه بیدار شدن از غفلت‌ها و ضعف‌‎ها مهم است.

 

حائری‌زاده اظهار کرد: بسیاری به اشتباه تصور می‌کنند که لیالی قدر شب بیدار ماندن است، در حالی که باید شب بیدار شدن باشد؛ یعنی انسانیت و بُعد الهی انسان زنده و احیا شود. جالب اینجاست که در ادامه روایت حضرت موسی(ع) به خداوند عرض می‌کند: «إِلَهِی أُرِیدُ رَحْمَتَکَ»، یعنی خدایا من می‌خواهم رحمت تو شامل حالم شود؛ صدا آمد: «رَحْمَتِی لِمَنْ رَحِمَ الْمَسَاکِینَ لَیْلَةَ الْقَدْرِ»، یعنی: رحمتم در ترحم و رحم کردن به مساکین در شب قدر است؛ در دعا هم داریم: «اللَّهُمَّ أَغْنِ کُلَّ فَقِیرٍ اللَّهُمَّ أَشْبِعْ کُلَّ جَائِعٍ»؛ در واقع اگر این اتفاق بیفتد و مردم این موارد را تقویت کنند، قطعاً رحمت خدا شامل چنین مردمی می‌شود و بلا و مصیبت‌های فعلی از مردم دور می‌شود.

 

وی با تأکید بر اینکه اگر در خلوت و جلوت مردم و جامعه این اتفاق رخ دهد و مردم در برابر هم رحم داشته باشند، قطعاً رحمت خدا هم شامل حال مردم می‌شود و بیماری‌ها و مشکلات رفع خواهد شد، افزود: حضرت موسی(ع) در این روایت می‌فرماید: «إِلَهِی أُرِیدُ الْجَوَازَ عَلَى الصِّرَاطِ»؛ یعنی خداوندا! جواز عبور از صراط را می‎خواهم، صدا آمد: «قَالَ ذَلِکَ لِمَنْ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ لَیْلَةَ الْقَدْرِ»، یعنی رمز عبور از صراط، صدقه دادن در شب قدر است». البته صدقه تنها مالی نیست، بلکه لبخند زدن و گاهی گره‌گشایی از کار مردم ثواب ۹ هزار سال عبادت را دارد.

 

این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: بعد از آن حضرت موسی(ع) به خدا عرض می‌کند: «الَهِی أُرِیدُ النَّجَاةَ مِنَ النَّارِ»، یعنی خداوندا! رهایى از جهنم و عذابش را می‌خواهم، فرمود: «ذَلِکَ لِمَنِ اسْتَغْفَرَ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ» یعنی رمز نجات از دوزخ، استغفار در شب قدر است؛ استغفار به معنی بازنگری در اعمال، رفتار، گفتار، اعتقادات و جایی است که فکر می‌کنیم مقداری مشکل داریم و باید آن را اصلاح کنیم. برای مثال استغفار از ریا، عمل اخلاص است. فردی که ریاکار است، استغفارش باید اخلاص باشد و یا استغفار از خشم، کنترل خشم است؛ این‌ها نکاتی است که در روایات بیان کرده‌اند؛ مردم ما در این شب‌های عزیز می‌توانند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی چه در خانه و چه در محافل این موارد را انجام دهند تا به لطف و عنایت خدای تبارک و تعالی و ادعیه‌های موجود، اجابت حاصل شود.

 

 

حائری‌زاده بیان کرد: وقتی می‌گوییم شب قدر صرفا عبادت، نماز، دعا و قرآن به‌سر گرفتن نیست و در برخی از روایات داریم که بهترین کار در شب قدر این است که انسان به دنبال علم برود و مباحث علمی را دنبال کند؛ به این معنی که برنامه‌ریزی و بصیرت‌افزایی داشته باشد. در این زمینه می‌توانیم با تقویت نظم و انضباط اجتماعی و تقویت اراده‌ها به این مسئله برسیم. ماه رمضان به ما یاد می‌دهد که اراده خود را تقویت کنید و اگر تقویت اراده‌ها در شب قدر صورت بگیرد و نظم و انضباط برای ادامه زندگی محقق شود، قطعا اتفاق زیبایی در جامعه رخ خواهد داد.

 

این کارشناس مذهبی کشور  گفت: بخش دیگر نظم و انضباط و تقویت اراده برای خداست که در این صورت می‌توانیم همه افعالمان را رنگ الهی بخشیم و برکات زیادی را برای خودمان کسب کنیم. همچنین می‎توان با استفاده از فرصت‌های طلایی ماه مبارک رمضان و اجرای مضامین و مفاهیمی، که در قالب دعا‌ها و ادعیه ماه مبارک است، افعالمان را در قالب عمل پوشش دهیم. برای مثال در این شب‎ها که دعای فرج امام زمان را بیش از هر زمان دیگری می‎خوانیم، آمده است: «اَللّهُمَّ اقْضِ دَیْنَ کُلِّ مَدینٍ اَللّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ کُلِّ مَکْرُوبٍ اَللّهُمَّ رُدَّ کُلَّ غَریبٍ اَللّهُمَّ فُکَّ کُلَّ اَسیرٍ اَللّهُمَّ اَصْلِحْ کُلَّ فاسِدٍ مِنْ اُمُورِ مسلمین»، یعنی خداوندا ادا کن قرض هر قرض‌داری را، خدایا بگشا اندوه هر غم‌زده را، خدایا به وطن بازگردان هر دور از وطنی را، خدایا آزاد کن هر اسیری را، خدایا اصلاح کن هر فسادی را از کار مسلمین؛ لذا تحقق همه این به دست مردم و با لطف خدای تبارک و تعالی می‌تواند از برکات لیلی قدر باشد.

 

 

وی با بیان اینکه شرایط فعلی شیوع کرونا در کشور قطعا یک فرصت و امتحان است، اما به شرطی که ما رنگ و لعاب آن را عوض کنیم، اظهار کرد: در هیچ سالی همچون امسال پویش‌های عظیم مردمی به نیازمندان را نداشته‌ایم و این همدلی مردم، مارا یاد سخن شهید سلیمانی می‌انداز که می‌فرمودند: «در تمامی تهدیداتی که وجود دارد فرصت‌های زیبایی نصیب ما می‌شود که از دل این تهدیدات می‌توان به مردم کمک کند». اساس رمضان لطف و برکت است و اگر از ظرفیت شب قدر آن استفاده کنیم، می‌توانیم کاستی‎ها را جبران کنیم.

 

حائری‌زاده در پایان گفت: همه در ماه رمضان مهمان کسی هستیم که بدی‌ها را به خوبی تبدیل می‌کند. او کریم‌العفو و قابل التوب است و فقط بدی‌ها را پاک نمی‌کند، بلکه آن‌ها را به خوبی تبدیل می‌کند. پس امروز و فردا نکنیم، توبه واقعی داشته باشیم، خود را به خدا بسپاریم و از لطف و کرم الهی پاک شدن را طلب کنیم. شب قدر شبی است که اگر استغفار بر قلب انسان جاری شود خداوند همان را هم خریدار است؛ اگر انسان کمال انقطاع از همه چیز حتی خود را داشته باشد از شب قدر دست پر بیرون می‌رود.