ایده «حسینیه کودک» در بوته نقد کارشناسان؛ هیئات روزآمد می‌شوند؟

به گزارش خبرنگار ایکنا، در ادامه سلسله جلسات «کافه محفل»،‌ نخستین نشست باهم‌اندیشی صاحب‌نظران پیرامون رونق کسب و کارها با رویکرد اسلامی به همت مرکز رشد واحد فناور هنرهای قرآنی روز چهارشنبه، نهم آذر ماه در سالن اجتماعات شهید تقوی این خبرگزاری برگزار شد.

در این نشست ایده تاسیس «حسینیه کودک» با حضور صاحب‌نظرانی از جمله محمدی فام؛ مدیرکل راهبری فرهنگی جهاددانشگاهی و فعال امور فرهنگی و مذهبی، مهدی عباسی؛ معاون فرهنگی دانشگاه جامع علمی کاربردی جهاددانشگاهی، محسن رفیع‌خواه؛ روانشناس، حامد تأملی؛ فعال حوزه کودک و مدیر مجموعه دانادل، کیانی‌مقدم؛ کارشناس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، لطفی‌نژاد؛ عروسک‌ساز و کارشناس هنرهای نمایشی حوزه کودک و نوجوان، مظفری؛ مجری طرح حسینیه کودک و کامیار محبوبیان؛ معاون مرکز رشد واحد فناور هنرهای قرآنی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

محبوبیان در ابتدای این نشست گفت: هدف ما از این نشست راه‌اندازی هیئتی به سبک روزآمد برای کودکان و نوجوانان است. در واقع می‌خواهیم در این قالب کار هیئتی انجام دهیم و درباره شکل و محتوایش بحث کنیم و جامعه مخاطب ما کودکان هستند.

وی با بیان اینکه در این رابطه ابتدا باید دغدغه‌ها جمع‌آوری و سپس این دغدغه‌ها با ارائه یک ایده فناور پاسخ داده شوند، عنوان کرد: تجربه‌نگاری این کار به صورت پراکنده از سوی برخی سازمان‌ها انجام و حتی ایده‌‏هایی هم مطرح شده است و لیکن باید قبل از هر اقدامی نگاهی جامع به تمامی ابعاد این مسئله داشت که برگزاری این جلسه در راستای رسیدن به همین نگاه است.

معاون مرکز رشد فناوری و هنرهای قرآنی اضافه کرد: تولید محتوا باید به گونه‌ای ارزشمند انجام شود تا نوعی کسب و کار به حساب آید و تفاوتی هم ندارد در جهت این کسب و کار از دولت پول دریافت شود یا از مردم بلکه هدف کسب رضایت مردم و تولید محتوای خوب و فاخر است.

مهدی عباسی پس از این مقدمه به عنوان دبیر جلسه از حضار خواست تا پیرامون موضوع نظرات خود را اعلام کنند و اضافه کرد: ما در این جلسات لزوماً به دنبال رسیدن به یک راه حل دقیق و مشخص نیستیم بلکه حرکت به سمت رسیدن به یک نگاه جامع و با اشراف قابل قبول نسبت به این مسئله از اهداف این نشست خواهد بود.

حسینیه کودک به دنبال تشریح واقعیت

مظفری، مجری ایده حسینیه کودک در دفاع از این طرح عنوان کرد: طی چند ماه گذشته به این فکر افتادیم که در حوزه کودک هیئتی را راه‌اندازی کنیم و چند وقتی است به صورت میدانی در این زمینه کار را شروع کرده‌ایم ولی فعلاً به صورت رسمی و متشکل ورودی انجام نشده است.

وی ادامه داد: کودکان امروز ما درباره امام حسین(ع) کلیات را هم نمی‌دانند و لذا ضروری است کاری انجام شود که کودکان درباره جزئیات و کلیات واقعه کربلا آگاه شوند.

مجری طرح ایده حسینیه کودک تأکید کرد: متأسفانه در هیئات ما قهرمان‌پروری صورت نمی‌‎گیرد. ما می‌خواهیم مدل‏‌های عروسکی و فعالیت‏‌های فانتزی و جذاب جنبی با توجه به سلیقه و نیاز کودک را در این حسینیه ارائه دهیم و از سوی دیگر نمی‌خواهیم از شهادت به معنای کشته شدن یاد کنیم بلکه به مفهوم عمیق آن بپردازیم.

مظفری با بیان اینکه کودکان کمتر از هفت سال جامعه هدف ما نیستند، گفت: باید اهل بیت(ع) را طوری تشریح کرد که در واقعیت همانطور بوده‌اند و اگر چنین اتفاقی بیفتد قطعاً کودکان جذب خواهند شد. حتماً ضروری است نگاه ما به کودک نگاه مهربانانه باشد و چه کسی مهربان‌تر از آقا رسول‌الله(ص) و اهل بیت(ع) برای امت، تحت این شرایط کارهای تربیتی به درستی پیش خواهند رفت.

