بیان صحیح دین و حفاظت از تراث؛ دو مسئولیت اساسی عالمان شیعه

به گزارش ایکنا؛ جلسه درس خارج فقه‌القضا آیت‌الله ابوالقاسم علیدوست صبح امروز، 29 شهریورماه در حوزه علمیه قم برگزار شد. وی در این جلسه به بیان مسئولیت عالمان پرداخت و اظهار کرد: امام صادق(ع) فرمودند: «علماء شیعتنا مرابطون»، امام حسن عسکری(ع) هم در وصف علمای سوء فرمودند: «هُم أضَرُّ عَلى ضُعَفاءِ شيعَتِنا مِن جَيشِ يَزيدَ عَلى الحُسَينِ بنِ عَلِيٍّ عليهما‌السلام و أصحابِهِ». در اسلام نسبت به عالم ارزش و قیمتی وجود دارد که هیچ مکتب و آیینی این ارزش را برای عالم قائل نشده است. پس ارزش و قیمت عالم بسیار بالا است. حتی شاید برخی عالمان از برخی انبیا اقرب باشند، چنانچه ثوابی که برای عالم در نظر گرفته شده بسیار بالا است و روایات عجیبی در این مورد بیان شده است. سوم مسئله مسئولیت و تعهدی است که در روایات برای علما بیان شده است. دنباله بحث مسئولیت و تعهد، بحث عقوبت و عذاب است. چه روایات عجیبی برای عذاب عالم بیان شده است. مثلاً گفته شده هیچ موجودی عقابش به اندازه عالم سوء نیست. این چهار ساحت در مورد عالم مطرح است؛ ارزش و قیمتش؛ پاداش و مثوبتش؛ مسئولیت و تعهدش؛ عذاب و عقوبتش.

وی افزود: در بحث امروز، درباره مسئولیت عالم صحبت می‌کنیم. در مجموعه مسئولیت‌هایی که عالم بر عهده دارد، به چهار مسئولیت اشاره می‌کنم. اولاً بیان دین، امر به معروف و تبلیغ دین است. در طول تاریخ فقط عالمان بودند که دین را بیان می‌کردند. اگر از دین نامی هست، این علما بودند که دین را بیان کردند. حالا می‌توانید حرمت کتمان را هم به این وظیفه اضافه کنید. این اولین مسئولیت عالم است. عالم نمی‌تواند بگوید من مسئولیت بیان دین را ندارم.

وی ادامه داد: مسئولیت دوم، نهی از منکر و قیام در مقابل باطل و جلوگیری از بدعت‌ها است. گاهی یک نفر بدعت‌گزار است. چه کسی باید با این بدعت مقابله بکند؟ این یک وظیفه‌ای است که عالمان بر عهده دارند. وظیفه سوم، درست بیان کردن دین و موجب ضلالت نشدن است؛ یعنی عالم باید خیلی محتاط باشد که موجب ضلالت نشود. امام عسکری(ع) می‌فرمایند: عالمانی که موجب ضلالت هستند، ضررشان از لشکر یزید بر امام حسین(ع) بیشتر است. حضرت اینطور استدلال می‌کنند: «فإنَّهُم يَسلُبونَهُمُ الأرواحَ و الأموالَ ‌و هؤلاءِ عُلَماءُ السُّوءِ ‌يُدخِلونَ الشَّكَّ و الشُّبهَةَ عَلى ضُعَفاءِ شيعَتِنا فيُضِلّونَهُم»؛ یعنی لشکر یزید جان امام حسین(ع) و اصحابش را گرفت، مالشان را غارت کرد، ولی عالم بد، اعتقاد مردم را از بین می‌برد. پس این هم یک مسئولیت است که انسان باید به آن دقت کند. هیچ کسی هم از این آسیب مصون نیست.

استاد حوزه علمیه یادآور شد: وظیفه چهارم دفاع از تراث است. گاهی طرف خودش شک ایجاد نمی‌کند، اما در مقابل هجمه‌های دیگران بی‌تفاوت است یا قدرت دفاع کردن ندارد. البته اول از همه این مسئولیت‌ها، فهم دین است. من می‌خواهم در بین این چهار مسئولیت، در مورد دو مورد آخر صحبت کنم؛ یکی اینکه انسان بهانه دست دیگران ندهد و دیگری، دفاع از تراث. امام صادق(ع) در مورد دفاع از تراث فرمودند: «علماء شیعتنا مرابطون بالثغر الذی یلی ابلیس و عفاریته یمنعونهم عن الخروج علی ضعفاء شیعتنا و عن ان یتسلط علیهم ابلیس و شیعته النواصب الا فمن انتصب لذلک من شیعتنا کان افضل ممن جاهد الروم و الترک و الخزر ألف ألف مره لانه یدفع عن ادیان محبینا و ذلک یدفع عن ابدانهم»، یعنی علمای شیعه مرزدار هستند؛ آن طرف مرز ابلیس و اصحاب ابلیس هستند، این طرف مرز ضعفای شیعه هستند. عالمان نگهبانی می‌دهند تا اصحاب ابلیس بر ضعیفان شیعه خروج نکنند و بر آنها مسلط نشوند.

علیدوست تصریح کرد: شاید ما در دورانی قرار داریم که بیشترین بهانه دادن‌ها و بیشترین بدسلیقگی‌ها و ایجاد شبهات از درون نیروهایی است که به دین منسوب هستند. یک عده کارشان همین است که جزء ابلیس و اصحاب ابلیس هستند. ما نباید از فلان روزنامه فرانسوی یا رسانه آمریکایی توقع داشته باشیم از دین دفاع کنند. نکته این است که گاهی اوقات، کسانی که منسوب به دین هستند، ایجاد ضلال می‌کنند. یک زمان یکی از مداحان یک مطلبی درباره امام حسین(ع) گفت و من یادداشتی در این رابطه نوشتم. یکی از سایت‌ها نوشته بود اگر آن مداح انقلابی نبود هم شما این موضع را می‌گرفتید! آنقدر این افراد در مسائل جناحی غوطه‌ور هستند که اگر کسی موضعی بگیرد، احتمال نمی‌دهد در جهت دفاع از ساحت معصوم است، بلکه به مسائل جناحی ربط می‌دهند. این خیلی مصیبت و بداخلاقی است. این یذهبون؟

وی در ادامه اظهار کرد: گاهی اوقات در درون حوزه و در لباس حوزه، کسانی را می‌بینیم که چیزی از شیعه باقی نمی‌گذارند. مثلاً با لباس روحانیت در حوزه با عناوینی در حد مرجعیت، روی عصمت امام دست می‌گذارند، روی مهدویت دست می‌گذارند و ... به بهانه اینکه یک نوآوری ایجاد کنند. چرا باید این کار صورت بگیرد؟ آیا این مصداق، موجب ضلالت دیگران نیست؟ نوآوری ادب دارد. مگر ما سال گذشته درباره تصدی زنان در مناسب سیاسی نپرداختیم؟ همین مسئله را یک آقای دیگری که مطرح می‌کند، اول به فقها حمله می‌کند.