عدالت آموزشی نیازمند برنامه‌ریزی است نه شعار
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش گفت: باید مصادیق و سرچشمه‌های عدالت شناخته و هزینه مربوط به تحقق عدالت استخراج شود و به سمت آن قدم برداریم. عدالت از جنس «شعار»، «باید بشود‌ها» و «اراده کنیم‌ها» نیست بلکه کاملاً نیازمند برنامه‌ریزی است.
به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست خبری محمود امانی‌طهرانی، دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با موضوع ابلاغ مصوبات جدید شورای عالی آموزش و پرورش امروز دوشنبه ۱۹ تیرماه در سالن جلسات ساختمان علاقه‌مندان وزارت آموزش و پرورش برگزار شد.
محمود امانی‌طهرانی، دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش ضمن تبریک اعیاد قربان و غدیر در این نشست در رابطه با تدریس زبان‌های خارجی بیان کرد: زبان خارجی وجه انتخابی دارد و دانش‌آموزان می‌توانند زبان مورد علاقه خود را انتخاب کنند. اکنون زبان عربی و چینی هم به فهرست زبان قابل انتخاب به فهرست زبان‌ها اضافه شده است.
وی ادامه داد: ما معلم همه زبان‌های خارجی را نداریم تا در مدارس تدریس کنند اما طبق مصوبه‌ای که ابلاغ شده راهگشایی کرده تا با استفاده از فضای حضوری و غیرحضوری به تدریس این زبان‌ها بپردازیم و آموزش‌های زبان‌های به غیر از انگلیسی به صورت جدید و برخط برای دانش‌آموزانی علاقه‌مند تدریس خواهد شد. گشودن این باب نیازمند ماده قانونی بود که این اتفاق انجام شده است. تلاش شده تا مؤسسات ذی‌صلاح هم حضور پیدا کنند و برای علاقه‌مندان تدریس کنند.
امانی‌طهرانی افزود: آموزش زبان انگلیسی مورد نقد فراوان در جامعه است و با توجه به میزان ساعتی که برای این درس تعیین شده دانش‌آموزان به مهارت و توانایی لازم دست نمی‌یابند، از همین روی تصمیم گرفته شده تا به صورت فشرده در بازه‌های زمانی بیشتر و با روش آموزش متفاوت به دانش‌آموزان تدریس شود تا به تدریج به سمتی برویم که بهره‌وری ما در موضوع آموزش زبان انگلیسی بیشتر شود.
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در رابطه با نظارت بر حسن اجرای مصوبات این شورا بیان کرد: شورای عالی آموزش و پرورش یک شعبه از مجلس شورای اسلامی است و با توجه به آئین‌نامه اجرایی مدارس بر اجرایی شدن مصوبات خود نظرات دارد. ما باید از مدیران مدارس برای اجرایی شدن مصوبات پشتیبانی کنیم.
وی در رابطه با تدریس زبان عربی در مدارس بیان کرد: زبان عربی دو وجه دارد؛ بخش اول زبان قرآن و دین ماست که آموزش عربی در مدارس به فهم قرآن و ادعیه کمک می‌کند تا فردی که از مدرسه خارج می‌شود بتواند با مطالب و مفاهیم دینی ارتباط بگیرد. وجه دوم زبان عربی بخش محاوره و برقراری ارتباط است که در آموزش زبان عربی به این بخش می‌پردازیم.
چالش اصلی تمام نظام‌های آموزشی
امانی‌طهرانی در پاسخ به سؤال خبرنگار ایکنا مبنی برنامه شورای عالی آموزش و پرورش برای عدالت آموزشی برای دهک‌های 1، 2 و 3 جامعه و تقویت مدارس دولتی چیست؟ بیان کرد: بحث عدالت آموزشی بسیار مهم بوده و چالش اصلی تمام نظام‌های آموزشی جهان، عدالت و کیفیت است؛ البته اخیراً در دنیا چالش سومی در کنار این دو چالش در حال شکل‌گیری است که چالش مشروعیت معرفی می‌شود زیرا دانش‌آموزان پرسش‌هایی مبنی بر مطالب و محتوایی که می‌آموزند مطرح می‌کنند که لزوم یادگیری فلان محتوا چیست.
