دانشگاه؛ نقطه آغازین اکوسیستم دانش‌بنیان و فناوری
رئیس پارک علم و فناوری چهارمحال‌وبختیاری با اشاره به اینکه دانشگاه نقطه آغازین اکوسیستم دانش‌بنیان و فناوری است، گفت: در اینجا مراد دانشگاهی است که از نسل نخست و دوم یعنی آموزش و پژوهش گذر کرده و به سمت دانشگاه نوآور، خلاق‌آفرین، کارآفرین و مهارت‌محور سوق یافته است.
به گزارش ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری، اسماعیل پیرعلی، رئیس پارک علم و فناوری چهارمحال‌وبختیاری شامگاه، هفتم فروردین‌ماه در نشست مجازی «نقش پارک علم و فناوری در تحقق شعار سال» با اشاره به اینکه نامگذاری امسال با عنوان «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» یک مفهوم وسیع در قالب عبارتی کوتاه است، اظهار کرد: آنچه در روند برنامه‌ریزی برای تحقق شعار سال اهمیت دارد، مبحث فرهنگ‌سازی است که رسانه‌ها و فعالان فضای مجازی در این راستا نقش اصلی را دارند.
وی با ذکر اینکه امسال مقام معظم رهبری بار دیگر تولید را مورد تأکید قرار داده و با محوریت دانش‌بنیان و اشتغال مطرح کرده‌اند، ادامه داد: در واقع در شعار امسال بر دانش‌محوری تولید با خروجی اشتغال معطوف است که ارزش افزوده، زنجیره ارزش و بهره‌وری را در پی دارد و باید بتوان اکوسیستم و بستری را در حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان و پارک‌های علم و فناوری ایجاد کنیم که جوانان و فارغ‌التحصیلان جویای کار جذب شوند.
پیرعلی بخشی از مبحث دانش‌بنیان را ناظر بر بخش‌های صنعت، کشاورزی و غیره دانست و توضیح داد: برای افزایش بهره‌وری در تولید محصولات باید بتوان از طریق شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان علم و دانش را به حوزه‌های کشاورزی، صنعت و غیره تزریق کرد. لذا هم بسترسازی و هدایت و جذب جوانان در شرکت‌های دانش‌بنیان، خدمات فناوری و تیم‌های رشد و هم ایجاد الزامات برای تزریق دانش در تولیدات بخش‌های مختلف از بایسته‌های تقویت دانش‌بنیان هستند تا بتوان با افزایش بهره‌وری امکان رقابت تولیدات ملی در عرصه اقتصاد جهانی را ایجاد کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد بیان کرد: تولید ملی مبتنی بر دانش‌بنیان می‌تواند صرفه اقتصادی داشته باشد، در جهت توسعه پایدار حرکت کند، رقابت‌پذیر باشد و در حوزه صادرات حرفی برای گفتن داشته باشد که در این راستا تمام نهادهای متناظر و مرتبط در سطح ملی و استانی دارای نقش و وظیفه هستند.
ضرورت بسترسازی برای نخبگان در حوزه دانش‌بنیان و فناوری
پیرعلی در تبیین اکوسیستم یا زیست‌بوم کارآفرین، گفت: امروز در کشورهای توسعه یافته که فناوری در آن‌ها رشد زیادی دارد، سرمایه‌ها و دارایی‌های فکری اولین و مهم‌ترین سرمایه هستند که از سراسر دنیا جذب می‌کنند. ایران با داشتن چهار میلیون دانشجو و میلیون‌ها جوان فارغ‌التحصیل دانشگاهی از حیث سرمایه‌های فکری غنی است که رهبر معظم انقلاب نیز بر سرمایه جوانان تأکید دارند لذا بخشی از نخبگان جوان باید در حوزه دانش‌بنیان و فناوری ورود داده شوند.
رئیس پارک علم و فناوری با اشاره به فعالیت بالغ بر شش هزار و ۵۰۰ شرکت دانش‌بنیان در کشور، تصریح کرد: همچنین حدود هشت هزار شرکت فناور در پارک‌های علم و فناوری مشغول فعالیت هستند و ۴۳ پارک، ۲۲۸ مرکز رشد در سراسر کشور وجود دارد، این ارقام گویای آن است که بسترسازی برای جذب جوانان نخبه فراهم شده و این رویکرد همچنان تقویت می‌شود.
