شناسایی و حل علمی نیازهای کشور در جهاددانشگاهی

در فاصله سال‌های 1357 تا 1359، یعنی پس از پیروزی انقلاب تا وقوع انقلاب فرهنگی، فضای دانشگاه‌ها هنوز آن‌طور که باید با شرایط دوران بعد از انقلاب هماهنگ و همسو نشده بود. از این رو، امام خمینی(ره) فرمان انقلاب فرهنگی را صادر کردند. در پی صدور این فرمان، برای تحقق بخشیدن به اهداف انقلاب فرهنگی و ضرورت ایجاد تحول در دانشگاه‌ها، ستاد انقلاب فرهنگی تشکیل شد.

این ستاد برای ایجاد بازوی اجرایی قوی برای سازماندهی و نظارت بر وضعیت مدیریت دانشگاه‌ها، شورای عالی جهاددانشگاهی را تشکیل داد. این شورا نیز در 16 مردادماه سال 1359، جهاددانشگاهی را تأسیس کرد و از آن روز، جهاددانشگاهی زیرنظر ستاد انقلاب فرهنگی و بعدها شورای عالی انقلاب فرهنگی فعال است.

ایکنا در آستانه 16 مردادماه، سالروز تأسیس جهاددانشگاهی با افسانه بیات، رئیس صندوق قرض‌الحسنه دانشجویان که ذیل جهاددانشگاهی فعالیت می‌کند به گفت‌وگو پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.

ایکنا ـ صندوق قرض‌الحسنه دانشجویان ایران با چه هدفی فعالیت می‌کند؟ 

هدف اصلی صندوق، کمک به اسلامی شدن دانشگاه‌ها و اهتمام به حضور مؤثر دانشگاهیان در پیشرفت کشور و ایجاد جامعه‌ای متفکر، عدالتخواه، دین‌مدار، اخلاق‌گرا، قانون‌مدار، خودباور و علم‌محور از طریق گسترش جریان مولد قرض‌الحسنه به جامعه دانشگاهی است. در همین راستا اهدافی همچون «کمک به رفع نیازهای ضروری دانشجویان مانند آموزش، تحقیقات،  ازدواج، درمان، مسکن، ایجاد اشتغال و ... . معرفی و ارائه الگوی قرض الحسنه در راستای حمایت از فعالیت‌های فرهنگی، آموزشی، پژوهشی و مشاوره‌ای »، «ترغیب و جلب مساعدت خیران حقیقی و حقوقی در جهت هم‌راستایی مسئولیت اجتماعی ایشان با فرهنگ قرض‌الحسنه» و «تلاش در راستای خودکفایی در تأمین هزینه‌های مالی صندوق و افزایش سرمایه آن» را دنبال می‌کند.

ایکنا ـ لطفا گزارش مختصری از تعداد سپرده، تسهیلات، مبلغ تسهیلات و خدمات صندوق ارائه کنید.

با وجود نياز به مجموعه‌ای قانونی برای جذب، ساماندهی و توزيع عادلانه هدايا، موقوفات و اعتبارات اهدايی خيران و ساير اشخاص حقيقی و حقوقی به حوزه‌های علمی و پژوهشی كشور، اساتید دانشگاه و دیگر خیران بالغ بر 817 فقره سپرده خیران در صندوق دارند.

با توجه به نياز دانشجويان، دانشگاهيان، پژوهشگران و جهادگران به استفاده از وام‌های قرض‌الحسنه و اعتبارات بدون بهره، تعداد 22429  دانشجوی و تعداد 3769 غیر دانشجو عضو صندوق هستند. صندوق با نگاه لزوم حفظ عزت نفس و كرامت انسانی دانشجويان و دانشگاهيان دارای بنيه ضعيف اقتصادی تاکنون تعداد 13 هزار و 884 فقره تسهیلات بالغ بر 320 هزار و 208 میلیارد ریال به دانشجویان نیازمند پرداخت کرده است.