وی ادامه داد: عدالت زمانی محقق می‌شود که اگر دو دانش‌آموز را به صورت کاملاً تصادفی براساس کد ملی انتخاب کردیم، اینگونه باید باشد که بهره آموزشی برابر داشته باشند. مدرسه در همه امور باید یک استثناء باشد و یک کشور باید اراده کند تا مدرسه محلی برای برقراری عدالت باشد. برای مثال در واکسیناسیون اطفال ایرانی عدالت رخ داده و به صورت عادلانه در همه نقاط ایران کودکان واکسینه می‌شوند؛ در حوزه مدارس نیز باید مانند همین اتفاق رخ دهد.
مغایرت مدارس دو نوبته با عدالت آموزشی
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش اضافه کرد: علت اینکه در آموزش و پرورش به عدالت آموزشی دست نیافتیم این است که زمان آموزش در دوره ابتدایی ۲۵ ساعت در هفته است و در دوره اول متوسطه ۳۰ ساعت و در دوره دوم متوسطه ۳۵ ساعت است و این سازگار با مدارس دو نوبته نیست. وقتی بچه‌ای به نوبت دوم مدارس می‌رود کار ناعادلانه‌ای است زیرا میزان یادگیری در صبح متفاوت است.
وی ادامه داد: وقتی افزایش جمعیت دانش‌آموزی افزایش می‌یابد و تعداد مدارس اندک است ناچار به ایجاد نوبت دوم مدارس هستیم. در صورتی که تعداد کودکان متولد شده در هر سال مشخص است و می‌توان تخمین زد که در آینده زمان تحصیل متولدین هرسال چه میزان بوده و چقدر مدرسه مورد نیاز است. باید استاندارد‌ها را حفظ و به تعداد متولدین هرسال کلاس درس تهیه کرد.
امانی‌طهرانی با بیان اینکه تراکم کلاس‌های درس مسئله دیگر عدالت است گفت: طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزاری کلاس درس در دوره ابتدایی باید ۲۶ نفر باشد درحالی که اکنون شاهد کلاس‌هایی با ۴۰ نفر دانش‌آموز و بیشتر هستیم. کلاس محل حمایت عاطفی از بچه‌هاست و هنگامی که تعداد دانش‌آموزان زیاد شود حمایت عاطفی از بچه‌ها کاهش پیدا می‌کند؛ این موضوع از مصادیق دیگر ناعدالتی است. وجود حیاط و فضای تفریحی مناسب، سرویس بهداشتی فضای ورزشی و... از موضوعات دیگری است که دارای اهمیت هستند.
وی افزود: دانش‌آموز حق دارد که معلمی داشته باشد که صلاحیت‌های عمومی معلمی و گواهینامه صلاحیت تدریس داشته باشد؛ وقتی به دلایل مختلف ناچار به جذب معلم می‌شویم که مراحل آموزش صلاحیت‌ها را طی نکرده است باز دچار ناعدالتی می‌شویم. یک مدرسه خوب دارای ویژگی‌ها و استاندارد‌هایی است که باید همه آنها را داشته باشد.
مؤلفه‌های یک آموزش و پرورش خوب
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش تأکید کرد: یک آموزش و پرورش خوب مشخص است که چگونه باید باشد؛ اگر مؤلفه‌های مورد نیاز را رعایت کنیم خواهیم دید که خروجی چگونه خواهد بود اما اگر هیچ یک از مؤلفه‌های یک آموزش و پرورش مطلوب را نداشته باشیم نباید انتظار بالایی داشت.
