محبوبترین بندگان نزد خداوند چه کسانی هستند + فیلم
حضرت علی(ع) در خطبه ۸۷ نهج‌البلاغه، سی‌وچهار ویژگی ایجابی و سلبی محبوبترین بندگان خداوند یا عارفان بالله را بیان کرده‌اند.
اصول حاکم بر زندگی امام علی(ع) در همه ابعاد و زمینه‌ها مبتنی بر قرآن و سنت پیامبر اکرم(ص) بوده است. در زمینه سیره اجتماعی و برخورد با جامعه نیز روابط آن حضرت براساس دستورات الهی و نبوی استوار بوده است که می‌تواند الگویی تمام عیار برای افراد محسوب شود.
خبرگزاری ایکنا از فرصت معنوی ماه رمضان استفاده کرده و با انتشار درس‌گفتار‌های زیست اجتماعی علوی با حضور بخشعلی قنبری، نهج‌البلاغه‌پژوه به بررسی اخلاق اجتماعی از دیدگاه نهج‌البلاغه پرداخته است تا در مسیر شیعه مولا بودن را بیش از پیش بیاموزیم.
در جلسه ششم موضوع «محبوبترین بندگان» به مناسبت شب قدر مورد بررسی قرار گرفته است که در ادامه با هم می‌خوانیم و می‌بینیم.
خطبه ۸۷ نهج‌البلاغه را توضیح می‌دهم که درباره ویژگی‌های محبوبترین بندگان خداوند است و مناسب شب‌های قدر است. ان‌شاءالله طاعات و عبادات شما مقبول درگاه خداوند قرار گیرد.
در نهج‌البلاغه دست‌کم پنج مورد وجود دارد که در آن، حضرت علی(ع) ویژگی‌های محبوبترین بنده خدا را توضیح می‌دهند و طی آن‌ها می‌فرمایند، این عارف بالله چه ویژگی‌هایی دارد. قبل از توضیح این خطبه، دو کتاب را معرفی می‌کنم؛ یکی «حیات عارفانه امام علی(ع)» نوشته آیت‌الله العظمی جوادی آملی است که در ۱۱۰ صفحه نوشته شده و بسیار خواندنی است و دومی کتاب «نظام عرفانی نهج‌البلاغه» که من آن را به نگارش درآورده‌ام.
در این خطبه، سی‌وچهار مورد از ویژگی‌های ایجابی و سلبی عارفان بالله یا به تعبیر علی(ع)، محبوبترین بندگان خدا توضیح داده شده است.
جمله اول خطبه این است؛ «عِبَادَ اللَّهِ إِنَّ مِنْ أَحَبِّ عِبَادِ اللَّهِ إِلَیْهِ عَبْداً أَعَانَهُ اللَّهُ عَلَى نَفْسِهِ فَاسْتَشْعَرَ الْحُزْنَ وَ تَجَلْبَبَ الْخَوْفَ ...؛ ای بندگان خدا همانا بهترین و محبوبترین بنده نزد خداوند کسی است که خدا او را در پیکار با نفس یاری داده است، آنکس که جامه زیرین او اندوه و لباس رویین او ترس از خداست.»
این ترجمه که از آن استفاده می‌کنم، مربوط به ترجمه مرحوم محمد دشتی است. ترجمه وی بسیار روان است، اما خیلی دقیق نیست. در این جمله‌ای که خواندم؛ امام علی(ع) محبوبترین بنده خداوند را کسی معرفی می‌کند که با نفس مبارزه می‌کند و اهل حزن است. مرحوم دشتی در ترجمه الحزن، کلمه اندوه را به کار گرفته است که بار منفی دارد. حزن دو نوع است، حزن پسندیده و حزن ناپسند.
بنابراین اولین ویژگی این است که علیه خودش به مبارزه برخیزد و دوم نسبت به کار‌هایی که انجام می‌داد و انجام نداده است، حزن داشته باشد و نسبت به مقاماتی که باید طی می‌کرد و طی نکرده است. این حزن رو به بالاست و متوقف‌کننده نیست. این حزن، حرکت‌بخش است و حزنی که توقف‌آور باشد، از نظر علی(ع) جزء حزن‌هایی است که پسندیده نیست.
سومین ویژگی ترس از خداوند است؛. البته معنی حزن و خوف متفاوت است؛ حزن اندوه و غمی است که باعث حرکت می‌شود و خوف، حالتی است که وقتی با نفس خودم مبارزه کردم و نسبت به کار‌هایی که انجام ندادم و غمگین شدم، بعد از اینکه جبران‌ها را انجام می‌دهم، حالت خوف به من دست می‌دهد.
امام علی(ع) وقتی حزن را بیان می‌کند، می‌گوید؛ فَاسْتَشْعَرَ الْحُزْنَ؛ در زبان عربی لباس‌ها را به دو دسته تقسیم می‌کنند، لباس‌هایی که به بدن می‌چسبد و لباس‌هایی که روی لباس پوشیده می‌شود که اولی را شِعار و دومی را دِثار می‌گویند.
امام علی(ع) می‌گوید؛ اهل عرفان کسانی هستند که حزن را مانند لباس چسبیده به بدنشان، به قلبشان می‌چسبانند. یعنی آن‌ها همیشه حزن دارند؛ چون همیشه کار‌هایی دارند که باید انجام می‌دادند و انجام نداده‌اند، چون رو به بالا هستند.
در جلسه بعد ادامه همین خطبه را توضیح خواهم داد و امیدوارم در شب‌های قدر ما را از دعای خیرتان محروم نفرمایید.
انتهای پیام