پیرعلی تأکید کرد: امروزه دنیا به سمت تولید کالاهای سبک پیش رفته و تولیداتی چون شمش و فولاد و محصولات سنگین که در کارخانه‌ها و کارگاه‌ها تولید می‌شدند کم‌کم برچیده شده است. در کشورهای توسعه یافته شرکت‌های کوچک با کارمندان از پنج تا ۵۰ نفر جای کارخانجات بزرگ را گرفته‌اند که البته جا انداختن این مفاهیم برای مدیری که سال‌ها با تفکر منابع‌محوری و استفاده از خط‌های تولید، سوله و کارخانجات و نظام سنتی تولید در حوزه صنعت کار کرده قدری دشوار است. با اینحال الزام نخست در این مقوله، بها دادن به نیروی انسانی و دارایی‌های فکری با نگاه ویژه به نخبگان و جوانان است.
این مدرس دانشگاه در استان با اشاره به اینکه نقطه آغازین اکوسیستم دانش‌بنیان و فناوری دانشگاه است، بیان کرد: در اینجا مراد دانشگاهی است که از نسل نخست و دوم یعنی آموزش و پژوهش گذر کرده و به سمت دانشگاه نوآور، خلاق‌آفرین، کارآفرین و مهارت‌محور سوق یافته است، لذا دانشگاه‌ها باید مراکز رشد، کارآفرینی، شکوفایی و مجموعه‌های شتاب‌دهنده خود را وسعت ببخشند و تقویت کنند و فضای کسب و کار دانش‌بنیان در ذهن دانشجویان در بستر دانشگاه و خوابگاه دانشجویی فراهم شود که این همان مبحث فرهنگ‌سازی است.
پیرعلی ادامه داد: پس از فرهنگ‌سازی و ایجاد بستر کار، فرایند دانش‌بنیان از یک ایده، پایان‌نامه یا رساله و یا یک پژوهش میان‌رشته‌ای کلید می‌خورد که در سازوکار تبدیل ایده به طرح ادامه می‌یابد و سپس تثبیت ایده، داوری و نمونه‌سازی و اجرای ایده اتفاق می‌افتد. اجرایی شدن ایده برحسب نیاز بازار و در پارک علم و فناوری اتفاق می‌افتد یعنی پارک از حیث سخت‌افزاری مانند تأمین مربی، آموزش و حمایت‌های مادی جوانان صاحب ایده را پشتیبانی می‌کند، خروجی این فرآیند ایجاد شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان است که توسعه و تثبیت بازار را باعث می‌شوند.
رئیس پارک علم و فناوری استان فراهم‌سازی و تقویت اکوسیستم تبدیل ایده به شرکت‌های دانش‌بنیان برای جذب جوانان و دانشجویان خلاق و صاحب ایده را مهم ارزیابی کرد و توضیح داد: امسال شعار سال وظیفه ما را در این زیست‌بوم کارآفرین دوچندان کرد تا با تلاش بیشتر از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم که در این راستا نیازمند هم‌افزایی و همگرایی نهادهای تولید، کشاورزی، صنعت و خدمات و آی‌تی هستیم و برنامه‌هایی نیز در این خصوص در دست اقدام داریم که در طول سال اجرایی خواهد شد.
پیرعلی با یادآوری خدمات محتوایی، ساختاری و حمایتی پارک علم و فناوری و با اشاره به تجربه موفق پارک‌ها در کشورهای توسعه یافته، بیان کرد: پارک‌ها کاهش ریسک تولید را بر عهده دارند و بسیاری از برندهای معروف در سطح جهان در بستر پارک‌ها تولید شده‌اند. خوشبختانه پارک‌های فناوری در کشور نیز در طی کمتر از دو دهه فعالیت الگوهای خوبی بوده و عملکرد موفقی داشته‌اند که البته هنوز در ابتدای کار قرار داریم و در فرآیند عملیاتی ساختن ایده که توضیح داده شد با مشکلاتی از جمله بازار و صادرات مواجه هستیم.