ایکنا ـ چه برنامه‌ای برای توسعه فعالیت‌ها، جذب منابع و پرداخت تسهیلات دارید؟

نگاه این صندوق بیش از هر چیز معطوف به جذب سرمایه‌های خیران به صورت قرض‌الحسنه است. پیشینه نزدیک به سه دهه فعالیت، پشتوانه‌ای استوار و مبتنی بر راست‌اندیشی و درست‌کرداری به بار آورده است که خیران ارجمند را در همکاری و همیاری با صندوق آسوده‌خاطر می‌کند.

به نظر بنده جامعه دانشجویی به صورت خاص و جامعه دانشگاهی به صورت عام، ذهن خلاق و قلب تپنده جامعه‌اند و وارد آمدن هرگونه آسیب به این بدنه، منجر به آسیبی فراگیر و گاه جبران‌نشدنی خواهد شد. به همین ترتیب هرگونه تقویتِ بدنه انسانی دانشگاه، کامیابی و شادکامیِ جامعه را در پی داد. گاه پرداخت وامی قرض‌الحسنه به میزانی بسیار خُرد، گره از کار فروبستۀ فردی می‌گشاید که عدم گشودنش ممکن است با توابعی باورنکردنی همراه باشد. ما در همین روزگارِ پر تب و تاب، دانشجویانی را داریم که با دریافت تسهیلات اضطراری 500 هزار تومانی، گرهی از گره‌های زندگیشان گشوده شده است. تو خود حدیث مفصل بخوان ازاین مُجمل. 

اکنون در آستانه چهل‌وسومین سالگرد تأسیس جهاددانشگاهی با شعار راهبردی «الگوی پیشرفت؛ با ایمان، امید و اعتماد به جوانان»  هستیم، به پشتوانه تجربه طولانی و شبکه گسترده‌ای که معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی در دانشگاه‌های سراسر کشور دارد، صندوق بر آن است تا با گسترش خدمات مالی شفاف (افزایش تعداد، نوع و مبلغ تسهیلات) در راستای انجام ماموریت معاونت فرهنگی، بتواند منابع موجود در قالب فعالیت‌های مسئولیت اجتماعی، جهاددانشگاهی، خیران و موسسات دولتی و خصوصی با تأکید بر جلب حمایت از دانشجویان نیازمند جذب و تبدیل به جریان مولد قرض الحسنه کند.  

از سوی دیگر صندوق در برنامه جدید خود با جلب خیرین علاقه‌مند در حوزه دانشجویی و سرمایه‌گذاری ایشان به ارایه تسهیلات قرض‌الحسنه با اولویت تحكيم پايه‌های هويت ملی، بومی، خانواده و جمعيت و تبيين و ترويج الگوهای فرهنگ كار، ابتكار و توليد (ازدواج، اشتغال و تحقیقات) می‌پردازد.

از اهداف کوتاه‌مدت صندوق می‌توان به ایجاد بستر مناسب برای جذب بیش از 30 میلیارد تومان اعتبار و توزیع آن در قالب 4500 فقره تسهیلات قرض‌الحسنه طی دو سال آینده اشاره کرد. تبلیغات در جهت گسترش سنت پسندیده و توصیه شده قرض‌الحسنه با استفاده از دو رسانه ایسنا و ایکنا مد نظر است. ایجاد ارتباط نزدیک با معاونت‌های دانشجویی دانشگاه‌های که شعبه صندوق دارند، توسعه ارتباط با کانون‌های دانشجویی جهاد دانشگاهی، برقراری ارتباط با بدنه دولت، صندوق‌ها و نهادهای مختلف خیریه، مجمع خیران کشور و سلامت از طریق خیران صندوق و دیگر راه‌های ارتباطی جزو برنامه‌های پیش‌رو است.

ایکنا ـ در جهاددانشگاهی به چه میزان به جوانان اعتماد می‌شود و تقویت روحیه «ما می‌توانیم» و تربیت شخصیت‌های مؤمن و برجسته علمی چه جایگاهی در این نهاد دارد؟

بهتر است پاسخ این سؤال را با جلمه استاد منتظری یکی از اعضای هیئت‌امنای صندوق شروع کنم. ایشان همیشه معتقد است که رسالت اصلی جهاد انسان‌سازی است و جهاد باید بتواند جوان‌ها را جذب و به صورت عینی با اهداف و سیاست‌های جمهوری اسلامی آشنا کند که این امر به صورت عینی در صندوق اتفاق می‌افتد.

