گذراندن دوره‌های علوم انسانی برای فیلمسازان ضروری است + صوت
یک مستندساز گفت: فیلمسازان نیاز دارند علاوه بر گذراندن دوره‌های فیلمسازی دوره‌های علوم انسانی را هم پشت سر بگذارند تا نگاهی عمیق‌تر به مذهب و دین داشته باشند.
سی‌ونهمین جشنواره فیلم کوتاه تهران این روزها در پردیس سینمایی ملت در حال برگزاری است. فیلم کوتاه گونه‌ای مغفول در سینمای ما است که عموماً تنها در قالب جشنواره‌ها به آن می‌پردازند. به همین مناسبت ایکنا گفت‌و‌گویی با محسن اسلام‌زاده؛ فیلمساز مستند انجام داده که در ادامه با آن همراه می‌شویم.
ایکنا – ارزیابی‌تان از جایگاه فعلی فیلم کوتاه و مستند در سینمای کشور چیست؟
در مورد مستند یک مشکل رایج وجود دارد آنهم اینکه عده‌ای نگاه تجربی به سینمای مستند دارند در‌صورتی‌که این بخش برای خود سبکی از فیلمسازی است و مستندسازان به صورت حرفه‌ای در حال تولید و درخشش در جشنواره‌های خارجی و داخلی هستند و البته اثرگذاری‌های اجتماعی و سیاسی و... هم داشته‌اند. اما متاسفانه بعضی اوقات در کشور ما، برخی جوان‌ها که می‌خواهند به سینما ورود کنند به فیلم مستند مانند پلی نگاه می‌کنند که قرار است بعد از گذشتن از آن به سینمای داستانی راه پیدا کنند.
البته مشکلی با عملکرد این عزیزان ندارم ولی اگر عده‌ای با ملاک قرار دادن آنها، سینمای مستند را یک سینمای تجربی بدانند، مرتکب اشتباه بزرگی شده‌اند. در مورد فیلم کوتاه داستانی هم باید عرض کنم هر چند تخصصی در این عرصه ندارم ولی کارگردان‌های زیادی را دیده‌ام که ایده‌های خوبی دارند ولی حداقل در کار اول به سختی به آنها اعتماد می‌شود و بلاتکلیف مانده‌اند. چون همانطور که می‌دانید هزینه فیلم کوتاه داستانی بسیار بالاست و کمتر کسی است که بتواند در کار اول هزینه‌‌های ساخت را به صورت مستقل پرداخت کند.
پس ضروری است بخش‌هایی وجود داشته باشد تا با حمایت خود از استعدادها راه را برای رونق فیلم کوتاه باز کنند. البته این خواسته زمانی حاصل خواهد شد که سرمایه‌گذاران این عرصه ریسک‌پذیر باشند و به جوان‌ترها اعتماد کنند. بدیهی است که برخی آثار ضعیف خواهد بود ولی پس از مدتی استعدادهایی کشف و شناسایی می‌شوند که می‌توانند آینده خوبی داشته باشند.
ایکنا – آیا جشنواره‌های داخلی و خارجی، مامن مناسبی برای به تصویر کشیده شدن فیلم‌های کوتاه و مستند هستند؟
یقیناً در هر کشوری جشنواره‌ها ویترینی برای دیده شدن آثار نمایشی است زیرا در فستیوال‌های سینمایی این موقعیت فراهم می‌شود تا کارهای مربوطه به بوته نقد گذاشته شود اما باید توجه داشت تمام سینما جشنواره نیست بلکه جریان‌سازی اجتماعی توسط آثار هنری نیز وجه دیگری از پخش فیلم است که نباید از آن غفلت کرد. پس لازم است مردم فیلم کوتاه را ببینند و با آن آشنا شوند. یک راهکار برای آشنا شدن مردم با فیلم کوتاه تلویزیون است. رسانه ملی باید روی این مهم تمرکز ویژه داشته باشد. این اتفاق در گذشته رخ می‌داد اما اینکه امروز هم این اتفاق رخ می‌دهد یا نه را مطلع نیستم. جدا از تلویزیون، پلتفرم‌ها هم محلی دیگر برای آشنا کردن مردم با فیلم کوتاه هستند که به خوبی جای خود را در بین مردم باز کرده و مخاطبان فراوانی هم دارند.