وی با اشاره به اینکه شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان به‌صورت اقماری حول کارخانجات و شرکت‌های تولیدی بزرگ ایجاد می‌شوند و بخشی از زنجیره تامین را انجام می‌دهند، گفت: این شرکت‌ها بخشی از پروسه تحقیق و توسعه( research and development) شرکت‌های بزرگ را عهده‌دار می‌شوند اما این نقش در کشور و استان ما ضعیف است چرا که بسیاری از تولیدات داخلی حاصل مهندسی معکوس بوده و لذا از ساز و کار تحقیق و توسعه بی‌نیازند. ورود شرکت‌های بزرگ تولیدی به حوزه تحقیق و توسعه و تأمین نهاده‌ها و مواد اولیه از طریق شرکت‌های کوچک فناور یکی از الزامات است که سبب تقویت مدل تجارت به تجارت(Business-to-business) می‌شود.
رسالت دانشگاه‌ها در حوزه دانش‌بنیان
پیرعلی تأکید کرد: می‌طلبد که پایان‌نامه‌های دانشجویی از رویکرد تئوری محض خارج شوند و به سمت فناوری سوق یابند، وزارت علوم و دانشگاه‌ها در حوزه نظام ایده‌پردازی و ارتباط دادن صاحبان ایده به بازار تولید و صنعت اقداماتی را انجام داده است که باید تقویت شوند. حمایت از اساتید و دانشجویانی که به سمت ایده‌های فناورانه و تعریف و تقویت ارتباط دانشگاه با صنعت سوق می‌یابند باید در دستور کار قرار گیرد؛ ایجاد و هدایت تیم‌های رشد و فناوری در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی از دیگر الزامات است.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد بیان کرد: باید ساز و کاری ایجاد شود که از دانش شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور در جهت بهبود تولید، افرایش بهره‌وری و تأمین زنجیره ارزش استفاده کنیم، باید منابع حمایتی را در اختیار فناوری و دانش‌بنیان و نیروهای خلاق قرار داد. برای نمونه، در حوزه کشاورزی توسعه گلخانه‌های هوشمند، تولید بذرهای اصلاح شده و مقاوم در برابر خشکسالی، تأمین نهاده‌های کشاورزی و دامی و غیره اتفاقاتی است که هر چه زودتر باید رقم بخورد.
پیرعلی در خصوص اهمیت اشتغال‌آفرینی، بیان کرد: تجربه‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از مشاغل منسوخ و با مشاغل جدید جایگزین می‌شوند. در یک برهه از تاریخ وقتی تراکتور و ماشین‌آلات به زمین‌های زراعی راه یافت، اسب‌ها بیکار شدند و امروز با ورود هوش مصنوعی و ربات‌ها و خدمات اتوماسیون ممکن است انسان‌ها کار خود را از دست بدهند، بااینحال بشر هوش مصنوعی به گونه‌ای تعریف و هدایت کرده است که انسان‌ها آن‌را در اختیار گیرند و با توجه به نیاز جامعه اشتغال‌آفرینی ایجاد شود لذا شغل‌های جدید جایگزین مشاغل سنتی می‌شود و این چرخه و کارزار ادامه دارد.
وی گفت: امروز به جای تکنیسین و کارشناس باید کارآفرین پرورش دهیم چراکه جامعه نیازمند افراد خلاقی است که بتوانند با شرایط و اقتضائات جدید شغل ایجاد کنند و چارچوب سنتی شغل که حضور در محل کار در ساعات خاص و گرفتن دستمزد است امروز دیگر جایگاهی ندارد. درواقع امروز بستری ایجاد شده است که یک فرد می‌تواند در طی یک ساعت کار با رایانه شخصی خود در فضای مجازی درآمد زیادی را کسب کند.
پیرعلی با تأکید بر اینکه توسعه اشتغال باید بر مبنای شرایط و فناوری روز باشد، بیان کرد: اشتغال امروز باید با شکستن مرزها بتواند منبع درآمد و ارزآوری برای کشور باشد و شبکه گسترده‌ای در حوزه کسب و کار تشکیل داد که در این راستا ورود هوش مصنوعی و اینترنت اشیا باید ما را به سمت خلق مشاغل جدید سوق دهد.
انتهای پیام