بخش اعظم دانشجویانی که فارغ‌التحصیل می‌شوند حساب پس‌انداز خود را در صندوق نگه می‌دارند به امید روزی که مبلغی برای کمک به دانشجویان به این حساب واریز کنند. نکته جالبی که در صندوق وجود دارد، این است که بسیاری دانشجویان بهره‌مند از خدمات صندوق که به تازگی جذب دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی شده‌اند، از همان بدو ورود عضو خیران صندوق شده و در تأمین منابع  مورد نیاز تسهیلات قرض‌الحسته مشارکت می‌کنند.

ایکنا ـ به نظر شما جهاددانشگاهی به عنوان تجلی‌گاه علم، ایمان و عمل چه تقشی می‌تواند در پیشرفت دانش‌بنیان کشور داشته باشد؟

طی سال‌هایی که افتخار حضور در این نهاد انقلابی را داشته‌ام، شاهد آن بودم که کارهایی که در کشور قابل اجرا نبود به دست دانشمندان جهاد برای اولین بار اجرا می‌شد که از جمله آن می‌توان به فعالیت‌های رویان و ... اشاره کرد. از طرفی به علت ماهیت جهاددانشگاهی، جوانان در دوره دانشجویی جذب این نهاد شده و با حمایت‌های آن توانسته‌اند دغدغه‌های علمی و فرهنگی خود را مطرح و با پشتیبانی جهاد  به سرانجام رسانند. برای همین است که وقتی سیری در تحولات علمی کشور می‌کنیم، در سخت‌ترین فعالیت‌های علمی کشور نام جهاددانشگاهی به عنوان پیشگام مطرح است.  

ایکنا ـ جهاد باید چه مسیری را برای پیشرفت و تعالی طی کند؟

آنچه مسیر حرکت رو به جلو را تسریع می‌بخشد، استفاده از ظرفیت جوانان و جهت‌دهی آن‌هاست. استعدادیابی و استعدادپروری نسل حاضر می‌تواند باعث تعالی و پیشرفت جهاد در این فرایند پرسرعت و پررونق گسترش علم، فن‌آوری، فرهنگ و هنر بشود و با سرعت به مسیر روبه جلوی خود ادامه دهد. استفاده از مشورت و حمایت بزرگان و فعالان عرصه‌های متنوع فعالیت جهاد و همراهی با جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، از جمله راهبردهای حرکت‌ متعالی در ساخت علم و فرهنگ است که مدیران باید زمینه‌ساز آن باشند تا سبب ارتقای کمی و کیفی جهاددانشگاهی شود. 

جهاددانشگاهی طی این سال‌‌‌های گذشته، مشکلات و نیازهای کشور را به صورت علمی شناسایی کرده و با تکیه بر توان جوانان تحصیل‌کرده و امکانات داخلی کشور در مسیر برطرف کردن آن قدم برداشته است. جهاد با اعتماد به جوانان و حمایت ایشان توانسته در همه ابعاد با ارائه نظرات کارشناسی و راهکار علمی، نقش بسزایی در پیشرفت و تعالی کشور داشته باشد. اکنون نیز اگر تمامی واحدهای جهاددانشگاهی دست در دست یکدیگر داده و از تشطت و چند دستگی رها شوند و با سایر نهادها، سازمان‌ها و مراکز، تعامل بیشتری داشته باشند، قطعاً می‌توانند در این مسیر ضمن کمک به پیشرفت کشور در زمینه‌های صنعتی و علمی به رشد سازمانی نیز دست یابند.

همچنین، سازمان در صورتی موفق است که روی فرصت‌ها تمرکز کرده و قابلیت‌‌‌‌‌‌‌‌ها و ظرفیت‌های تأثیرگذاری خود را ارتقا دهد و این فرصت‌ها، همان نیازهای واقعی مردم و جامعه است.