فرهنگستان علوم باید جایگاه تصمیم‌سازی داشته باشد

به گزارش خبرنگار ایکنا، مراسم تکریم رضا داوری اردکانی، رئیس سابق و معارفه محمدرضا مخبر دزفولی، رئیس جدید فرهنگستان علوم، امروز دوشنبه ۶ شهریورماه با حضور جمعی از مسئولان و اساتید در فرهنگستان علوم برگزار شد.  

مخبر دزفولی، در این مراسم گفت: قدردانی از استاد داوری باید به وسیله بزرگانی انجام می‌شد که خیلی قبل‌تر از من، ایشان را می‌شناختند اما من باید وظیفه شاگردی خودم را انجام دهم. بنده از چهل سال قبل در خدمت ایشان بوده‌ام و در این مدت خیلی چیزها از ایشان یاد گرفتم و مهمترین آن درس زندگی بود چون از فلسفه، درس زندگی بیرون می‌‌آید و نقطه اصل تمرکز فلسفه، تفکر است. آن موقع هم جوان بودیم و انرژی داشتیم و واقعا حضور و وجود امثال دکتر داوری برای ما مغتنم بود.

نقش فرهنگستان علوم در پیشرفت کشور

وی افزود: اول انقلاب ترورهای زیادی انجام شد و بسیاری از متفکران را از ما گرفتند اما امثال دکتر داوری شاگردان زیادی تربیت کردند. فرهنگستان علوم محل تکریم دانشمندان و تبادل افکار است و من در این مدت بیست ساله‌ای که در فرهنگستان حضور دارم از نزدیک شاهد این بوده‌ام. ‌از حُسن اعتماد رئیس جمهور و اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی و‌ مخصوصا دبیر آن دکتر خسروپناه تشکر می‌کنم که چنین لطفی به بنده داشتند. هرچند ایشان می‌دانند که بنده داوطلب چنین مسئولیتی نبودم اما محبت دوستان، این بار را بر دوش بنده گذاشت.

مخبر دزفولی بیان کرد: فرهنگستان علوم می‌تواند اتفاقات زیادی را رقم بزند و ما می‌توانیم کارهای زیادی برای پیشرفت کشور انجام دهیم. ‌باید زحماتی که در فرهنگستان کشیده شده را قدر بدانیم و از کارهای خوب و سازنده تقدیر کرده و آنها را استمرار دهیم ‌و اگر جاهایی نیاز به اصلاح و ارتقا است این اصلاحات لازم را انجام دهیم. حتما باید جایگاه مشورتی فرهنگستان علوم ارتقا پیدا کند و پیشنهاد بنده علاوه بر جایگاه مشورتی این است که باید نقش تصمیم‌سازی در کشور داشته باشد. 

رئیس فرهنگستان علوم در ادامه گفت:‌ حتما باید نقش برجسته‌ای در پیشرفت ایران اسلامی ایفا کنیم و این امر نیازمند همدلی و صمیمیت و کار جمعی است. یکی از کلیدی‌ترین فرمایشات دکتر داوری در روز افتتاح همین سالن، این بود که فرهنگستان علوم حتما یکی از محوری‌ترین موضوعات خود را باید پرداختن به تعلیم و تربیت از کودکی تا دانشگاه در نظر بگیرد. در این راستا باید از همه ظرفیت‌های تربیتی، اخلاقی و دانشی در دانشگاه و حوزه استفاده کنیم. 

لزوم تشکیل رصدخانه نوآوری علم و فناوری

وی افزود: فرهنگستان و پژوهشگران به تنهایی نمی‌توانند از مشکلات گره‌گشایی کنند بلکه مدیران و تصمیم‌گیران نیز باید در این عرصه وارد شوند تا شاهد محقق شدن برنامه‌های راهبردی علم‌ و فناوری باشیم. نکته دیگر اینکه ما وظیفه‌ای جدی داریم و آن حفظ گنجینه هوشی و دانشی کشور است. کشور ما ظرفیت‌های تمدنی چندهزار ساله دارد و باید داشته‌های خود را قدر بدانیم و دانشمندان را در صدر بنشانیم تا اهداف ما محقق شود. رهبر انقلاب بارها بر شکل‌گیری ایران‌ قوی تاکید داشته‌اند و برای شکل‌گیری ایران قوی باید همگی دست به دست هم دهیم. موضوعات مهمی داریم که روی زمین هستند و باید برای آنها ظرفیت‌سازی کنیم. آسیب‌ها و فراز و نشیب‌هایی هم داریم اما رسیدن به مرجعیت علمی، امری دست یافتنی است و فرهنگستان علوم نقش بسیار مهمی در این زمینه بر عهده دارد. 

مخبر دزفولی تأکید کرد‌: حتما باید رصدخانه نوآوری علم و فناوری را شکل دهیم. از سوی دیگر مرجعیت یافتن فرهنگستان در گزارشات ملی و بین‌المللی امری است که باید محقق شود. در این راستا باید در کنار هم باشیم چون اینگونه است که به موفقیت می‌رسیم. همچنین استفاده از تجربیات پیشکسوتان و پیوند آن با استعداد جوانان، به فضل الهی به ثمر خواهد نشست و نقشی موثری در شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی خواهد داشت.

