چرا فلسفه ملاصدرا وارد مرحله تمدن‌سازی نشد؟
معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی گفت: جامعه عصر ملاصدرا از شاه عباس دوم، افشاری، زندیه تا پهلوی، چون به دنبال عقلانیت نبودند و به همین خاطر فلسفه ملاصدرا نیز وارد مرحله تمدن‌سازی نشد.
به گزارش ایکنا از مازندران، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی، امروز یکم خردادماه در دانشگاه مازندران، به مناسبت روز ملاصدرا، گفت: ملاصدرا سه دختر و دو پسر داشت که همه عالم بودند، ولی هیچ کدام از فرزندان و داماد‌ها و دخترانش مروج مکتب متعالیه نبودند.
وی افزود: ملاصدرا با اینکه معروف به حکیم و فیلسوف است، اما همه دروس معقول و منقول را نزد اساتیدی همچون میرداماد، شیخ بهایی و میرفندرسکی فرا گرفته بود. وی عرفان نظری ابن عربی را احیا کرد. او اهل زهد و تهجد بود و در نیم قرن اخیر در غرب و شرق شناخته شده است.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه محوریت معرفت‌شناسی ملاصدرا علم حضوری است، افزود: ملاصدرا معتقد است؛ انسان یک «من» است و این «من» ساحت‌های مختلف دارد.
خسروپناه تصریح کرد: ملاصدرا در کاربست زیباشناسی، عشق و محبت مطالب عالی دارد. وی بیش از ۵۰ جلد کتاب تألیف کرده که برخی از کتاب‌هایش فلسفی، معارفی و حدیثی است او از فلسفه ابن‌عربی تاثیر پذیرفت و در یکی از کتاب‌های خود مختصری از کل آرای خود را آورده است.
وی با بیان اینکه ملاصدرا راحت نویس است، افزود: نظام‌سازی مباحث فلسفی و مدلل‌سازی آن و تفسیر حکمی مفاهیم دینی از جمله اقدامات ملاصدرا بوده است.
خسروپناه، گفت: متکلم گزاره را از آیات و روایات می‌گیرد، اما فیلسوف فقط با استلال عقلی می‌گوید و دلیل نقلی نمی‌آورد. فیلسوف یک نظام عقلی را شکل می‌دهد با آن نظام عقلی گزاره دینی را تفسیر می‌کند.
وی با بیان اینکه غزالی و فخررازی جزو متکلمین هستند و بین فیلسوف و متکلم فرق جدی است، افزود: همه عرفا قائل به حرکت جوهری هستند و در اثبات گزاره برهان عقلی نمی‌آورند، اما از کل آثار ملاصدرا برای حرکت جوهری ۹ برهان آورده شده است.
خسروپناه با طرح این سؤال که چرا فلسفه ملا صدرا نتوانست تمدن‌ساز شود، بیان کرد: برخی‌ها می‌گویند «رنه دکارت» فیلسوفی بود که فلسفه او مبنای مدرنیته شد، اما فلسفه ملاصدرا از کارآیی بالایی برخوردار نشد. باید فلسفه قابلیت تمدن‌سازی داشته باشد اگر از فلسفه علم، سلامت، رشد و پیشرفت بیرون نیاید نازا و عقیم خواهد بود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه فلسفه ملاصدرا حتی در خانواده خودش نیز مورد توجه قرار نگرفت، اظهار کرد: بعد از گذشت ۴۰ سال از درگذشت ملاصدرا، ملا علی نوری که اهل مازندران بود که فلسفه ملاصدرا را احیا کرد.
وی افزود: اکنون براساس حکمت ملاصدرا، اساتیدی از حوزه و دانشگاه با حکمت متعالی نظریه‌هایی نوشتند که در مجلات معتبر به چاپ رسیدند.
خسروپناه با بیان اینکه جامعه عصر ملا صدرا از شاه عباس دوم، افشاری، زندیه تا پهلوی، چون دنبال عقلانیت نبودند و عقل و عقلانیت تعطیل بود موجب شد تا فلسفه ملاصدرا وارد مرحله تمدن‌سازی نشود، ولی شیخ بهایی در قرن ۱۰ و ۱۱ اجازه نداد عقلانیت افول کند و در دوره پهلوی به عقلانیت از نوع مدرنیته آن توجه شد.
وی در پایان افزود: در جمهوری اسلامی ایران اگر تفکر امام (ره) نبود قطعا رشد فلسفه و کاربست فلسفه در قالب نظریه‌های علمی پدید نمی‌آمد. روشی که بعد از امام از سوی مقام معظم رهبری نیز ادامه یافت.
انتهای پیام