ایکنا- آیا برخی فیلمسازان با آثارشان در پی جلب رضایت جشنواره‌های خارجی هستند؟
وقتی فیلمی در یک جشنواره مهم خارجی جایزه‌ای دریافت می‌کند می‌بینیم کارهای مشابه‌ای در سال بعد تولید می‌شود که مشخص است با هدف جلب رضایت جشنواره‌ها تولید شده است. پس برخی از فستیوال‌ها با نوع جوایزی که می‌دهند در امر فیلمسازی دیگر کشورها دخالت می‌کنند. این نکته‌ای است که نمی‌توان آن را کتمان کرد. البته قابل تعمیم به کل سینما خصوصا مستند نیست. برای مثال اخیرا وقتی در جشنواره‌ای به عنوان هیئت انتخاب حضور داشتم از بین ۲۷۰ فیلم تنها دو فیلم وجود داشت که مشخص بود با نیت نمایش در جشنواره‌های خارجی تولید شده بودند. دو کار نام برده، توانسته بودند جوایزی هم از جشنواره‌های خارجی دریافت کنند، جوایزی که به دلیل سیاه‌نمایی حاصل شده بود.
از آن طرف معتقدم نادیده گرفتن جشنواره‌های خارجی هم از اساس اشتباه است چون باید بتوانیم از هر موقعیتی برای نشان دادن ظرفیت فیلمسازی کشورمان در جهان بهره بریم. جلب نظر جشنواره‌های خارجی نباید با سیاه‌نمایی از کشور فراهم شود بلکه با کارهای خوب اجتماعی هم می‌شود به این مهم دست یافت. این اتفاق بارها رخ داده و باز هم می‌تواند رخ دهد. برای مثال به فیلم «مشتی اسماعیل» اشاره می‌کنم که هم نگاهی ارزشمند به فرهنگ ایرانی دارد هم اینکه توانست در عرصه بین‌المللی و داخلی موفق باشد.
ایکنا - چگونه می‌توان محتوای بومی و ایرانی را در فیلمسازی فیلم کوتاه مدنظر قرار داد؟
این امر بستگی به نگاه کارگردان دارد. در بسیاری از آثار به معضلی اجتماعی توجه می‌شود ولی یک نکته مهم در این کارها وجود دارد. آنهم اینکه هویت و داشته‌های ایرانی مورد توجه فیلم باشد و از سویی هیچگونه توهینی انجام نشود.
ایکنا- چرا در عمده کارهایی که قرار است به موضوعات دینی توجه شود تنها به ظواهر و مناسک نگاه می‌شود؟
مهمترین دلیل همانی است که به آن اشاره کردید. ظاهر‌گرایی آسیبی رایج است که باب شده و فیلم کوتاه و مستند از آن آسیب فراوان دیده‌اند. این مسئله را اخیرا در جشنواره‌ای دیگر که کارکرد مذهبی داشت دیدم. در آن رویداد کارهای بسیاری وجود داشت که تنها به موضوعاتی چون نحوه ساخت علائم مذهبی یا مناسک نظر داشت. این امر نشان می‌دهد که فیلمسازان نیاز دارند علاوه بر گذراندن دوره‌های فیلمسازی دوره‌های علوم انسانی را هم پشت سر بگذارند تا نگاهی عمیق‌تر به مذهب و دین داشته باشند. فیلم‌هایی که درباره اربعین طی سال‌های گذشته ساخته شده‌اند گواه بارز این ادعا هستند زیرا اکثر آنها نگاهی تکراری دارند به همین دلیل هم به شخصه هنوز جرات نکرده‌ام درباره اربعین فیلمی را جلوی دوربین برم.
ایکنا - آیا نگاه حمایت‌گرهای دولتی به تولید کارهای مستند و کوتاه کمی است یا کیفی؟ و اصولا نگاه کمی چه آسیب‌هایی دارد و مسئولان باید چه نکاتی را مدنظر قرار دهند؟
متاسفانه دلایلی باعث شده اکثرا به دنبال انجام کارهایی با تعداد زیاد باشند چون کار کیفی نیاز به وقت و سرمایه‌گذاری کافی دارد که شاید از حوصله هر سرمایه‌گذاری برنیاید، بنابراین لازم است نگاه ویژه باشد که حمایتی از کارهای اینچنینی صورت گیرد. آنهم به روش صحیح خود، والا اگر صرفاً بخواهیم تولید کننده روتین و کارهای تعداد بالا با هر کیفیتی باشیم کارهای تاثیرگذاری را تولید نخواهیم کرد و مخاطب را از دست خواهیم داد.
انتهای پیام