تولید محتوای قرآنی با زبان شیرین

خانم لطفی‌نژاد، عروسک‌ساز و کارشناس هنرهای نمایشی حوزه کودک و نوجوان از دیگر سخنرانان این نشست بود که گفت: درباره حسینیه کودکان گره‌های ذهنی وجود دارد که بازشدن این گره‌ها امری مهم محسوب می‌شود و اینکه باید به این پرسش پاسخ داده شود آیا قرار است حسینیه کودکان مانند دیگر حسینیه‌ها باشد.

وی ادامه داد: آقای مظفری تلاش کرده خارج از مباحث تکراری حسینیه کودک راه‌اندازی شود و فعالیت‌های مذهبی هم‌قد کودکان باشد و براساس نیاز کودکان فعالیت کند.

کارشناس هنرهای نمایشی حوزه کودک و نوجوان یادآور شد: باید پذیرفت که در حوزه کودک تولید محتوای مذهبی بسیار اندک است و لذا باید در حسینیه کودک متناسب با نیازهای جامعه کودک تولید محتوا شود و از سوی دیگر تا به امروز اگر تولید محتوایی انجام شده این تولید محتوا با نگاه کودکان انجام نشده بلکه با نگاه بزرگسال تولید محتوا صورت گرفته است.

لطفی‌نژاد افزود: تفاوت کودکان از نوع تربیتشان مشخص می‌شود که امروزه فناوری‌ها برروی این تفاوت‌ها و تربیت‌ها اثرگذار بوده و گاهاً کودکان را درگیر کرده است.

وی با بیان اینکه خانواده‌ها ترجیح می‌دهند طبق اصول روانشناسی مدرن فرزندانشان را تربیت کنند، گفت: امروز تک‌فرزندی تشدید شده و از سوی دیگر شاغل بودن همزمان پدر و مادر باعث شده تا والدین معمولاً کنار فرزندان خود نباشند که این خود منجر به بروز مشکلاتی شده است.

کارشناس هنرهای نمایشی حوزه کودک و نوجوان بیان کرد: در جامعه ما سه طیف مذهبی، ضدمذهب و طیف خاکستری وجود دارد و نباید جامعه مخاطب را یک کدام از این سه طیف تعریف کرد بلکه همه طیف‌ها را باید شامل شود.

لطفی‌نژاد معتقد است که کودکان امروز همه موضوعات را به راحتی نمی‌پذیرند و اگر قرار است برای اینها تولید محتوا شود باید این تولید محتوا جذاب و قانع‌کننده باشد.

وی تأکید کرد: متأسفانه به مسائل مذهبی خشک و بی‌روح نگاه شده و این نگاه خشک سبب شده از آن سوی بوم بیفتیم. به باور من بهتر است موضوعات دینی و قرآنی با زبان شیرین برای کودکان بیان شوند.

لزوم راه‌اندازی کارگاه دینی برای کودکان

کیانی‌مقدم، کارشناس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سخنران دیگر این نشست بود. وی کودکان را اساس و اصل تشکیل یک جامعه دانست و گفت: معمولاً انجام کار برای کودکان باید در اولویت قرار داشته باشد. امروز کودکان ما درباره اهل بیت‌(ع) اطلاعات بسیار اندکی دارند، درصورتی که اطلاعاتشان درباره شخصیت‌های آن سوی آب‌ها بیشتر است.

وی افزود: لازم است که مخاطب‌شناسی مدنظر قرار گیرد و براین اساس به کودکان بگوییم امام حسین(ع) کیست، یعنی ابتدا باید خوراک را طوری تنظیم کرد که کودک نسبت به فراگیری چنین موضوعاتی ترغیب شود. به عنوان مثال هیچگاه در هیچ کتابی نوشته نشده که اسباب‌بازی کودکان اهل بیت(ع) چه بوده که اگر گفته شود قطعاً موجب جذب کودکان خواهد شد و از سوی دیگر به نوع اسباب‌بازی مناسب برای کودکان پی می‌بریم.

گزارش تصویری نشست هم‌اندیشی در مورد ایده «کافه محفل حسینیه کودک»

کارشناس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با بیان اینکه باید تمام کارشناسان را پای کاربیاوریم و صرفاً نباید به تجربه اکتفا کرد، گفت: در حوزه دین کارگاهی برای کودکان وجود ندارد و تشکیل چنین کارگاهی ضرورت دارد و موجب ترغیب بیشتر کودک برای کسب اطلاعات درباره اهل بیت(ع) خواهد شد.

کیانی‌مقدم تأکید کرد: حسینیه‌ای که قرار است برای کودکان ساخته شود باید در آن از گذاره‌های جذاب بهره برده شود، یعنی در حوزه جذب کودک بهتر است از اقدامات نمایشی و جذاب استفاده شود.

