رعایت حقوق حیوانات اصلی شناخته شده در سیره بزرگان دین است

اسدالله حاتمی، مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان‌جنوبی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی به بهانه هفته منابع طبیعی با اشاره به حقوق حیوانات در اسلام براساس پژوهش‌های انجام شده در این سازمان، اظهار کرد: شاهرگ محيط زيست، همان جنبه حيات آن بوده كه يكى از نمادهاى اصلى آن حيوانات هستند.

وی افزود: با توجه به اهميت زنجيره حيوانى و حياتى محيط زيست، حيات حيوانات از اهميت ویژه‌ای در اسلام و سنت برخوردار است؛ در این دین مبین در خصوص حقوق حیوانات سفارش زیادی شده تا آنجا که حق آن را در زمره حق‌الله قرار داده‌اند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان‌جنوبی با بیان اینکه سیره پیامبر(ص) و بزرگان دین در رعایت و سفارش این حقوق، توجه آن بزرگواران را به رعایت حقوق حیوانات می‌رساند، تصریح کرد: سوره‌های متعدد قرآن از جمله بقره و نحل به نام حیوان بوده و دستورالعمل‌های قرآن در مورد حقوق حیوانات باعث شده در کتاب‌هایی که در طول تاریخ تمدن اسلامی وجود دارد توجهات عجیبی به حقوق حیوانات شود به حدی که ابن اخوه در کتاب «معالم القربه فی احکام‌ الحسبه» در جایی که  احکام امر به معروف و نهی از منکر  را بیان می‌کند، می‌گوید ساعت کار حیوان در آسیاب‌ها نباید بیش از یک ساعت خاصی باشد.

حاتمی با بیان اینکه با توجه به اينكه از ديدگاه پيامبر خاتم(ص) اشرف مخلوقات انسان است، فهم حقوق و رعايت اخلاق درباره آن‌ها و احترام به آن‌ها از منظر آن حضرت را جدى‌تر مى‌کند، اظهار کرد: روایاتی در مورد معراج پیامبر(ص) و ارتباط آن با حقوق حیوانات وجود دارد، اینکه شهادت کسی که حیوانی را آزار بدهد در هیچ دادگاهی و در هیچ زمینه‌ای پذیرفته نیست، چراکه از عدالت و انصاف ساقط است.

وی با بیان اینکه کسی که روزه دارد تمام سر را نباید زیر آب ببرد، اما برای نجات جان حیوانی که در حال غرق‌ شدن است اشکال ندارد روزه‌دار این کار را انجام و روزه خود را بشکند، تصریح کرد: اسلام حتی به حقوق حیوانات مرده هم توجه دارد؛ به‌عنوان مثال در اسلام مکروه است تا وقتی بدن حیوان پس از ذبح گرم است، پوست آن را جدا کنیم.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان‌جنوبی افزود: در مكتب اسلام، درباره دفاع از حيوانات و حمايت آنها نيز قوانين و مقرراتى وضع شده كه بيانگر جامعيت اين مكتب و مهرآميز بودن آن است؛ به‌گونه‌اى كه رعايت آن اخلاق و حقوق و توجه به موجودات زنده و غيرزنده را در هيچ حالى فراموش نكرده است.

حاتمی بیان کرد: در اين مكتب، سفارش‌ها و رفتارهاى اعجاب‌انگيزى درباره ترحم بر جانداران بيان شده است. ترحم بر حيوان موجب پاداش؛ و آزار و اذيتش، باعث عذاب آخرت است؛ به‌گونه‌اى كه در كتاب‌هاى فقه و حديث، فصل‌هاى مفصلى در اين زمينه نگارش يافته است.

وی با اشاره به سفارش و دستورهاى رسول رحمت در دفاع و حمايت از حيوان‌ها تصریح کرد: سخنان و سفارش‌هاى پیامبر اسلام(ص)، نهى از «به جان هم انداختن» حيوانات، وجوب فراهم آوردن آب و علف مورد نياز حيوانات، نهى از زدن بر صورت حيوان و سوزاندن و داغ نهادن بر اعضايش، نهى از نفرين و ناسزاگويى به حيوان، لعن کردن بر آزاردهندگان جسمى و جنسى حيوانان، لعنت کردن بر كسانى كه اعضاى بدن حيوان را مى‌برند و دستور به فراهم کردن جاى مناسب براى استراحت حيوان از مواردی است که در دین اسلام به آن اشاره شده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان‌جنوبی بیان کرد: قرآن کریم همه موجودات را داراى نظام اجتماعى برشمرده است؛ البته با توجه به تفاوت‌هايى كه در ذات انسان و حيوان است، ساختار اجتماعى آنان نيز باهم فرق دارد؛ اما با وجود اين فرق، حيوان‌ها نيز جوامع حيوانى دارند؛ دوم اينكه، روزى و رزق هر دو (انسان و حيوان) بر عهده خداوند بوده و سوم اينكه مثله كردن را كارى شيطانى شمرده و از آن به خسارتى بزرگ تعبير كرده است.

حاتمی ادامه داد: پیامبر سالام(ص) در برخى از سخنانشان، از آسيب شكار كردن براى شكارچى سخن گفته‌اند و پيامدهاى آن را نيز بيان كرده‌اند؛ ايشان درباره اصل شكار كردن مى‌فرمايند: «هر كسى به دنبال شكار رود، غافل مى‌گردد.»

وی یادآور شد: ديدگاه نظرى و عملى رسول خاتم(ص) درباره حقوق انواع حيوانات نشان می‌دهد از موجودات ذره‌بينى تا غول‌پيكر، از اهلى تا وحشى، از درنده تا گزنده و چرنده و پرنده و آبزى و خشک‌زى، همه و همه از نگاه مهربان ايشان پنهان نماندند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان‌جنوبی یادآور شد: پیامبر اسلام(ص) از نوزاد حيوان وحشى تا تخم يک پرنده و جوجه آن‌ها را سفارش به مهربانى کردند؛ به قاتلان حيوانات وعده برخورد دنيوى و اخروى داده براى كشنده يک قورباغه جريمه تعيين و همه را به رعايت حال حيوانات و شكنجه نكردن آن‌ها تشويق و ترغيب فرمود.