خرد حِکمی؛ خصوصیت برجسته دکتر داوری اردکانی

حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، سخنران دیگر این نشست بود که گفت: بنده سه نکته عرض می‌کنم؛ نکته اول درباره دکتر داوری، دوم درباره دکتر مخبر و سوم درباره فرهنگستان علوم است. درباره دکتر داوری سخن بسیار است و بنده پیشنهاد می‌دهم در همین مکان، مجلسی علمی درباره اندیشه‌های ایشان برگزار شود چون آنچه به ایشان نشاط می‌دهد همین جلسات علمی است. بنده در سالیان متمادی مخصوصا زمانی که در انجمن حکمت و فلسفه بودم درس‌های زیادی از ایشان گرفتم. وقتی آثار استاد داوری را مطالعه می‌کنیم متوجه می‌شویم فیلسوف امور انضمامی هستند و وقتی از علم، جامعه یا فرهنگ سخن می‌گویند به شکل انتزاعی سخن نمی‌گویند. خلایی که در فلسفه داریم این است که کمتر به امور انضمامی می‌پردازد و شاید توجه به امور انضمامی مدیون فارابی باشد. ‌دکتر داوری هم درباره فارابی کتابی نوشته‌اند که بی‌نظیر است.

وی ادامه داد: دکتر مخبر هم دانشمندی مدیر و مدیری دانشمند است و کمتر کسی پیدا می‌شود که هم دانشمند باشد و هم توان مدیریت و‌ حکمرانی علم‌ را داشته باشد. ایشان در سیزده سال دبیری شورای عالی انقلاب فرهنگی، نقش زیادی در تدوین و اجرای نقشه جامع علمی کشور داشتند. ‌هم استاد ممتاز دانشگاه تهران، هم محقق ارزنده و هم فرهیخته‌ای در حوزه مدیریت و حکمرانی هستند لذا باید به اعضای فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران تبریک بگوییم که چنین شخصی انتخاب شده است و انتخاب ایشان هم با مشورت با اعضای فرهنگستان بوده است. 

حجت‌الاسلام خسروپناه درباره فرهنگستان علوم نیز گفت: پیوند فرهنگ و علم در این نهاد ذی‌قیمت، حکیمانه بوده است. مقصود از فرهنگ هم قاعدتاً فرهنگ ایرانی و اسلامی است. قوام فرهنگ ایرانی و اسلامی به خرد است اما خردی که در فرهنگ ایرانی و اسلامی وجود دارد خردِ حِکمی است بنابراین اگر علم‌ بخواهد با فرهنگ پیوند داشته باشد باید با خرد حکمی پیوند بخورد. لذا اگر می‌بینیم برخی از نسل جدید از فرهنگ ایرانی و اسلامی فاصله گرفته‌اند به خاطر دوری از خرد حکمی است. هرچند نباید بگوییم این نسل جدید کلا گسست دارند چون شهید حججی‌ها از همین نسل هستند که پیوند وثیقی با فرهنگ ایرانی و اسلامی دارند اما وقتی بررسی می‌کنیم به این نتیجه می‌رسیم هر نسلی که با خرد حکمی پیوند می‌خورد فرهنگ ایرانی و اسلامی وی هم تقویت می‌شود و خصوصیت برجسته دکتر داوری نیز همین خرد حکمی است بنابراین فرهنگستان علوم در ادامه هم باید در راستای تقویت خرد حکمی و حکمرانی علم‌ و فناوری گام بردارد.

از سربازی تا سرداری

علی اکبر، صالحی، معاون پژوهشی و قائم مقام رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، در این مراسم سخنرانی کرد و گفت: بنده در حوزه فلسفه، تجربه، سابقه یا تخصصی ندارم اما علاقه‌مندم با فیلسوفان نشست و برخاست داشته باشم و ساعت‌ها به سخنان آنها عاشقانه گوش می‌کنم. براساس میزان شناختی که از جناب آقای دکتر داوری اردکانی دارم باید بگویم عمق تفکر، خلاقیت و نوآوری، پرسشگری و استدلال، قدرت تفسیر و انتقاد‌پذیری و تواضع را در وجود ایشان دیدم. معتقدم ما نیاز به اسوه داریم‌ و دکتر داوری اسوه‌ای برای ما و نسل‌های آینده است.‌ گفته شده مرد موفق کسی است که با آجرهایی که به سمت وی پرتاب می‌شود ساختمانی با پایه محکم برای خود بسازد و ایشان نماد بارزی از چنین افرادی هستند.

وی ادامه داد: دکتر مخبر هم از دوستان بنده هستند و از ابتدای انقلاب فرهنگی توفیق داشته‌ام در خدمت ایشان باشم و با شناختی که بنده از وی دارم باید بگویم کسی است که خود را از سربازی به سرداری رسانده است. همواره در کلیات، جانب اعتدال و انصاف را می‌گرفت و هیچگاه اصرار بر رای خودش نداشت و این از خصوصیات بارز ایشان است و ما خوشحالیم که فرهنگستان علوم، مدیری دارای سعه صدر دارد که بتواند آرای مختلف را استماع کرده و‌ چتر محبت را بر سر همه بگستراند که همه احساس آرامش کنند. در دوران حکمرانی دکتر داوری هم چنین احساسی داشته‌ایم.

صالحی بیان کرد: دکتر مخبر دزفولی، عضو پیوسته فرهنگستان علوم هستند و همه جزئیات و مسائل فرهنگستان را می‌دانند لذا از رئیس جمهور و شورای عالی انقلاب فرهنگی تقدیر و تشکر دارم که کسی را انتخاب کردند که از خانواده فرهنگستان علوم است. بنده عرض می‌کنم که آقای دکتر داوری، شما همواره سمت استادی بر ما دارید و آقای دکتر مخبر، یقین داشته باشید همه اعضای فرهنگستان علوم در راستای خدمت‌رسانی‌های شما همکاری لازم را خواهند داشت.