حسینیه کودک؛ مکانی برای عزاداری یا افزایش معرفت دینی

حامد تأملی، فعال حوزه کودک و مدیر مجموعه دانادل به عنوان سخنرانی بعدی این نشست بر ضرورت رعایت رده‌بندی سنی در حوزه کودکان و نوجوانان اشاره کرد و گفت: ابتدا باید رده‌بندی سنی کودکان مشخص شود تا متناسب با این رده‌بندی تولید محتوا صورت پذیرد. از سوی دیگر بهتر است برای کودکان به جای بیان پدیده‌های تاریخی درباره پدیده‌های معرفتی صحبت کنیم، لذا تولید محتوا برای کودکان کار بسیار حساسی است و نباید خیلی از موضوعات مرتبط با واقعه کربلا به صورتی که برای بزرگسال بیان می شود به کودک ارائه شود.

وی ادامه داد: در کنار رده‌بندی سنی باید برروی جنس و کیفیت خانواده‌ها تمرکز کنیم، چون امروزه دغدغه اصلی خانواده‌های مذهبی این است که چگونه فرزندانشان را تربیت کنند. پس باید مشخص شود قرار است برروی چه قشری از خانواده‌ها کار فرهنگی و تربیتی انجام شود.

مدیر مجموعه دانادل بیان کرد: بهتر است مشخص شود این حسینیه چه کارکردی دارد، آیا می‌خواهد مکانی برای عزاداری باشد یا مکانی برای تقویت معرفت دینی؟ به عبارت بهتر باید هدفگذاری تربیتی مشخص شود.

تأملی گفت: در این راستا بهتر است بانک ایده‌ای برای تولید محتوا وجود داشته باشد تا از این طریق ایده‌های مرتبط با حسینیه کودک و نوع تولید محتوا گردآوری شود.

به گفته تأملی، در حسینیه کودک نباید تیپ شخصیتی مهم باشد، بلکه مهم خروجی‌اش است و در این راستا مدل‌های مختلف ایده‌پرداری باید مورد بررسی قرار گیرد.

محتوا و شکل؛ دو موضوع مهم در حسینیه کودک

براساس این گزارش، محسن رفیع‌خواه، روانشناس به عنوان دیگر سخنران این نشست گفت: مهمترین موضوعی که نسبت به این ایده قابل بحث است، موضوع محتوا و شکل است و این دو از موضوعات مهم محسوب می‌شوند.

وی با بیان اینکه اگر قرار است به عنوان بزرگسال وارد مبحث حسینیه کودک شویم باید مدنظر قرار داد که مخاطبان ما کودکان هستند، عنوان کرد: اگر قرار است نگاه ما به حسینیه کودک صرفاً مانند حسینیه‌های دیگر باشد خیلی کار اثرگذاری نخواهد بود.

این روانشناس افزود: باید ملاحظات کودک در ورود به مجالس مرثیه را در نظر گرفت. پیش از راه‎‌اندازی این حسینیه باید به این پرسش پاسخ داده شود که آیا برای جذب مخاطب و نگهداشت آن کاری صورت خواهد گرفت تا بتوان روند پایدار برای مباحث تربیتی را برنامه ریزی کرد.

کار در حوزه کودک از حساسیت بالایی برخوردار است

محمدی فام، مدیرکل راهبری فرهنگی جهاددانشگاهی و فعال امور فرهنگی و مذهبی به عنوان دیگر سخنران این نشست با بیان اینکه در حوزه‌های مذهبی آنقدر محتوا اندک است که گاهی اوقات مجبور به استفاده از محتواهای قبلی می‌شویم، اظهار کرد: باید پیشینه این کار بررسی شود و همچنین در حوزه تولید محتوا به جنبه علمی امام حسین شناسی توجه جدی صورت گیرد.

وی بیان کرد: باید پذیرفت کار در حوزه کودک و نوجوان از حساسیت بالایی برخوردار است، آنقدر حساس است که باید در حوزه واقعه کربلا و از میان روایات متعدد، صحیح‌ترین و قابل استنادترین روایت انتخاب شود.

مدیرکل راهبری فرهنگی جهاددانشگاهی ادامه داد: مهدکودک‌های داخلی باید هیئت را جدی بگیرند، زیرا از طریق هیئات می‌توان کودک را به فراگیری اصول دینی و واقعه کربلا تشویق کرد. لازم است در این زمینه مربیانی تربیت شوند و در مهدکودک‌ها آنها را بکار گرفت.

وی ادامه داد: شاید جدا کردن کودکان از فضای روضه‌خوانی یک آفت باشد چون سوگ امام حسین(ع) با همه سوگ‌ها متفاوت است.

این فعال فرهنگی و مذهبی با بیان اینکه پیش از راه‌اندازی حسینیه کودک ضروری است ابعاد روانشناسی و علمی آن بررسی شود، گفت: می‌توان در حسینیه کودک اقدامات پویشی مانند پویش نقاشی را اجرایی کرد. ما حتماً نباید برای جذب کودکان خطوط قرمز را حذف کنیم ولی می‌توان آنها را کمی بازتر کرد. جذب طیف کودک نیازمند اقدامات هنرمندانه است.