مساعدت‌های لازم برای تولید هنری عاشورایی وجود ندارد + صوت
امیر دژاکام گفت: مسیر پیش روی تولیدات هنری عاشورایی به‌هیچ‌وجه مطلوب نیست و متأسفانه مساعدت‌های لازم برای تولید در این حوزه وجود ندارد.
امیر دژاکام متولد 1341 در کرمان به دنیا آمد. وی فارغ‌التحصیل لیسانس کارگردانی دانشگاه تهران در سال 73 و فوق لیسانس کارگردانی از دانشگاه تربیت مدرس سال 79 است. پس از گرفتن لیسانس در سال عضو هیئت علمی دانشکده هنر و معماری شد و بعد از فوق لیسانس مدرس دانشگاه تربیت مدرس شد.
وی اولین بار در سال 1382 با سریال «روزهای به‌یادماندنی» به کارگردانی همایون شهنواز از شبکه یک وارد تلویزیون شد. «هیس دخترها فریاد نمی‌زنند» تجربه متفاوت او در سینماست.
با وی پیرامون جلوه‌های شور حسینی در سیما به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
ایکنا - در آثار نمایشی که موضوعشان عاشورا است عموماً بیش از اینکه روی شعور توجه شود به شور نگاه می‌شود. پیرامون چرایی چنین اتفاقی توضیح دهید؟
امری به نام عبادت و امری به نام نمایش وجود دارد. این دو امری کاملاً متفاوت با یکدیگر هستند. من نمایش‌های «شمس»، «غزل و کفر» و«یک دامن ماه و ستاره» درباره امام حسین(ع) را کار کرده‌ام. در این نمایش که با استقبال بی‌نظیر مردم مواجه شد هنرمندان بزرگی حضور داشتند. در هنر نمایش چند راهکار وجود دارد که می‌شود اثر نمایشی را از حالت شعار درآورد. اولین مسیر غنای متن است اما در کنار این امر در دیگر قسمت هم دقت وجود داشته باشد حتی در بخش‌هایی چون طراحی لباس و صحنه هم باید این دقت نظر مورد توجه قرار گیرد. نمایش، مجموعه عواملی است که هر حلقه آن دیگری را کامل می‌کند.
متأسفانه در بحث زیبایی‌شناسی در نمایش‌های مذهبی چندان که لازم است نکات فنی مورد توجه قرار نمی‌گیرد و همین امر سبب می‌شود قدرت جذب کار پایین بیاید، درحالی‌که نمایش‌هایی که در تمامی ابعاد غنی هستند قادرند افراد بی‌اعتقاد را هم جذب کنند ولی یک نمایش سطحی افراد معتقد را هم فراری می‌دهد. نکته بعد اینکه نمایشی که سطحی به موضوعات نظر می‌کند بهترین حربه را برای تحت تأثیر قرار دادن، شور می‌بیند بنابراین با صحنه‌های اغراق شده به هر طریق ممکن می‌خواهد تماشاگر را تحت تأثیر قرار دهد. این اتفاق هم رخ نمی‌دهد البته اگر عده‌ای نیز بابت صحنه‌ای موردنظر، احساساتی شوند این امر مقطعی خواهد بود.
بیشتر بخوانید:
عاشورا همه زندگی امام حسین(ع) نیست
در نمایش «یک دامن ماه و ستاره» داستان حضرت فاطمه(س) روایت می‌شود که قادر نیست بعد از عاشورا برای فرزندان خود عزاداری کند. در این نمایش گلچهره سجادیه نقش اصلی را بازی می‌کند. دیگر بازیگران نیز همگی از چهره‌های توانای تئاتر هستند. در کنار این داشته فنی در بحث نگارش و متن نیز، تحقیقات فراوان برای کار رخ داد. این نمایش هم توانست شور را مدنظر قرار دهد هم اینکه در آن شعور را موردتوجه قرار دهد.
ایکنا- آنچه از سیره امام حسین(ع) در آثار سینمایی یا تلویزیونی شاهدیم تنها به عاشورا ختم می‌شود درحالی‌که اباعبدالله 57 سال زندگی کردند. چرا ما در بحث سیره و زندگی تنها روی یک بخش تمرکز داریم؟
تأکید روی یک بخش تنها به زندگی خود امام(ع) مربوط نمی‌شود. منظور اینکه زندگی و آرمان‌های اباعبدالله به یک برهه زمانی محدود نشده و در زمان جاری است پس می‌توان در داستان‌های معاصر هم به مفاهیم عاشورایی نظر کرد. این نگاه تکراری را نگاه به زندگی امام(ع) هم می‌شود مشاهده کرد چون همانگونه که گفتید زندگی امام(ع) را در برهه مختلف می‌توان مد نظر قرار داد نه اینکه صرفاً یک مقطع را دائماً تکرار کرد. برای رسیدن به شعور روی مباحث فلسفی عاشورا هم باید دقت نظر داشت. برای مثال این سؤال مطرح شود چرا شمر که خود جانباز صفین است یا سپاه ابن زیادی که حافظ قرآن هستند در مقابل امام(ع) خود به پا می‌خیزند!
رویکرد غلطی که در حوزه کارهای عاشورایی وجود دارد از آنجا نشئت می‌گیرد که بیشتر توجهات بر پایه نگاه عبادی شکل گرفته است و کمتر به مباحث عقلانی توجه می‌شود. برای همین هم پیرامون موضوعات دقت نظر کافی نمی‌شود. نمونه مشابه لشکر ابن زیاد را در زمان حال هم می‌توان در داعشیان مشاهده کرد. این افراد به اندازه‌ای در ظاهر خلاصه شده‌اند که قادر نیستند تفسیر صحیحی از قرآن داشته باشند.
ایکنا – به عنوان کارگردانی که نسبت به موضوعات عاشورایی دغدغه خاطر دارید مسیر را برای کار در این حوزه تا چه حد مهیا می‌بینید؟
به‌هیچ‌وجه مسیری پیش روی این قبیل تولیدات مطلوب نیست چون نامهربانی‌هایی که وجود دارد باعث شده، نتوانم به‌شخصه در این حوزه کاری انجام دهم! درحالی‌که متنی با عنوان «پیراهن کهنه» با محوریت امام حسین(ع) نوشته‌ام ولی متأسفانه مساعدت‌های لازم برای تولید در این حوزه وجود ندارد.
ایکنا- امام حسین (ع)، حضرت ابوالفضل (ع) یا حضرت زینب (س) شخصیت‌های اصلی کربلا هستند اما دیگر شخصیت‌ها نیز قادرند الهام‌بخش تولیدات نمایشی باشند. درباره تعدد شخصیت در کارهایی که می‌خواهند عاشورا را مدنظر قرار دهند، توضیح دهید.
در نمایش «یک دامن ماه و ستاره» اتفاقاً به این موضوع پرداخته شده است. در عاشورا چهار برادر تنی حضرت ابوالفضل(ع) به شهادت می‌رسند. این نمایش قصه این چهار برادر است که تابه‌حال کمتر به آنها پرداخته شده است. این اتفاق می‌تواند پیرامون شخصیت‌های دیگر هم رخ دهد اما همانگونه که گفتم چون به ساده‌نگاری عادت کرده‌ایم معمولاً تلاش می‌کنیم . راحت‌ترین مسیر ممکن را انتخاب کنیم.
انتهای پیام