وی در ادامه با اشاره به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بیان کرد: برای اجرایی شدن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در سال 1398 به مبلغ 98 هزار میلیارد تومان نیاز داشتیم و این در حالی است که در همین سال بودجه سازمان نوسازی مدارس 3 هزار میلیارد تومان بود. اگر ما می‌خواهیم به اجرایی شدن سند تحول بنیادین دست‌یابیم باید بیان کنیم که به چه میزان بودجه نیاز داریم. اگر می‌خواهیم در جهت عدالت حرکت کنیم مسائل ملموس و قابل ادراک عمومی مانند فضای کلاس درس، تجهیزات مدارس، تراکم دانش‌آموز را برآورد کنیم و گزارش وضعیت امروز را بیان کنیم تا برای حل این وضعیت به میزان مناسب بودجه در نظر گرفته شود. اینکه گفته می‌شود کیفیت اتفاقی نیست یعنی همین که حداقل‌هایی را رعایت کنیم تا به اهداف دست مورد نظر دست یابیم.
ناعدالتی در مناطق محروم
امانی‌طهرانی تصریح کرد: سیاست‌های نیروی انسانی ما به‌گونه‌ای است که هرچه معلمی توانمندتر، مجرب‌تر می‌شود به نقاط بهتر شهری منتقل می‌شود و همیشه سرشاخه‌های دورافتاده روستایی از نیروی توانمند و باتجربه بی‌بهره‌اند و معمولاً نومعلمان، سرباز معلم‌ها و خرید خدمتی‌ها فرستاده می‌شوند و هنگامی که مجرب و پخته شدند به مراکز فرستاده می‌شوند این جریان ناعدالانه است و اگر بخواهیم این جریان برعکس شود باید دو برابر بودجه گذاشته شود تا سه دهک محروم کشور توسط سه دهک بهترین معلمان کشور تدریس شوند و برای تحقق این اتفاق باید کاری کرد تا معلمان راضی شوند به این مناطق بروند و برای این مهم مشوقاتی در نظر گرفت.
وی افزود: باید مصادیق و سرچشمه‌های عدالت شناخته و هزینه مربوط به تحقق عدالت استخراج شود و به سمت آن قدم برداریم. عدالت از جنس «شعار»، «باید بشود‌ها» و «اراده کنیم‌ها» نیست بلکه کاملاً نیازمند برنامه‌ریزی است. عدالت آموزشی نیازمند برنامه‌ریزی است تا شعار.
سیاست ضدعدالتی جداسازی دانش‌آموزان
امانی‌طهرانی اضافه کرد: در جداسازی بچه‌ها از مدارس با عناوین مختلف، سیاست‌های ضد عدالتی اتفاق می‌افتد مگر در یک جایی و با نگاه محدود این اتفاق رخ دهد. وقتی جداسازی صورت می‌گیرد داریم به صورت پیش‌فرض بیان می‌کنیم که مدارس دولتی ضعیف است و باید افرادی را جدا کنیم تا سرویس بهتری به آنها داده شود. این در حالی است که اگر جریان عمومی قوی و خوبی وجود داشته باشد، دانش‌آموزی هم اگر نیاز به کمک خاص دارد به جای جداسازی او از مدرسه می‌تواند در همان مدرسه این کمک را دریافت کند. کشور کره جنوبی آموزش نخبگانی دارد این در حالی است که آموزش نخبگانی در دنیا مقبولیت ندارد و زیرا دانش‌آموزان را جدا می‌کند اما آنچه در کره جنوبی رخ داده پرورش نخبگی است نه جداسازی نخبگان یعنی هرکس که استعداد خاصی دارد استعداد او را پرورش می‌دهند. جداسازی‌های نخبگانی نه به نفع نخبگان و نه به نفع کسانی که از این وضعیت محروم شده‌اند است.
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش تأکید کرد: اگر بخواهیم در جریان عدالت آموزشی قدم برداریم باید با یک عزم ملی همراه با منابع مکفی و سیاست‌های تثبیت شده داشته باشیم و آن را به صورت تدریجی اما برنامه‌دار و قوی پیش ببریم.
بی‌ثباتی وزیران آموزش و پرورش
وی با اشاره به اجرای سند تحول بنیادین گفت: اجرای این سند به این معناست که وضعیت دانش‌آموزان نسبت به قبل بهتر شده باشد اما سؤال این است که چرا این سند به مطلوبیت کامل دست نیافته است؟ کسانی که این سند را نوشتند فکر نمی‌کردند که در این مدت مسئولان آموزش و پرورش دچار چنین بی‌ثباتی شوند و هفت وزیر آموزش و پرورش و پنج سرپرست تغییر کند. اگر قرار است تا سند تحول بنیادین و بهسازی نظام آموزشی اجرا شود و در جهت عدالت آموزشی حرکت کنیم باید گروهی از افراد حقیقی که در سطح ملی مقبولیت دارند به عنوان هسته مرکزی مدیریت راهبردی نظام آموزشی کشور انتخاب شوند و به مدت زمان دو برنامه توسعه مأموریت اجرای سند و بهسازی وضعیت آموزشی کشور را بر عهده گیرند و در کنار آنها وزیر آموزش و پرورش هم حضور داشته باشد. این جمع باید مشخص کند که برای اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و بهسازی وضعیت آموزشی در مدت 10 ساله به چه موقعیتی خواهیم رسید.
حضور دانش‌آموزان در کلاس‌های پرجمعیت
امانی‌طهرانی تأکید کرد: سازوکار باثبات مدیریتی به مدت دو برنامه توسعه پیش‌نیاز هر کاری است اگر سازوکار به وجود نیاید به این مهم دست نخواهیم یافت. طبق آمار 1400-1401، 67 درصد دانش‌آموزان ایرانی در کلاس‌های پرجمعیت در حال آموزش هستند و این یعنی دوسوم جمعیت دانش‌آموزان باید پرسید چه کسی مسئول چنین وضعیتی است؟ مسئولین همه گزارش عملکرد می‌دهند؛ معمولان در این گزارش نقاط مثبت بیان می‌شود در صورتی که باید گزارش وضعیت ارائه شود تا بدانیم در چه وضعیتی قرار داریم.
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در پاسخ به سؤال دیگر خبرنگار ایکنا مبنی بر ارائه گزارش وضعیت از این نهاد گفت: شورای عالی آموزش و پرورش مدیر نظام آموزشی کشور نیست و مدیر آموزش و پرورش کشور وزارت آموزش و پرورش است؛ شورای عالی آموزش و پرورش شأن مدیریتی و اجرایی ندارد نمی‌تواند به بخش اجرایی ورود کند. شورای عالی آموزش و پرورش سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ارائه و استانداردهای خود را مطرح کرده است و به دنبال آن سند را بسط هم داده و 458 برنامه پیشنهاد کرده است. شورای عالی آموزش و پرورش کارهای زیرساختی را انجام داده و برای این کارهای مسیرهای اجرایی روشنی پیش‌پا گذاشته است اما این کارها باید با کیفیت، برنامه درازمدت و باثبات اجرا شود و لوازم آن فراهم شود.
بار سنگین تجمیع وظایف چهار وزارتخانه
وی تأکید کرد: وزارت آموزش و پرورش بار چهار وزارتخانه را به دوش می‌کشد در حالی که در جاهای دیگر دنیا یک بار بر دوش این نهاد است. در کشورهای دیگر ساخت مدرسه و تجهیز مدرسه بر دوش وزارت آموزش و پرورش نیست بلکه وظیفه شهرداری‌ها است؛ متولی تربیت معلم در کشورهای دیگر بر عهده آموزش و پرورش نیست اما در ایران تمام بار دانشگاه فرهنگیان بر دوش وزارت آموزش و پرورش است. مواد و رسانه‌های یادیگری نیز بر عهده آموزش و پرورش است درحالی که در دنیا مواد آموزشی داده می‌شود و کل ناشرین کشور آن را تولید می‌کنند و این موضوعات وظیفه آموزش و پرورش را سنگین کرده است.
انتهای پیام
